نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه باقرالعلوم(ع)

2 دانشجوی کارشناسی‌ارشد تبلیغ و ارتباطات فرهنگی دانشگاه باقرالعلوم(ع)

چکیده

امروزه عصر ارتباطات انسانی است و ریشة بسیاری از مسائل و مشکلات فرهنگی اجتماعی جامعه، بی‌توجهی به ارتباط صحیح با دیگران است. دقت در سیرة زندگی اهل‌بیت (ع) و تأسی به شیوة رفتاری و سبک زندگی آن بزرگواران همواره می‌تواند ما را در رسیدن به الگوی مطلوب و اتخاذ روش صحیح زندگی و ارتباط صحیح با دیگران رهنمون سازد. از میان تاریخ تحولات شیعه، بدون شک سفر امام رضا(ع)به ایران از مهم‌ترین حوادث محسوب می‌شود. هرچند این سفر با اصرارهای مأمون، خلیفة وقت عباسی، صورت پذیرفت؛ اما در عمل دارای آثار و پیامدهای درخشانی برای ایران بود.
در مقالة حاضر تلاش شده است با نگاهی تحلیلی بر مدل ارتباطات انسانی «برلو» به‌عنوان نظریه‌پرداز حوزة ارتباطات، سیرة ارتباطی امام رضا(ع)در سفر مدینه تا مرو بررسی شود. مطابق این مدل، چهار ویژگی اصلی ارتباط‌گر یعنی مهارت ارتباطی، نگرش‌ها، سطح دانش و موقعیت فرهنگی و اجتماعی فرد، در سیرة رفتاری ایشان در این سفر قابل مشاهده است.

کلیدواژه‌ها

ابن‌بابویه، محمدبن‌ علی، (1387). عیون اخبار الرضا(ع). مترجم محمدتقی آقا نجفی اصفهانی، چاپ اول، قم: پیام علمدار.
ابن‌بابویه، محمدبن‌ علی، (1373ق). الامالی. قم.
ابن‌شهرآشوب مازندرانی، محمدبن علی، (1375ق). مناقب آل ابی‌طالب(ع). نجف: المطبعه الحیدریه.
اسماعیلی، سید محمد، (بی‌تا). «روش‌های اصلاحات در قرآن کریم». منتشر شده در سایت پژوهشگاه علوم و معارف اسلامی، تاریخ مراجعه: 20/05/1393.
بیهقی، محمد‌بن حسین، (1368). تاریخ بیهقی. به کوشش خلیل خطیب رهبر، چاپ اول، تهران: سعدی.
پیوسته، مطهره، (1391).«پیشوای هشتم». اشارات، قم: مرکز پژوهش­های اسلامی صدا و سیما، شمارة هشتم: 188ـ178. 
جلیلی‌همدانی، قاسم (1384). خورشید شرق. گلبرگ، شمارة 69: 107.
حاکم‌نیشابوری، محمدبن عبدلله، (1339). تاریخ نیشابور. مترجم محمد خلیفه نیشابوری، به کوشش بهمن کریمی، تهران: ابن‌سینا.
حکیم‌آرا، محمدعلی، (1374). ارتباطات متقاعدگرانه و تبلیغ. ویرایش اول، چاپ اول، تهران: سمت.
 
حمیری، عبدالله ابن‌جعفر، (بی‌تا). قرب الاسناد. تهران: کتاب‌فروشی نینوا.
سپنجی، امیر‌عبدالرضا و نفیسه مؤمن‌دوست، (1390). «اقناع و تغییر نگرش، جایگاه آن در سیره ارتباطی امامان معصوم(ع)». دین و ارتباطات، سال هجدهم، شمارة دوم: 144-117.
سحاب، ابوالقاسم، (1334). زندگانی حضرت علی‌بن موسی‌الرضا‌(ع). تهران: اسلامیه.
طبرسی، احمد‌بن علی، (1361). الاحتجاج. مصحح محمد‌باقر موسوی‌خراسانی، مشهد مقدس: المرتضی.
طبری، محمد‌بن جریر، (بی‌تا). دلایل الامامه. نجف: مکتبة حیدریة.
عرفان‌منش، جلیل، (1390). همگام با امام رضا(ع) از مدینه تا مرو. چاپ دوم، مشهد: آستان قدس رضوی.
فیاض، ابراهیم، (1390). «الگوی ارتباطی آرمان‌شهر رضوی در سیرة رفتار امام رضا(ع)». کتاب آرمان شهر رضوی (مجموعه مقالات ارائه‌شده به اولین همایش علمی‌ـ تخصصی آرمان‌شهر رضوی)، به کوشش سید محمد عیسی‌نژاد، مشهد: سازمان فرهنگی‌ـ تفریحی شهرداری مشهد، جلد دوم: 270-263.
کلینی، محمدبن یعقوب، (1364). اصول کافی. مترجم و شرح جواد مصطفوی و هاشم رسولی محلاتی، تهران: علمیه اسلامیه.
گیل، دیوید و بریجیت ادمز، (1384). الفبای ارتباطات. مترجم رامین کریمیان و دیگران، چاپ اول، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها.
مجلسی، محمدباقر، (1356). بحارالانوار. مترجم موسی خسروی، تهران: اسلامیه.
محسنیان‌راد، مهدی، (1389). ارتباط‌شناسی. چاپ نهم، تهران: سروش.
مسعودی، ابوالحسن، (1343). اثبات الوصیه. مترجم محمدجواد نجفی، تهران: اسلامیه.
نجفی‌یزدی، سید‌خلیل، (1364). مناقب اهل‌بیت(ع). چاپ دوم، تهران: حیدری.
نجفی‌یزدی، سید‌محمد، (1391). حکایت آفتاب. چاپ هفتم، مشهد: آستان قدس رضوی.