نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه علوم سیاسی و عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی(ره)

2 دانشگاه علامه طباطبایی (ره) دانشگاه امام صادق علیه السلام

چکیده

امروزه آزاداندیشی به‌عنوان مطالبه‌ای عمومی مطرح است. از‌این‌رو برای ترویج آن در نظام جمهوری اسلامی ایران نیازمند الگو و تباری معین و مشخص هستیم. سؤال اصلی این است که آیا در سیرة اهل بیت(ع) که به‌نوعی الگوی مبنا برای نظام جمهوری اسلامی ایران است می‌توان به شیوه و تبار معینی از آزاداندیشی رسید؟ سیرة رضوی به دو دلیل این الگو را در اختیار ما قرار می‌دهد. حیات فکری و سیاسی امام رضا(ع) باعث شده تا ایشان از روش و الگوی آزاداندیشی برای ترویج معارف اهل بیت(ع) بهره گیرند. از طرف دیگر روش مناظره‌ها به‌عنوان متن الگوی آزاداندیشی، خود زمینه‌ساز ترویج و نشر معارف اسلام شده است. به‌نظر می‌رسد تشابه وضعیت جامعة امروز با جامعة­ معاصر امام رضا(ع) نیز می‌تواند دلیل دیگری بر کاربردی بودن نوشتار حاضر باشد. در این مقاله با استفاده از روش مطالعات درون‌دینی و بررسی کتابخانه‌ای و همچنین با مراجعه به متون اصلی تلاش شده تا به سؤال مطرح‌شده پاسخ داده شود.

کلیدواژه‌ها

ابن‌بابویه، محمد‌بن على‏، (1372). عیون اخبارالرضا(ع). تصحیح علی‌اکبر غفاری و حمیدرضا مستفید، تهران: صدوق.
ابن‌بابویه، محمد‌بن على‏، (1377ق). عیون اخبارالرضا(ع). به کوشش سیدمهدی حسینی‌لاجوردی، چاپ اول، قم:  جهان.
اربلی، علی‌بن عیسی، (1381ق). کشف الغمه فی معرفه الأئمه. حسین زوائی، تبریز: اسلامیه.
اصفهانی، ابوالفرج علی‌بن الحسین، (1347). مقاتل الطالبیین. به کوشش بهزاد جعفری،‌ تهران: جعفری‌راد.
امین، احمد، (1403ق). اعیان الشیعه. تحقیق حسن امین، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
جعفریان، رسول، (1381). حیات فکری و سیاسی امامان شیعه(ع). قم: انصاریان.
حسینی، جعفرمرتضی، (1375). زندگی سیاسی هشتمین امام(ع). مترجم سیدخلیل خلیلیان، تهران: فرهنگ اسلامی.
خضری، سید احمدرضا، (1391).‌ تشیع در تاریخ. تهران: معارف.
درخشه، جلال و  سید‌مهدی حسینی‌فائق، (1391). سیاست و حکومت در سیرة امام رضا(ع). تهران: بنیاد فرهنگی و هنری امام رضا(ع).
سبحانی، جعفر، (1411ق). الملل و النحل. قم: لجنه الاداره الحوزه العلیمه.
 
سلمان‌نژاد، مرتضی، (1391). جستاری در ادعیة رضویه با تکیه بر الصحیفه الرضویه الجامعه. دبیر علمی مهدی ایزدی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
سلمان‌نژاد، مرتضی، (1392). ابعاد شخصیت و زندگی حضرت امام رضا(ع). دبیر علمی. احمد پاکتچی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
طبرسی، احمد‌بن علی، (1403ق). الإحتجاج علی اهل اللجاج. مشهد: مرتضی.
عاملی، جعفرمرتضی، (1365). زندگانی سیاسی امام رضا(ع).‌ قم: اسلامی.
عطاردی، عزیزالله، (1368).‌ اخبار و آثار حضرت امام رضا(ع).‌ تهران: کتابخانة صدر.
فضل‌الله، محمدجواد، (1369). تحلیلی از زندگانی امام رضا(ع). مترجم ‌سید محمد‌صادق عارف، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
قرشی، باقر شریف، (1382). پژوهشی دقیق در زندگانی امام علی‌بن موسی‌الرضا(ع). تهران: دارالمکتب الاسلامیه.
مجلسی، محمدتقی، (1403ق). بحارالأنوار. بیروت: دارالاحیاء التراث العربی.
محبی‌پور، صغری، (1388). نقش امام رضا(ع) در حدیث شیعه. قم: سازمان تبلیغات اسلامی.
محدثی، جواد، (1377). تاریخ سیاسی ائمه(ع). تهران: مدرسة برهان.
مسعودی، ابوالحسن علی‌بن حسین، (1347). مروج الذهب. مترجم ابوالقاسم پاینده، تهران: علمی و فرهنگی.
مطهری مرتضی، (1377الف). سیری در سیرة ائمه اطهار(ع). تهران: صدرا.
مطهری، مرتضی، (1377ب). سیری در سیرة نبوی. تهران: صدرا.
مفید، محمد‌بن محمد‌بن نعمان، (1413ق). الإرشاد فی معرفه حجج الله علی العباد. تحقیق موسسه آل‌البیت لاحیاءالتراث، الطعبه الأولی، قم: الموتمر العالمی لالفیه الشیخ المفید.
موحدی ساوجی، علی، (1380). ولایتعهدی حضرت رضا(ع). تهران: سهاره.
نصیری، محمد، (1389). تاریخ تحلیلی صدر اسلام. تهران:‌ معارف.
نوبختی، حسن‌بن موسی، ( 1355ق). فرق الشیعه. به کوشش محمدصادق بحرالعلوم. نجف.
نوحه‌خوان، محمد‌حسین، (1389). ‌الگوهای فردی و اجتماعی امام رضا(ع). تهران: گنجینة یاد.
 بیانات در دیدار روحانیون استان سمنان. ۱۳۸۵ /۰۸/۱۷..
بیانات در دیدار جمعی از نخبگان و برگزیدگان علمی
 http://farsi.khamenei.ir/speech- content?id=17466