1
دانشجوی دکتری شهرسازی اسلامی ، دانشگاه هنراسلامی تبریز
2
دانشیاردانشکده معماری وشهرسازی دانشگاه هنراسلامی تبریز
چکیده
رویکرد طراحی‌شهری و منطقه‌ای زمینه‌گرا، مبتنی بر توجه و احترام به زمینه‌های ارزشمند است. این امر طی فرایندی منعطف و پویا با جامع‌نگری به ابعاد تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، طبیعی و ... به تقویت کیفیات محیطی در ابعاد مذکور و پایداری محیط می‌پردازد. یکی از زمینه‌های ارزشمند سرزمین ایران، سفر امام‌رضا(ع)به ایران به‌عنوان بزرگ ترین رویداد مذهبی تاریخ ایران است. مفاهیم و مضامین مربوط به امام رضا(ع) در مسیر و سکونتگاه ها می‌تواند در قالب طراحی‌شهری و منطقه‌ای زمینه‌گرا به کارگیری، تبیین و احیا شود و توجه به این مفاهیم در مسیر حرکت امام رضا(ع) اعم از پدیده‌های کالبدی، کاربری، فرهنگی، اجتماعی، طبیعی می‌تواند به تعمیق ریشه‌های ایرانی اسلامی به ویژه هویت مکانی رضوی کمک کند. با این توصیف هدف این مقاله، بازشناسی محور حرکت امام رضا(ع) در ایران به منظور توسعه برنامه‌ریزی و طراحی شهرها و مناطق در این مسیر، بر مدار زمینه ها و ارزش های رضوی می‌باشد. پژوهش حاضر با روش تحقیق تاریخی، تحلیلی و پژوهش میان‌رشته‌ای و با استفاده از شیوه‌های مطالعه اسنادی، کتابخانه‌ای و پژوهش های موردی انجام می‌شود. این مقاله با روش تحقیق کتابخانه‌ای و تکنیک تحلیلی سوات در استخراج نقاط قوت و ضعف و فرصت ها و تهدیدهایی پیش‌روی این محور انجام شده است. نتایج این مطالعه نشان می‌دهد که ایجاد محور فرهنگی رضوی به‌صورت یکپارچه نیازمند تقویت و ایجاد زیرساخت های موردنیاز در ابعاد مختلف خواهد بود. این نیازها شامل تاسیسات و تجهیزات حمل‌ونقل عمومی، رفاهی، تفریحی و تفرج‌گاهی، بهداشتی و درمانی، ایمنی و امنیتی، نشانه‌ها و نمادهای راهنما و خاطره‌انگیز و ... است.
)