نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.
2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.
3 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران
چکیده
مبانی معناشناسی شناختی مبتنی بر ساخت مفهومی قراردادی شده است. ساخت‌های معنایی نیز همانند دیگر حوزه‌های معناشناختی، مفاهیم انتزاعی را بازتاب می‌دهند که آدمی بر اساس تجارب خویش به آنها شکل داده‌است. یکی از رویکردهای معناشناختی، طرح‌وارة تصویری است. در این روش، تجربه‌های انسان‌ها از دنیای پیرامون، ساخت‌های مفهومی را در ذهن او می‌آفریند که قابل انتقال بر سطح زبان هستند از این‌رو، تجارب ملموس و تجسم یافته در درون نظام مفهومی، منجر به تولید طرحوارههای تصویری می‌شوند. نوشتار حاضر بر آن است تا برخی از فرایندها و ساخت‌های مفهومی در معنی‌شناسی شناختی را در قالب طرحوارههای تصویری بررسی کند و برای این مقصود، 40 قطعه از سروده‌های کودکانة سروده‌های کودکانة رضوی را انتخاب کرده‌است تا نشان دهد که در ادبیات کودکانة مذهبی ایران، ساخت‌های مفهومی چگونه به درک حوزه‌های انتزاعی در شعر کودکان کمک می‌کنند. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که از میان 40 سرودة کودکانة رضوی، عمدة طرحوارههای تصویری از نوع حرکتی است و دلیل آن را نیز می‌توان در مضمون سروده‌ها پیدا کرد؛ زیرا مفاهیمی همچون زیارت و به مقام روحانی رسیدن، نیازمند حرکت، جنبش و فعالیت است. افزون براین، طرح‌وارة حجمی نیز حضور قابل توجّهی در سروده‌های کودکانة مذهبی دارد. حضور این طرحواره هم در راستای بیان دست‌یابی به مفاهیم انتزاعی همچون مهربانی، آرامش، رهایی و . . . در ظرف مکانی حرم مطهر ائمه (ع) است. طرح‌وارة تصویری قدرتی نیز بعد از طرح‌وارة حرکتی و حجمی، جایگاه سوم را در سروده‌های کودکانة رضوی به خود اختصاص داده‌است.
کلیدواژه‌ها
)