نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس‌ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبائی، تهران

2 استادیار علوم قرآن و حدیث دانشگاه علامه طباطبائی، تهران

چکیده

ارتباطات انسانی یکی از دانش­های نوینی است که اهمیت آن به‌دلیل پیشرفت­های علمی و تغییرهای رخ‌داده در سبک زندگی بشری، روز به روز بیشتر می­شود. توجه به اصول و مبانی این دانش نوین برای بهبود زندگی اجتماعی انسان و داشتن ارتباط صحیح با دیگران ضروری است. هدف، پیگیری و پیوند دادن مبانی این دانش نوین با فرهنگ و سیرة اخلاقی امام رضا(ع) است تا بتوان به فهمی عمیق از سیرة عملی ایشان در همة سطوح ارتباطات انسانی دست یافت. آنچه که از مجموع روایت‌های ائمه(ع) و گزارش­های تاریخی به‌دست می‌آید، ارتباطات گسترده و مؤثر امام رضا(ع) با فرهنگ­ها و طبقات مختلف اجتماع است.
در این نوشتار با روش توصیفی‌ـ تحلیلی تلاش می‌شود در مرحلة اول، الگویی برای عمل مسلمانان به این آموزه‌های دینی ارائه داد و در مرحلة بعد، سیاستگذاری­های فرهنگی و ارتباطی را در جامعة اسلامی پایه­ریزی کرد. 

کلیدواژه‌ها

قرآن‌کریم. (1373). مترجم ناصر مکارم‌شیرازی. چاپ دوم، قم: دارالقرآن الکریم.
آشوری، داریوش، (1389). تعریف‌ها و مفهوم فرهنگ. چاپ چهارم، تهران: آگه.
ابن‌شعبه حرانى، حسن‌بن على‏، (1363). تحف العقول‏ عن آل الرسول(ص). چاپ دوم‏، قم: جامعة مدرسین‏.
ابن‌شهر آشوب مازندرانی، محمد‌بن علی‌بن ابونصر، (1379ق). مناقب آل ابیطالب(ع). چاپ اول، قم: علامه.
احمدى‌میانجى، على‏، (1426 ق‏). مکاتیب الأئمة(ع). محقق/ مصحح مجتبى فرجى، ‏چاپ اول‏، قم:  دار الحدیث‏.
اربلى، على‌بن عیسى،  (1421 ق‏). کشف الغمة فی معرفة الائمة. چاپ اول‏، قم: رضی.
امین‌عاملى، سید محسن، (1376‏). سیرة معصومان‏. چاپ دوم‏، تهران: سروش.
بحرانى، عبدالله‌بن نورالله‏، (1413ق). عوالم العلوم والمعارف والأحوال من الآیات والأخبار والأقوال. مصحح محمدباقر موحد ابطحى اصفهانى، چاپ اول‏، قم: الإمام المهدى(عج).
برکو، ری ام، ولوین آندرو دی و ولوین دارلین آر، (1386). مدیریت ارتباطات. مترجم سیدمحمد اعرابی و داود ایزدی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
بلیک، رید و هارولدسن اوین، (1378). طبقه‌بندی مفاهیم در ارتباطات. مترجم مسعود اوحدی، تهران: سروش.
جبارى‏، محمدرضا، (1382‏). سازمان وکالت. چاپ اول، قم: مؤسسة آموزشی پژوهشى امام خمینى(قدس سره‏).
جزائرى‏، سید نعمت‌الله، (1427 ق). ریاض الابرار فی مناقب الائمة الاطهار. چاپ اول‏، بیروت: مؤسسة التاریخ العربى‏.
جعفری، محمد‌تقی، ( ۱۳۷۸). فرهنگ پیرو و فرهنگ پیشرو. چاپ اول، تهران: موسسة تدوین و نشر آثار علامه جعفری.
جعفریان‏، رسول، (1381). حیات فکرى و سیاسى ائمه(ع). چاپ ششم، قم: انصاریان.
حاکم‌نیشابوری، محمد‌بن عبدالله، (1339). تاریخ نیشابور. مترجم محمد خلیفه نیشابوری، تهران: ابن‌سینا.
حرعاملی، محمد بن الحسن، (1409ق). وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه. چاپ اول‏، قم: آل البیت(ع).
حرعاملی، محمد‌بن الحسن، (1425).إثبات الهداة فی النصوص و المعجزات. چاپ اول، بیروت: اعلمی.
ح‍ک‍ی‍م‌، سیدم‍ن‍ذر، (1384). پ‍ی‍ش‍وای‍ان‌ ه‍دای‍ت. مترجم حسین اسلامی اردکانی، چاپ اول، تهران: مجمع جهانی اهل بیت(ع).
راوندى‏، قطب‌الدین سعید‌بن عبدالله، (1409ق). الخرائج و الجرائح. چاپ اول‏، قم: مدرسة الإمام المهدى عجّل الله تعالى فرجه الشریف‏.
صدوق، محمدبن علی، (1378 ق‏). عیون أخبار الرضا. چاپ اول، تهران: جهان‏.
صفار، محمد‌بن حسن، (1404 ق‏). بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد(ص). چاپ دوم‏، قم: مکتبة آیة الله المرعشى النجفى‏.
طبرسى، فضل‌بن حسن‏، (1390ق). إعلام الورى بأعلام الهدى. چاپ سوم‏، تهران: اسلامیه.
طوسى‏، ابن‌حمزه، (1419 ق‏). الثاقب فی المناقب. چاپ سوم‏، قم‏: انصاریان.
عرفان‌منش‏، جلیل، (1376‏). جغرافیاى تاریخى هجرت امام رضا(ع). چاپ دوم‏، مشهد: بنیاد پژوهش‏هاى اسلامى آستان قدس رضوى‏.
عطاردى، عزیزالله، (1406 ق‏‏). مسند الإمام الرضا( ع). چاپ اول‏، مشهد: آستان قدس رضوى.
فرهنگی، علی‌اکبر، (1373). مبانی ارتباطات انسانی. چاپ اول، تهران : تهران تایمز.
ق‍ائ‍م‍ی‌، ع‍ل‍ی‌، (1385). در م‍ک‍ت‍ب‌ ع‍ال‍م‌ آل‌ م‍ح‍م‍د(ص) ام‍ام‌ ع‍ل‍ی‌‌ب‍ن‌ م‍وس‍ی‌ال‍رض‍ا(ع). قم: پیام مقدس.
قمى، شیخ عباس،  (1379‏). منتهى الآمال. چاپ اول، قم : دلیل ما.
کلینى، محمد‌بن یعقوب‏، (1407ق). اصول کافی. مصحح على‌اکبر غفارى و محمد آخوندى، چاپ: چهارم‏، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
گیل، دیوید و بریجیت ادمز، (1384). الفبای ارتباطات. مترجم رامین کریمیان و دیگران، چاپ اول، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه­ها.
لوبون، گوستاو، (1358). تمدن اسلام و عرب. مترجم سید هاشم حسینی، چاپ سوم، تهران: کتاب‌فروشی اسلامیه.
م‍اک‍ی‍اول‍ی‌، ن‍ی‍ک‍ول‍و، (1380). ش‍ه‍ری‍ار. مترجم م‍ح‍م‍ود م‍ح‍م‍ود. چاپ سوم، ت‍ه‍ران‌: ع‍طار‏‫‏‫.
مجلسى، محمدباقر، (1363‏). بحار الأنوار الجامعة لدُرر اخبار الائمة الاطهار. چاپ دوم‏، تهران: اسلامیه.
مجلسى، محمدباقر، (1380). زندگانى حضرت امام رضا(ع). مترجم موسى خسروى، چاپ اول‏، تهران: اسلامیه.
محسنیان‌راد، مهدی، (1382). ارتباط‌شناسی. چاپ پنجم، تهران: سروش.
مرعشى‌تستر­­­ى‏، القاضى نور­­­‌الله، ( 1409 ق‏). احقاق الحق‏. چاپ اول‏، قم: مکتبة آیة الله المرعشى النجفى‏.
م‍طه‍ری‌، م‍رت‍ض‍ی‌، (۱۳۸۷). م‍ج‍م‍وع‍ه‌ آث‍ار اس‍ت‍اد ش‍ه‍ی‍د م‍طه‍ری‌. چاپ هفتم، تهران: صدرا.
معروف‌الحسنى‏، هاشم، (1382 ق‏). سیرة الأئمة الاثنى عشر(ع). چاپ اول‏، نجف: المکتبة الحیدریة.
مفید، محمد‌بن محمد، (1413 ق‏). الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد. چاپ اول‏، قم: کنگرة شیخ مفید.
Craig, Rabert T (1999). Communication Theory as a Field. Communication theory, nine: two: 119-161.
Eadie, William F (2009). “Communication as A Field and as A Discipline”. in 21st Century Communication A Refrence Handbook, William F. Eadie (Ed), San Diego State University.
Pearce, Kevin J (2009), "Media and Mass Communication Theories". Encyclopedia of Communication Theory, SAGE Publications. 10Apr.2010. http://www.sageereference.com/communicationtheory/Article_n231.htm.