نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیارگروه معارف اسلامی، واحد بندرگز، دانشگاه آزاد اسلامی، بندرگز، ایران

چکیده

زیارت امام رضا(ع) در برخی روایات، سبب آمرزش گناهان زائر ذکر شده است. در نگاه نخست، مفهوم روایاتِ زیارت امام رضاg و آمرزش تمامی گناهان، با محتوای برخی از آیات قرآن(نساء،31) که بخششِ مؤمنان را منوط به اجتناب از گناهان بزرگ دانسته و همچنین بسیاری از روایات و ‌خصوص مدلول روایت صحیحه خیثمه که برداشته شدن عذاب و آمرزش گناهکار را به شناخت و در پیش گرفتن راه اهل بیت (ع) معرفی کرده در تعارض است. این نوشتار با رویکرد انتقادی و به روش توصیفی‌تحلیلی، درصدد ارائه مفهوم درست و حلّ تعارض روایات آمرزش گناهان زائر با برخی آیات و روایات خصوص روایت صحیحه خیثمه است. این پژوهش نشان می‌دهد آمرزش صغائر با اجتناب از کبائر، به دارنده ولایت و عارفینِ حقّ و حرمت اهل بیت (ع) اختصاص دارد. همچنین با تراکم گناهِ کبیره، پس از تحمّل سختی‌ها (برحسب مقدار گناه) در دنیا، هنگام مرگ، برزخ و محشر بخشیده و در صورت پاک نشدن آثار گناه، در طبقه نخست جهنمّ قرار می‌گیرد و با شفاعت اهل بیت آمرزیده می‌شود و بین مفهوم روایاتِ زیارت امام رضا(ع) که ازجمله کارکردهای آن را آمرزش زائر می‌داند، با محتوای متون دینی که آمرزش و رستگاری انسان‌ها را به داشتن ایمان، عمل صالح و تمسّک و تبعیت از اهل بیت گره زده است، تعارضی ندارد.

کلیدواژه‌ها

 قرآن کریم.
ـ ابن بابویه، محمد بن علی‌‌. (1393). امالی . تهران: انتشارات کتابچی‌.
ـ   ـــــــــــــــــــــــــ. (1384). عیون اخبار الرضا.تهران: دارالکتب الاسلامیه.
ـ   ـــــــــــــــــــــــــ.(1385). معانی الاخبار. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
ـ  ـــــــــــــــــــــــــ. ( 1366). ثواب الأعمال و عقاب الأعمال. تهران: نشر صدوق.
ـ باقی زاده، رضا؛ روحی برندق،کاووس. (1394).«تحلیل چگونگی اعطای پاداش ورود به بهشت در برابر گریه بر امام حسین از دیدگاه امام رضا(ع) و سایر اهل بیت (ع)». فصلنامه فرهنگ رضوی. سال سوم. شماره10. تابستان1394.صص: 151-162.
ـ بحرانی، سید هاشم. (1428ق). البرهان فی تفسیر القرآن. تهران: موسسه دار المجتبیg للمطبوعات.
ـ جوادی آملی، عبدالله. (1393). رجال تفسیری. قم: نشر اسراء.
ـ حر عاملی، محمد بن الحسن. (1397ق). وسائل الشیعه. طهران: المکتبه الاسلامیه.
ـ حسینی بغدادی، سید محمدجواد. (1415ق). المعین علی معجم رجال الحدیث. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
ـ خامنه‌ای، سید علی. (1392). طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن. بی‌جا: موسسه جهادی.
ـ خویی، سید ابوالقاسم. (1413ق ). معجم رجال الحدیث. بی‌جا.
ـ خمینی، سید روح الله. (1363). کشف الاسرار. بی‌نا. بی‌جا.
ـ جلالی، مهدی؛ نقی زاده، حسن؛ ترابی، فاطمه. (1399). «بررسی روایات متعارض در باب«حجیت سئوال از معصوم برای اثبات امامت» در کتاب کافی». فصلنامه فرهنگ رضوی. سال هشتم. شماره 31. صص: 185-205.
ـ راغب اصفهانی، ابوالقاسم حسین بن محمد. (1383). مفردات الفاظ القرآن. تهران: انتشارات مرتضوی.
ـ رکنی، محمد مهدی. (1381 ). شوق دیدار. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
ـ دستغیب، سیدعبدالحسین. ( 1362). سیدالشهداء. تهران: انتشارات صبا.
ـ سبحانی، جعفر. (1370). معادشناسی در پرتو کتاب، سنت و عقل. تهران: انتشارات الزهراء.
ـ قمی، عباس.(1377). مفاتیح الجنان. قم: انتشارات فاطمه الزّهراء.
ـ  سلطان الواعظین، سید محمد.(1385). شبهای پیشاور. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
ـ صفار، محمد بن حسن. (1391). بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد‌‌. قم‌‌: انتشارات بقیه الله.
ـ طریحی، فخر الدین. (1375). مجمع البحرین. تهران: مرتضوی.
ـ طوسی‌‌، ابی جعفر محمد بن الحسن. (‌1383). الامالی. قم: موسسه النشرالاسلامی.
ـ   ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ. (1430ق)‌‌. الرجال. قم: موسسه النشر الإسلامی.
ـ   ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ.(1435ق)‌‌. الفهرست. قم‌: موسسه نشر الفقاهه.
ـ   ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ. (1378). الغیبه. قم: انتشارات جمکران.
ـ عرب، مرتضی. (1390). «بازکاوی اعتبار رجالی محمد بن سنان». کتاب قیم. ش2. صص:147-170.
ـ علامه حلی،حسن بن یوسف. (1414ق). باب حادی عشر. قم: موسسه انتشارات علامه.
ـ   ــــــــــــــــــــــــــــ. (1431ق). خلاصة الأقوال. قم: نشر الفقاهه.
ـ  ــــــــــــــــــــــــــــ. (1431ق).  مناهج الیقین فی اصول الدین. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
ـ مجلسی، محمد باقر. (1363). مرآه العقول‌‌. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
ـ مجلسی، محمد تقی. (1410ق). روضه المتقین. قم: بنیاد فرهنگ اسلامی حاج محمد حسین کوشانپور.
ـ مصباح یزدی، محمد تقی. (1387). سیمای سرافرازان. قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
ـ مطهری، مرتضی. (1374). عدل الهی. تهران: انتشارات صدرا.
ـ  ـــــــــــــــــ. (1375). مجموعه آثار . ج1. تهران: انتشارات صدرا.
ـ مفید، محمد بن نعمان. (1364). امالی. مشهد‌: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
ـ منسوب به امام عسکری(ع).(1409ق).التفسیر المنسوب الی الامام العسکری.قم: مدرسه الامام المهدی (عج).
ـ نجاشی‌‌، ابوالعباس احمدبن علی. (1432ق)‌‌. رجال النجاشی. قم: موسسه النشر الاسلامی.
ـ نعمانی، محمد بن إبراهیم. (1397ق). الغیبه. قم: نشر صدوق.
ـ واعظ جوادی، مرتضی. (1382).   فلسفه و آئین آن. قم: اسراء