مهدی دهقانی
چکیده
از عصر صفویه، جایگاه مذهبی عمرانی ممتاز آستان قدس رضوی عملکرد سیاسی تاثیرگذار آن را نیز به دنبال داشت. با فروپاشی حکومت صفویه، حاکمان کرسی ایالتی همچون خراسان تضعیف و برکنار شدند و مقدمات خودمختاری بزرگان ...
بیشتر
از عصر صفویه، جایگاه مذهبی عمرانی ممتاز آستان قدس رضوی عملکرد سیاسی تاثیرگذار آن را نیز به دنبال داشت. با فروپاشی حکومت صفویه، حاکمان کرسی ایالتی همچون خراسان تضعیف و برکنار شدند و مقدمات خودمختاری بزرگان شهری از جمله متولی بارگاه امام ثامن (ع) مهیا شد. بر این مبنا، پژوهش حاضر درصدد یافتن پاسخ به این پرسش است که آستان قدس رضوی چه جایگاهی در دورة افشاریه داشت؟ در پاسخ، به این برآورد میرسیم که در دورة افشاریه، آشوب و ناامنی اجتماعی فراگیر از یکسو موجب مصادرة اموال بارگاه امام هشتم شیعیان (ع) توسط مدعیان سلطنت شد و از سوی دیگر، زمینة طلب استغاثه طبقات مختلف جامعه حتی فرمانروایان در قالب زیارت، سکونت، تدفین و اقدامات عمرانی را فراهم آورد. این پژوهش با رویکرد تاریخی و شیوة جمعآوری دادههای کتابخانهای و اسنادی تاریخی از منابع دست اول تاریخی پس از توصیف و طبقهبندی جنبههای گوناگون جایگاه آستان قدس رضوی به تحلیل و تفسیر این ویژگیها و تأثیرات مختلف سیاسی اجتماعی آن میپردازد.