سید علی دلبری؛ البرز محقق گرفمی؛ سیده صدیقه اسلامی زیدانلو
چکیده
یکی از عرصه‌های هدایت‌گری حضرت امام رضا (ع)، تبیین و تفسیر آیات الهی است. در میان میراث گرانبهای حدیثی برجامانده از آن پیشوای معصوم، روایتی در تفسیر آیه 125 سوره انعام وجود دارد. محدثان شیعی این خبر را ...
بیشتر
یکی از عرصه‌های هدایت‌گری حضرت امام رضا (ع)، تبیین و تفسیر آیات الهی است. در میان میراث گرانبهای حدیثی برجامانده از آن پیشوای معصوم، روایتی در تفسیر آیه 125 سوره انعام وجود دارد. محدثان شیعی این خبر را در زمره اخباری با عنوان «اخبار من بَلَغ» جای داده‌اند و دانشورانی دیگر به این حدیث، در عرصه‌های اصولی استناد جسته‌اند. پژوهش حاضر به روش تحلیلی-توصیفی و با بهره از منابع کتابخانه‌ای در پی ارتباط سنجی این حدیث با قاعده‌ای است که با عنوان تسامح در ادله سنن شهره است. برای این منظور، ابتدا میزان اعتبار سند این حدیث کاویده شده است. در گام پسین، میزان دلالت این حدیث بر رویکرد اصولی به قاعده تسامح در احکام غیر الزامی، تبیین و نقد شده است. پس آنگاه، برداشت دانشورانی دیگر از این روایت، در رویکردی کلامی بررسی شده است. رویکرد برگزیده نوشتار آن است که حدیث پیش‌گفته در مقام بیان هدایت ویژه الهی بر بندگان است که پذیرای هدایت تکوینی و تشریعی بوده‌اند. در این حالت، هدایت الهی سبب توفیق ایشان در فهم و پذیرش آموزه‌های دین شده و افق فکری و سپهر عملی ایشان را می‌گستراند. به دیگر سخن، برداشت کلامی برخی از این حدیث، تنها یکی از مصادیق ایجاد دل‌آرامی و سکون نفس در هنگامه تردید به مطابقت خبر معتبر با واقع خواهد بود.
