نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای ادبیات حماسی دانشگاه اصفهان

2 استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهرکرد

3 دانشجوی کارشناسی ارشد ادبیات پایداری دانشگاه شهرکرد

4 استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه اصفهان

چکیده

کتاب‎ها و آموزه‌های دینی، سیمای معصومین (علیهم‎السلام) و سخنان و روایات سازنده آنان برای روشنگری و استبداد‌ستیزی، از مبانی نظری مهم در ادبیات پایداری است که همواره انسان را به اخلاق نیکو برای رسیدن به رستگاری دعوت می‌کنند. بر این اساس، سیره و فرهنگ رضوی مبتنی بر فرهنگ پایداری، تأثیری شگرف در ادب فارسی داشته و جلوه‌هایی از پایداری را در شعر رضوی معاصر پدید ‌آورده است. سیره و فرهنگ رضوی با توجه به وجود مرقد مطهر امام‎رضا (علیه‎السلام) در ایران اسلامی و بازتاب جلوه‌های پایداریِ تأثیرپذیرفته از آن در اشعار شاعران ایران‌زمین، همواره سرمشق زندگی ایرانیان بوده است. به‌همین دلیل، در این پژوهش برآنیم تا سیره و فرهنگ رضوی را به‌عنوان یکی از مبانی ادبیات پایداری تبیین و تحلیل کنیم. هدف این پژوهش، معرفی فرهنگ رضوی به‌عنوان یکی از مبانی ادبیات پایداری و بازنمایی آن در سروده‌های شاعران پایداری معاصر با رویکردی توصیفی ‎ـ‎ تحلیلی است. پس از یاری‌گرفتن از منابع گوناگون و نیز با توجه به وجود جلوه‌های پایداری تأثیرپذیرفته از موضوعات سیره و فرهنگ رضوی و بازنمایی آنها در اشعار شاعران پایداری، می‌توان سیره و فرهنگ رضوی را از مبانی ادبیات پایداری به‎شمار آورد.

کلیدواژه‌ها

ـ قرآن کریم، ترجمه آیت‌الله مکارم‌شیرازی.
ـ احمدی‌بیرجندی، احمد ؛ نقوی‌زاده، علی. (1377). مدایح رضوی در شعر فارسی. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی.
ـ ادیبی‌سده، مهدی. (1381). جامعهشناسی جنگ و نیروهای نظامی. چاپ سوم. تهران: سمت و دانشگاه اصفهان.
ـ اسماعیلی، رضا. (1390). از پایداری تا پرواز. چاپ دوم. تهران: روایت فتح.
ـ اصغری، محمود. (1389). «تأثیر ویژگی‌های معصومین (ع) بر ماندگاری دین». پژوهشهای اجتماعی اسلامی. ش 86.صص:  37-72.
ـ امیری اسفندقه، مرتضی. (1383). چینکلاغ. چاپ اول. تهران: لوح‌زرین.
ـ امیری‌خراسانی، احمد؛ آخشن، قدرت. (1391). «اسوه‌های مذهبی در شعر دفاع مقدس».  ادبیات پایداری. س4. ش7.صص: 29ـ58.
ـ امین‌پور، قیصر. (1391). مجموعه کامل اشعار. چاپ هشتم. تهران: مروارید.
ـ آقاخانی‌بیژنی، محمود. (1393). «تحلیل مفاهیم و ساختار طرح در انواع متون روایی ادبیات پایداری». پایاننامه کارشناسیارشد. دانشگاه شهرکرد.
ـ برقعی، سیدمحمدرضا. (1392). قبله مایل به تو. چاپ دهم. تهران: فصل‌پنجم.
ـ خیبری، اکرم. (1387). سیره عملی امامرضا (ع). مشهد: پیوند با امام.
ـ رستمی، پرستو. (1382). تأثیر وجود فرهنگ شهادتطلبی در حفظ دین و ارزش‏های دینی. تهران: دفتر تحقیق و پژوهش بنیاد شهید انقلاب.
ـ رفیعی، علی. (1382). تاریخ تحلیلی پیشوایان. چاپ اول. تهران: یاقوت.
ـ سنگری، محمد‌رضا. (1389). شناخت ادبیات دفاع مقدس. تهران: صریر.
ـ شفیعی، سیدضیاء‌الدین. (1387). خیالهای شهری. تهران: تکا.
ـ صفارزاده، طاهره. (1391). مجموعه اشعار. چاپ اول. تهران: پارس‌کتاب.
ـ طاهری، قدرت‌الله. (1387). «نگاهی به جریان‌های شعری فعال در عصر انقلاب اسلامی». کتاب ماه ادبیات. ش136.صص: 28- 41.
ـ فرانکل، ویکتور ‌امیل. (1393). انسان در جستجوی معنی. مترجم: اکبر معارفی. چاپ یازدهم. تهران: دانشگاه تهران.
ـ فرخی‌یزدی، محمد. (1376). دیوان اشعار. به اهتمام حسین ملکی. تهران: جاویدان.
ـ قائمی، علی. (1378). در مکتب آلمحمد (ص). چاپ اول. تهران: امیری.
ـ قزوه، علیرضا. (1384). قطار اندیمشک. ج1. چاپ اول. تهران: لوح‌زرین.
ـ قمی، شیخ عباس. (1377). منتهی الامال (زندگی چهارده معصوم). تهران: بهزاد.
ـ کاشانی، سپیده. (1389). مجموعه آثار. تهران: انجمن قلم ایران.
ـ کاکایی، عبدالجبار. (1380). بررسی تطبیقی موضوعات پایداری در شعر ایران و جهان. تهران: پالیزان.
ـ کباری، محمد. (1382). از حنجرههای شرقی. مشهد: آستان قدس رضوی.
ـ کلینى، محمدبن یعقوب. (1362). کافی‏‏. چاپ دوم. تهران‏: اسلامیه.
ـ محبت، محمدجواد. (1385). اشک لطف میکند. مشهد: آستان قدس رضوی.
ـ محدثی، جواد. (1380). برگ و بار (گزیده اشعار). چاپ اول. قم: بوستان کتاب.
ـ محدثی‌خراسانی‌، زهرا. (1388). شعر آیینی. تهران: مجتمع فرهنگی عاشورا.
ـ مکارم شیرازی، ناصر. (1388). مناظرههای تاریخی امام رضا(ع) با پیروان مذاهب و مکاتب دیگر. چاپ دوم. تهران: آستان قدس رضوی.
ـ موسوی‌گرمارودی، علی. (1363). خط خون. تهران: زوار.
ـ ـــــــــــــــــــ . (1393). گوشواره عرش. چاپ چهارم. تهران: سوره ‌مهر.
ـ نجاتی، پروانه. (1389). داغ و دغدغه. چاپ اول. شیراز: نویدشیراز.
ـ وحیدی، سیمین‌دخت. (1381). هشت فصل سرخ و سبز. تهران: برگ‌زیتون.