نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه علامه طباطبائی

2 کارشناس‌ارشد مدیریت فرهنگی

چکیده

عملکردخانواده به‌عنوان واحد اجتماعی، نقش انکارناپذیری در برقراری نحوة تعامل‌ها و واکنش­های اجتماعی داشته و عملکرد سالم و سازنده، ضامن سلامت و نشاط جامعه خواهد بود. فرد، تحت تأثیر روابط سالم حاکم بر خانواده، شیوه­های ارتباط‌پذیری و تعامل‌های سازنده با جامعه را یاد می­گیرد. بر عکس، هرچه خانواده دارای عملکرد بد و آشفته باشد به همان نسبت سلامت آن جامعه بیشتر تهدید می‌شود. هدف اساسی مقالة حاضر بررسی موانع و راهکارهای تحکیم نهاد خانواده از منظر سیره و آموزه­های رضوی بوده که به روش توصیفی و از نوع تحلیل اسنادی انجام شده است. در این ارتباط کلیة اطلاعات و منابع مربوط به موضوع گردآوری‌شده و به شیوة کیفی به ارائةیافته‌های پژوهشی پرداخته شده است.
نتیجة بررسی نشان می­دهد که پایبندی به آموزه­های دینی و عمل به سیره و اندیشه­های معصومین(ع) سد محکمی در برابر موانع تحکیم نهاد خانواده خواهد بود. برای تحکیم روابط میان اعضای خانواده باید با ایجاد فضایی عاطفی و با درک نیازها و خواسته‌های مشروع طرفین اقدام کرد. عمل به آموزه‌های دین مبین اسلام به‌ویژه سیره و آموزه­های امام رضا(ع) به‌طور مستقیم رفتارهای فردی را کنترل می­کند و به‌طور غیرمستقیم از طریق بهبود روابط بین اعضای خانواده، موجب استحکام بیشتر نهاد خانواده می­شود.

کلیدواژه‌ها

قرآن‌کریم.
اربلی، علی‌بن موسی، (1381ق). کشف الغمه فی معرفه الائمه. دو جلد، تهران: اسلامیه.
آزاد، حسین و انسیه نصیب‌البکاء، (1380).«مقایسة ویژگی­هایفردی و شخصیتی در زوج­های سازگار و ناسازگار شهرتهران».دانش و پژوهشدرروان‌شناسیکاربردی،انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان،سال سوم، شمارة هفتم:54-41.
آقاجانی، محمدصادق، (1390). خانواده. تهران: شرکت چاپ و نشر بین‌الملل.
آقامحمدیان، حمیدرضا  و مرتضی روستایی، (1385). نهاد خانواده در جامعة دینی. اندیشة حوزه، سال 12: 62 - 61 .
آمدى، عبدالواحد‌بن محمد، (1377). غررالحکم و دررالکلم. تصنیف: مصطفى و حسین درایتى، قم: دفتر تبلیغات اسلامى.
امین‌عاملی، سیدمحسن، (1367). اعیان الشیعه. 11 جلد، تهران: سازمانچاپوانتشارات.
بهشتی، احمد، (1377).خانواده در قرآن. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
جمعى از مؤلفان، (1374). روان­شناسى رشد با نگرش به منابع اسلامى. دو جلد، تهران: سمت.
جوادی‌آملی، عبدالله، (1379).تسنیم: تفسیر قرآن کریم.31 جلد، قم: اسراء.
 
جوادی‌آملی، عبدالله، (1383). زن در آینة جلال و جمال. قم: اسراء.
حائری‌کرمانی، حسین، (1384). سخنان گهربار دررالکلام (حضرت امام علی‌بن موسی‌الرضا(ع)):به انضمام سخنان حضرت امام موسی الکاظم، حضرت امام محمدالتقی(ع) و ... ). مشهد: انصار.
حرانی، حسن‌بن علی‌بن حسن‌بن شعبه، (1394ق). تحف العقول عن آل الرسول. قم: بصیرت.
حرعاملی، محمد‌بن حسن، (1391 ق).وسایل الشیعه.30 جلد، بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
حرعاملی، محمدبن حسن، (1409هـ ق). وسایل الشیعه. چاپ اول، 29 جلد، قم: مؤسسه آل البیت(ع).
حسینیشاه‌عبدالعظیمی،حسین‌بناحمد، (1363). تفسیراثنی‌عشری.تهران: میقات.
حسینیا، احمد، (1380). بهداشت روانی ازدواج و همسرداری. تهران: مفید.
حکیمی، محمد، (1387). فرازهایی از سخنان امام رضا(ع). پنج جلد، مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
حیدری، مجتبی، (1385). دین‌داری و رضامندی خانوادگی. قم: انتشارات مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
دیلمی، شیخ‌حسن، (۱۴۱۲ ق).ارشاد القلوب إلی الصواب‏. دو جلد، قم: شریف رضی.
رضی، سید شریف، (۱۳۷۸). نهج البلاغه. ترجمه و شرح فیض‌الاسلام، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
ساروخانی، باقر، (1379). جامعه‌شناسی خانواده. تهران: سروش.
سالاری‌فر، محمدرضا، (1387). خانواده در نگرش اسلام و روان‌شناسی. تهران: سمت.
ستوده، هدایت‌الله و علی بقائی‌سرایی، (1387). جامعه‌شناسی آموزش و پرورش. تهران: ندای آریانا.
شرف‌الدین، سید حسین، (1378). تحلیلی اجتماعی از صلة رحم. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
شرفی، محمدرضا، (1389). مهارت­های زندگی در سیرة رضوی. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
شعاع کاظمی، مهرانگیز، (1384). «خانواده و آسیب‌های روانی موجود در آن». معرفت، سال14، شمارة94.
صدوق، ابوجعفر محمدبن علی‌بن حسین بابویه قمی، (1417ق).امالی. چاپاول، قم: بنیاد بعثت.
صدوق، ابوجعفرمحمدبن­ علی‌بن بابویه، (1404ق).عیون اخبارالرضا. تحقیق شیخ حسین اعلمی، دو جلد، بیروت: مؤسسة الاعلمی للمطبوعات.
طباطبایى، سید محمدحسین، (1374). المیزان فى تفسیر القرآن. مترجم سید محمدباقر موسوى‌همدانى، 20جلد، قم: دفتر انتشارات اسلامى.
 
طبرسی، حسن‌بن فضل،‌ (1392ق). مکارم الاخلاق. دو جلد، بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
عامر طائی، عبدالله‌بن احمد، (1408ق). صحیفة الرضا. مترجم محمدرضا ضمیری، قم: مؤسسةاماممهدی(عج).
عبدی و یزدانی مقدم، (1388). تأثیر تعالیم دینی و کسب مهارت‌های زندگی در سیرة رضوی. مشهد: کتاب‌شناسی ملی.
ع‍طاردی‌ ق‍وچ‍ان‍ی‌، ع‍زی‍زال‍ل‍ه، ‌(1406ق). م‍س‍ن‍د الام‍ام‌ ال‍رض‍ا اب‍ی‌ال‍ح‍س‍ن‌ ع‍ل‍ی‌ب‍ن‌ م‍وس‍ی‌(ع­‍). دو جلد، م‍ش‍ه‍د: ال‍م‍وت‍م‍ر ال‍ع‍ال‍م‍ی‌ الام‍ام‌ ال‍رض‍ا(ع).
فرجاد، محمدحسین، (1363).آسیب‌شناسی اجتماعی و جامعه‌شناسی انحرافات. تهران: بدر.
فولادی، محمد، (1382). بررسی میزان و عوامل اقتصادی- اجتماعی مرتبط با سرقت در میان جوانان شهر قم. قم: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی.
کلینی، محمد‌بن یعقوب، (۱۳۶۵). کافی. 8 جلد، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
کمالی دزفولی، علی، (1369ش).قرآن و مقام زن. تهران: هادی.
کوئن، بروس، (1370). درآمدی بر جامعه‌شناسی. محسن ثلاثی، تهران: فرهنگ معاصر.
گروه محققین، (1363). جامعه‌شناسی روش­های درمان گروهی. قم: دفتر همکاری حوزه و دانشگاه.
مجلسی، محمدباقر، (1403ق).بحار الانوار. 110 جلد، بیروت: دار الاحیاءالتراثالعربی.
محبی، سیده فاطمه، (1381). «آسیب‌شناسی اجتماعی زنان»، مطالعات راهبردی زنان. سال چهارم، شمارة 15: 7-6.
محمدی ری‌شهری، محمد، (1384). میزان الحکمه. مترجم حمیدرضا شیخی، 15 جلد، قم: دارالحدیث.
مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزة علمیه، (1385). «نشاط در خانواده». صباح، سال پنجم، شمارة 19: 122-105.
مکارم‌شیرازی، ناصر، (1378).تفسیر نمونه. 27 جلد، تهران:دارالکتب الاسلامیه.
موسوی، رقیه، (1377). «بررسی و مقایسة عوامل مؤثر بر رضامندی زناشویی در سه گروه پزشکان، کارمندان و کارگران شهر تهران». پایان‌نامة کارشناسی‌ارشد، دانشگاه تربیت معلم، دانشکده علوم‌تربیتی و روان‌شناسی.
میر احمدی‌زاده، علیرضا و همکاران، (1382)، «رضایت­مندی زناشویی و تعیین عوامل تأثیرگذار بر آن در شیراز». اندیشه و رفتار، سال هشتم، شمارة32: 63-56.
 
ناصف، شیخ منصور علی، (1975م). التاج الجامع للاصول فی احادیث الرسول. بیروت: دارالفکر.
نجاتى، محمد عثمان، (1381)، قرآن و روان‌شناسى.مترجم عباس عرب، مشهد: بنیاد پژوهش‌هاى اسلامى.
نوری طبرسی، حسین، (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. 18 جلد، بیروت: مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث.
ویرجیناستیر، (1376).آدم‌سازی. مترجم بهروز بیرنگ، تهران: رشد.
Haworth-Hoeppner, Susan, (2000). "The Critical Shapes of Body Image The Role of Culture and Family in the Production of Eating Disorders"., Journal of Marriage and the Family, Vol 62:212–227.