نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

نویسنده مسئول

چکیده

نماز پرکاربردترین واجب عبادی در آیات قرآن و بهترین وسیله تقرب به درگاه الهی است که ظاهر و باطن و بلکه بطون تودرتویی دارد و افزون بر احکام و آداب ظاهری، تشریع یکایک اجزای آن از فلسفه خاص و اسرار ویژه ای برخوردار است.  این مقاله با هدف پژوهش در روایات رضوی، احادیث صادر شده از آن حضرت در خصوص اسرار نماز را  گردآوری کرده و با بهره گیری از نظرات شارحان حدیث، عارفان و  نگارندگان کتاب های اسرار الصلاه و با  ژرف اندیشی در مضامین روایات به ویژه تحلیل «الصَّلَاةُ لَهَا أَرْبَعَةُ آلَافِ بَابٍ» به این نتیجه دست یافته که روایات رضوی درباره نماز افزون بر این‌که اثبات می کند نماز دارای سر و راز است، به مراتب اسرار نماز و نیز سر و راز پاره ای از اجزا و مقدمات نماز پرداخته است. همچنین راز هر یک از بخش های این معجون معنوی را بیان کرده و به این نتیجه رسیده که تنها وجه مورد قبول در معنای حدیث نام‌برده دارای اسرار ویژه بودن نماز است.

کلیدواژه‌ها

  1. قرآن کریم.
  2. ابن طاووس، علی بن موسی (1406 ق )، فلاح السائل و نجاح المسائل، قم: بوستان کتاب‏.
  3. ابن منظور، محمد بن مکرم (بی تا)، لسان العرب، بیروت: دار صادر.
  4. آملی، سید حیدر، (1382) أنوار الحقیقة و أطوار الطریقة و أسرار الشریعة، نور على نور: قم.
  5. بحرانى، سید هاشم بن سلیمان (1374)، البرهان فی تفسیر القرآن، 5جلد، مؤسسه بعثه - قم.
  6. حرّ عاملی، محمد بن حسن‏ (1409)، وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، قم: مؤسسه آل البیت.
  7. خمینی، روح الله (1378 الف)، آداب الصلاة، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  8. خمینی، روح‎الله (1378 ب)، سر الصلاه(معراج السالکین و صلاة العارفین)،  تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
  9. روحی محمد (کاوس)(1380 ش)، ادب حضور، ترجمه کتاب فلاح السائل نوشته ابن طاووس، على بن موسی، قم: انتشارات انصارى‏.

10. سعادت پرور، على(1383 ش)، راز دل، احیاء کتاب – تهران.

11. شریف رضى، محمد بن حسین(1414 ق)، نهج البلاغة، تصحیح و تحقیق صبحی صالح،قم: هجرت.

12. شهید ثانی، زین‎الدین بن علی(1371 ش)، التنبیهات العلیه علی وظائف الصلاه القلبیه تحقیق صفاء الدین البصری ، مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی.

13. شهید اول، محمد بن مکى عاملى،  الألفیة فی فقه الصلاة الیومیة، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.

14. شهید اول، محمد بن مکى عاملى(1408 ق)،  النفلیة، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.

15. صدر، محمد باقر (1418 ق)، دروس فی علم الأصول، قم:موسسه النشر الاسلامی.

16. صدوق، شیخ ابن بابویه محمد بن علی(1404 ق)، عیون اخبار الرضا (ع)، بیروت: موسسة الاعلمی‌للمطبوعات.

17. ------------------------ (1363)، من لایحضره الفقیه، قم: موسسه النشر الاسلامی‌التابعه لجماعه المدرسین.

18. طباطبایی، محمّد حسین (1393 ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسّسة الاعلمی للمطبوعات.

19. فیض کاشانى، ملا محسن (1417 ق)، المحجة البیضاء فى تهذیب الاحیاء، 8جلد، موسسه انتشارات اسلامى جامعه مدرسین - قم، چاپ: چهارم.

20. ----------، (1406 ق) الوافی،اصفهان: کتابخانه امام أمیر المؤمنین على علیه السلام.

21. کلینی، محمد بن یعقوب ،(1407) الکافی، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

22. مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی ،(1403) بحار الأنوار، بیروت: موسسه الوفا.

23. -------------،(1363) مرآه العقول فی شرح اخبار آل الرسول، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

24. -------------، (بی تا) ملاذ الأخیار فی فهم تهذیب الأخبار، تحقیق و تصحیح: مهدی رجائى،قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی‏.

  1. 25.  مجلسی، محمد تقی بن مقصود علی،(1406) روضه المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه (طبع قدیم)، قم: موسسه فرهنگی اسلامی‌کوشانبور.

26. ملکی تبریزی، حاج میرزا جواد ،(بی تا) اسرار الصلاه، قم: دار الکتاب الاسلامی.

  1. منسوب به على بن موسى،(1406 ق) امام هشتم علیه السلام‏، فقه الرضا (الفقه المنسوب إلى الإمام الرضا علیه السلام) 203 ق‏، مشهد: تصحیح و تحقیق و نشر مؤسسة آل البیت علیهم السلام‏، مشهد.