نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دکترای جامعه شناسی اقتصاد و توسعه، دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیارگروه علوم تربیتی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

چکیده

این پژوهش با هدف بررسی محتوای دعاهای کودکان در حرم مطهررضوی انجام شد. برای رسیدن به این هدف درک کودک از مفاهیم مرتبط با محتوای دعا چون زیارت، دعا و امام رضا(ع)بررسی شد. جامعة آماری در این بررسی کلیة کودکان 6 تا 11 سالی بودند که در زمان اجرای تحقیق در حرم مطهر حضور داشتند. با در نظر گرفتن جنسیت و تنوع سن و با اشباع نظری، نمونة تحقیق به 100 نفر رسید. روش تحقیق استفاده‌شده، تحلیل محتوا و ابزار تحقیق مصاحبه است. نمونه‌گیری به روش در دسترس و اتفاقی بود. محتوای دعاهای ایشان نشان می‌دهد که خواسته‌های مادی و دنیایی در فراوانی بسیار بالاتری نسبت به خواسته‌های معنوی قرار دارد. مقایسة محتوای دعا در سنین مختلف تفاوت چندانی را نشان نمی‌دهد و محتوای دعاهای مادی و دنیایی در تمام سنین غلبه دارد. همچنین نتایج نشان داد که کودکان بیش از همه در دسته کارکردگرا مبادله‌گرا قرار دارند.

کلیدواژه‌ها

ـ قرآن کریم. (1378). ترجمۀ ناصر مکارم شیرازی. قم: دارالقرآن الکریم.
ـ باهنر، ناصر. (1381). آموزش مفاهیم دینی همگام با روانشناسی رشد. تهران: انتشارات سازمان تبلیغات اسلامی.
ـ پیاژه، ژان و بارل اینهلدر. (1368). روانشناسی کودک. چاپ سوم. ترجمۀ زینت توفیق. تهران: نشر نی.
-ـ پویافر، محمدرضا. (1396). پدیدارشناسی کنش زیارت. آستان قدس رضوی. طرح پژوهشی مدیریت پژوهش و برنامه‌ریزی.
 ترابی، علی اکبر. (1383). جامعهشناسی تبلیغات. تهران: نشر فروزش.
ـ ثروتیان، بهروز. (1352). فرهنگ اصطلاحات و تعریفات نفایس الفنون. تهران: مؤسسه تاریخ و فرهنگ ایران.
ـ چاری، حسین؛ نصیرزاده، راضیه. (1386). «تفاوت‌های جنس و سن و وضعیت اقتصادی – اجتماعی در باورهای مذهبی کودکان». روانشناسان ایرانی. سال چهارم. شمارۀ سیزدهم. صص:53-67.
ـ حسن زاده آملی، حسن. (1377). رسالۀ نور علی نور در ذکر و ذاکر و مذکور. قم: تشیع.
ـ دادستان، پریرخ. (1386). 18 مقاله در روانشناسی. تهران: انتشارات سمت.
ـ سیف، علی‌اکبر. (1385). روانشناسی پرورشی. چاپ شانزدهم. تهران: آگاه.
ـ صافی، لطف الله. (1371). نیایش در عرفات. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
ـ عزیزی، عباس. (1375). نماز و عبادت در تفسیرالمیزان. قم: انتشارات نبوغ.
ـ فنایی اشکوری، محمد. (1386). نیایش عارفان. قم: انتشارات شیعه‌شناسی.
ـ مکارم شیرازی، ناصر. (1377). اخلاق در قرآن. ج 1و 2. قم: مدرسه امام علی بن ابیطالب g.
ـ ممدوحی، حسن. (1381). شهود و شناخت؛ شرحی بر دعاهای صحیفه سجادیه. قم: مؤسسه فرهنگی سماء.
ـ موسوی نسب، محمدرضا؛ عسگری، علی؛ شاملی، عباسعلی. (1392) «تحول مفهوم اجابت دعا در کودکان و نوجوانان». اسلام و پژوهشهای تربیتی. دوره پنجم. شماره اول. صص:  5-24.
ـ موسوی نسب، محمدرضا. (1390). «بررسی تحول فهم دعا در کودکان و نوجوانان». رساله دکتری. مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
ـ نیک زاده، الیاس. (1384). سرّ مرتبط در فلسفه نیایش. مشهد: رستگار.
ـ نوذری، محمود. (1388). «توصیف و ارزیابی رویکرد شناختی رشد دینی». اسلام و پژوهشهای تربیتی. دوره اول. شماره دوم. صص: 168-139.
ـ وولف، دیوید. ام (1386). روانشناسی دین. ‌ترجمه محمد دهقان. تهران: انتشارات رشد.
منابع لاتین
- Goldman, R. G. (1964). “Religious thinking from Childhood to Adolescence”. American Journal of Sociology. 50, 112-122
- Long, D., Elkind. D. & Splika, B. (1967). “The Childs Conception of Prayer”. Journal for the Scientific Study of Religion. 6, 101-109.
- Woolley, J. D.,& Phelps, K. E. (2001). “The development of children's beliefs about prayer”. Journal of Cognition and Culture, 1, 139-167.