Document Type : Original Article

Authors

1 Assistant Professor, Research Centre for History and tradition, Research Institute of Islamic Sciences and Culture

2 Ph.D. in History of Islam, Islamic Azad University, Najaf Abad

Abstract

The rise of the Safavids and the subsequent formalization of the Shiism in Iran created a lot of cultural changes that still remains to this day. The Safavid kings used several tools in this way, one of which was the development of Shi'i religious sites. Undoubtedly, the most important religious place in Iran was the holy shrine of Imam Riā (as). 
The shrine of ‘Alī ibn Mūsā al-Riā (as), considering that it was within the borders of the Safavid realm, and the Safavids attributed themselves to the Prophet (pbuh) through Imam Mūsā Kāzim (as), therefore, the shrine of Imam Riā has faced with a special position in relation to the other Imams’ graves (as). Hence, the Safavid kings paid much attention to this sacred threshold and took advantage of the capacities of that place to promote Shiism.
This study attempts to explain the role of Raavī shrine in the context of the Safavid religious policy to promote Shiism, as a case study of the functions of this place in the development of Shiism.
In this paper, the position of this place in the historiography of Safavid era will be reviewed in order to achieve a good understanding of this issue. Historical reports indicate the great attention of the Safavid kings to this holy shrine, and pilgrimage, entreat (tawassul), worship and retreat (’Itikaf) and burial in the shrine, etc. are among the issues that are of interest to the historians.

Keywords

ـ آرام، محمدباقر. (1386). اندیشه تاریخ نگاری عصر صفوی. چاپ اول. تهران: امیرکبیر.
ـ ابن ابی‎الحدید معتزلی، عبدالحمیدبن هبة‎الله. (1390). شرح نهج البلاغه. چاپ اول. تهران: کتاب نیستان.
ـ احمدی، نزهت. (1390). در باب اوقاف صفوی. چاپ اول. تهران: کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
ـ ایزدی، حسین. (1395). شکلگیری و تحول مراسم مذهبی در عهد صفویه. چاپ اول. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
ـ ترکمان، اسکندربیگ. (1387). تاریخ عالمآرای عباسی. زیر نظر: ایرج افشار. چاپ سوم. تهران: امیرکبیر.
ـ جوینی، عطاملک علاءالدین. (1367). تاریخ جهانگشای جوینی. چاپ سوم. تهران: بامداد.
ـ حسینی، سید هاشم.(1380). «درآمدی بر شناخت کتیبه‎های دوره صفوی حرم امام رضا (علیه‎السلام)». مجله مشکوة .پاییز وزمستان 1380.ش 72 و73 .صص:136-145.
ـ حسنی قزوینی، یحیی‎بن عبداللطیف. (1314). لبّ التواریخ. تهران: مؤسسه خاور.
ـ حسینی استرآبادی، سیدحسن بن مرتضی. (1364). از شیخ صفی تا شاه صفی. به اهتمام احسان اشراقی. تهران: علمی. 
ـ حسینی تفرشی، ابوالمفاخربن فضل‎الله (1388). تاریخ شاهصفی. تصحیح: محسن بهرام‎نژاد. چاپ اول. تهران: میراث مکتوب.
ـ حسینی قمی، احمدبن شرف‎الدین الحسین. (1359). خلاصه التواریخ. تصحیح: احسان اشراقی. تهران: دانشگاه تهران.
ـ حسینی، خورشاه‎بن قبادالحسینی. (1379). تاریخ ایلچی نظامشاه. تصحیح: محمدرضا نصیری و کوئیچی هانه‎دا. چاپ اول. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
ـ روزبهان خنجی، فضل‎الله. (1341). مهماننامه بخارا. به اهتمام: منوچهر ستوده. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ـ روملو، حسن‎بیگ. (1357). احسن التواریخ. تصحیح: عبدالحسین نوائی. تهران: انتشارات بابک.
ـ سبزواری، ملامحمدباقر. (1377). روضه الانوار عباسی. تصحیح: اسماعیل چنگیزی اردهایی. چاپ اول. تهران: آینه میراث.
ـ شاملو، ولی‎قلی. (1371). قصص الخاقانی.تصحیح: سیدحسن سادات ناصری. چاپ اول. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
ـ شاه‎طهماسب اول. (1363). تذکره شاه طهماسب. چاپ دوم. تهران: شرق.
ـ صفری، بابا. (بی‎تا). اردبیل در گذرگاه تاریخ. چاپ اول. بی‎نا.
ـ طلایی،زهرا. (1397). «سیاست مذهبی صفویان و پیامد آن بر توسعه موقوفات حرم امام رضا (علیه‎السلام)». فصلنامه پژوهشهای تاریخی .ش 37 . صص:129-152.
ـ طهرانی، محمدشفیع. (1383). مرآت واردات. تصحیح: منصور صفت‎گل. تهران: میراث مکتوب.
ـ عبدی‎بیگ شیرازی، زین‎العابدین علی. (1369). تکمله الاخبار. تصحیح: عبدالحسین نوائی. چاپ اول. تهران: نشر نی.
ـ عقیلی، سیداحمد؛ طباطبایی، سیدمصطفی. (1395). «پیوستگی وقف و تشیّع و تأثیرات اجتماعی اقتصادی آن در ایران عصر صفوی». وقف میراث جاویدان. ش96 و 95، صص: 77 ـ 92.
ـ فاضل بسطامی، نوروز علی‎بن محمدباقر. (1393). فردوس التواریخ. چاپ اول. مشهد: بنیاد پژوهش‎های اسلامی.
ـ قاسمی حسینی گنابادی. (1387). شاه اسماعیلنامه. تصحیح: جعفر شجاع کیهانی. چاپ اول. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
ـ قزوینی، بوداق منشی. (1378). جواهر الاخبار. تصحیح محسن بهرام‎نژاد. چاپ اول. بی‎نا.
ـ کمپفر، انگلبرت. (1360). سفرنامه کمپفر. مترجم: کیکاووس جهانداری. چاپ دوم. تهران: خوارزمی.
ـ گروهی از نویسندگان. (1388). تاریخنگاری در ایران. ترجمه و تألیف: یعقوب آژند. چاپ دوم. تهران: گستره.
ـ لاری شیرازی، روح‎الله (متخلص به فتوحی). (1389). شرفنامه. تصحیح: محمدباقر وثوقی. تهران: مجلس شورای اسلامی.
ـ مستوفی، محمدحسن. (1375). زبده التواریخ. به‎کوشش: بهروز گودرزی. چاپ اول. تهران: موقوفات دکتر محمود افشار یزدی.
ـ منجم، ملاجلال الدین. (1366). تاریخ عباسی یا روزنامه ملا جلال. به‎کوشش: سیف‎الله وحیدنیا. چاپ اول. تهران: وحید.
ـ مؤلف ناشناخته. (1363). عالم آرای صفوی. به‎کوشش یدالله شکری. چاپ دوم. تهران: اطلاعات.
ـ واله قزوینی اصفهانی، محمدیوسف. (1382). ایران در زمان شاهصفی و شاهعباس دوم (حدیقه ششم و هفتم از روضه هشتم خلد برین). تصحیح: محمدرضا نصیری. چاپ دوم. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
ـ وحید قزوینی، محمدطاهر. (1329). عباسنامه. تصحیح: ابراهیم دهگان. اراک: کتابفروشی داوودی.
ـ ولی زاده، حمیدرضا.(1382) . «رشد و گسترش تشیع در شمال خراسان از آغاز تا پایان دوره صفویه» .پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه فردوسی مشهد.