Document Type : Original Article

Author

Professor of Political Science of Allameh Tabatabai University

Abstract

This paper aimed to focus on the political positions of Imam Reza(AS) toward his political rival and enemy, i.e. Ma'moun to present some theoretical inferences and through this research, it aimed to answer the political questions of the contemporary world. The policy of Imam Reza(AS) can be investigated in two aspects of "his policy toward Ma'moun" and "the policy towards Imam". Political behavior does not occur in vacancy, but it occurs in an interactive environment and through a chain of actions and reactions and it is a strategic behavior. The question raised here is: “What was the logic of interactions of Imam Reza(AS) with Ma'moun?” It is hypothesized that Imam’s knowledge of Ma'moun was inspired by his knowledge about Satan and the triple tactics of bribing, threatening and hypocrisy focused on the relationship between leader and the followers. This Investigation was based on the acceptance of succession to the crown by Imam Reza(AS). Initially, Ma'moun planned to seduce the Imam to the crown or to use hypocrisy in that regard, but when the Imam divulged Ma'moun's his hidden intentions, this phase ended very quickly. Luring Imam Reza(AS) into accepting the caliphate and then offering him the successorship, followed by “threatening” to induce the “image that Imam was being lured” in non-discerning public opinions were some of the Ma'moun’s tactics that were all neutralized by the Imam and turned them into opportunities.

Keywords

ابن‌اثیر، علی‌بن ابی‌اکرم، (1357). الکامل فی التاریخ. صحح عبدالوهاب النجار، مصر: اداره الطباعة المنیریه.
اشپولر، برتولد، (1386). تاریخ ایران در قرن نخستین اسلامی در ایران. جلد اول، تهران: علمی و فرهنگی.
بحرانی‌اصفهانی، عبدالله، (1430ق). عوالم العلوم والمعارف و الاحوال من الایات و الاخبار و الاقول. با مستدرکات سید محمدباقر ابطحی، چاپ دوم، قم: مؤسسة امام مهدی(عج).
برزگر، ابراهیم، (1389). «ساختار فهم اندیشة سیاسی در اسلام». دانش سیاسی. سالششم،شمارة12: 72-43. 
برزگر، ابراهیم، (1391). اندیشة سیاسی صحیفة سجادیه. تهران: علمی و فرهنگی.
برزگر، ابراهیم، (1392). تاریخ تحول دولت در اسلام و ایران. چاپ دهم، تهران: سمت.
بصیری، حمیدرضا، (1392). «پاسخ‌های امام رضا(ع) به شبهات پذیرش ولایتعهدی». در مجموعه مقالات همایشآموزه‌های رضوی در کتاب عوالم‌العلوم. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
جعفریان، رسول، (1391). گزیدة حیات سیاسی امامان شیعه. قم: معارف.
جعفری، محمدتقی، (1365). فرصت ولایتعهدی امام رضا(ع) در نشر معارف. در مجموعه آثار نخستین کنگرة جهانی امام رضا(ع)،مشهد: کنگرة جهانی امام رضا(ع).
 
حسن‌زاده، صالح، (1392). «علل و دلایل پذیرش ولایتعهدی مأمون از سوی امام رضا(ع)». در مجموعه مقالات همایشآموزه‌های رضوی در کتاب عوالم العلوم جلد22. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
حسینی، سید محمدحسین، (1390). «خورشید خراسان». روزنامة اطلاعات،16/7/1390: 6.
خامنه‌ای، سیدعلی، (1365). مقدمه، مجموعه آثارنخستین کنگرة جهانی امام رضا(ع). تهران: آستان قدس رضوی.
خامنه‌ای، سیدعلی، (1390). انسان 250 ساله، زندگی سیاسی و مبارزة ائمه معصومین(ع). تهران: صهبا.
خامنه‌ای، سیدعلی، (1392). غریب پیروز، زندگی حضرت رضا(ع) از دیدگاه رهبر فرزانة انقلاب. مشهد: آستان قدس رضوی.
خضری، احمدرضا، (1378). تاریخ خلافت عباسی. تهران: سمت.
درخشه، جلال و سیدمهدی حسینی فائق، (1391). سیاست و حکومت در سیرة امام رضا(ع). تهران: بنیاد فرهنگی و هنری امام رضا(ع).
شریف‌قریشی، باقر، (1430ق). موسوعه سیرة اهل بیت، الجزءالتاسع و العشرون الام موسی بن الجعفر. قم: دارالمعروف.
شمس‌الدین، محمدمهدی، (1409ق). ولایة العهد الام الرضا(ع) مجموعة الاثارالمؤتمرالعالمی الثانی. بیروت: دارالاضوا.
صدوق، ابوجعفر، (1373). عیون الاخبار الرضا. تصحیح و ترجمة علی‌اکبر غفاری و حمیدرضا مستفید، تهران: صدوق.
طباطبایی، محمدحسین، (1373). المیزان. قم: اسلامی.
عاملی، جعفرمرتضی، (1365). زندگانی سیاسی امام رضا(ع). بی‌جا: کنگرة جهانی امام رضا(ع).
عرفان‌منش، جلیل، (1371). جغرافیای تاریخی هجرت امام رضا(ع) از مدینه تا مرو. مشهد: انتشارات بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی.
کارخانه، علی، (1392). سیرة سیاسی امام رضا(ع) و تحلیل مسئلة ولایتعهدی. قم: بوستان کتاب.
مجلسی، محمدباقر، (1403ق). بحارالانوار. جلد49، بیروت: دارالاحیاء الثرات العربی.
معینی، محمدجواد و احمد ترابی، (1380). امام علی‌بن موسی الرضا: منادی توحید و امامت. مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.