Document Type : Original Article

Author

Assistant Professor of Political Science at Imam Sadiq University

Abstract

One of the main characteristics of Imam Reza's menology was his encounters with the representatives of other religions in the context of debates which turned into an arena for protecting Islamic ideologies, Imamate, Shia's legitimate beliefs and especially his rightfulness and competency to Imamate and Caliphate while al-Ma'mun –the Abbasid Caliph- sought to benefit from such debates otherwise. His solid arguments, citation to first-hand sources of Abrahamic religions and full knowledge over the languages and interpretations of Holy Scriptures are among the most amazing features of these debates which led to Imam Reza's victory and the other party's failure at the end of each debate.
This article answers questions including: Discourse-analysis speaking, how are Imam Reza's debates analyzed? What aspects of the both parties of such debates are revealed during these analyses? What are the characteristics and capacities of Imam Reza's debates in terms of verbal communication and religious propagation?
By answering these questions, this paper seeks to view these debates differently and examine them critically by applying critical discourse analysis in form of variables and functional items. Exploring Imam Reza's debates with the representatives of other religions and sects with an eye on words, perspective, metaphor, historical coherence, citation and structural emphasis indicates that though proving his rightfulness and rejecting the other party's claims, Imam Reza avoided unethical dispute and used such debates as a platform to prove Imamate and the Holy Prophet's Seal of Prophecy through precision, accuracy, politeness and respect.

Keywords

قرآن کریم.
اسدی، علی، (1387). «کتاب مقدس و جایگاه آن در مناظرات امام رضا(ع)»، قم: معرفت، سال هفدهم، شمارۀ 129، شهریور.
اسکندری، علی، (1391). «دفاع عقلانی از دین در مناظرات امام رضا(ع)»، مشهد: فصلنامه ژرفان آفتاب شمال، شمارۀ هفتم، تابستان.
آقا سیدمحمد قاری، فاطمه سادات، (1391). «ابعاد معرفتی امام رضا(ع) در برخورد با دانشمندان سایر مذاهب و ادیان» در درآمدی بر مناظرات امام رضا(ع)، ویراستار علمی: دکتر علی شریفی، چاپ اوّل، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
آقاگل‌زاده، فردوس، (1385). تحلیل گفتمان انتقادی، تهران: علمی و فرهنگی.
بهبودی‌املشی، علی، ( 1408). الخرائج و الجرائح، قم: مؤسسه امام المهدی.
بهروزی‌لک، غلامرضا، (1388). کاربرد تحلیل‌های گفتمانی در مطالعات سیاسی اسلامی، در «روش‌شناسی در مطالعات سیاسی اسلام» به کوشش علی‌اکبر علیخانی و همکاران، چاپ دوم، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
تاجیک، محمدرضا، (1378). میشل فوکو و انقلاب اسلامی، تهران: مؤسسه توسعه دانش و پژوهش ایران.
ترابی، احمد، (1380). «تحلیلی از عهدنامه ولایتعهدی امام رضا(ع)»، مشهد: مشکوه، شمارۀ 72 و 73، پاییز و زمستان.
تقی‌زاده، حسن و علی رضاداد، (1386). «مناظرات امام رضا(ع) ویژگی‌ها و روش‌ها»، مشهد: مشکوه، شمارۀ 94، بهار.
درخشه، جلال و سیدمهدی حسینی فائق، (1391). سیاست و حکومت در سیرۀ امام رضا(ع)، چاپ اوّل، تهران: بنیاد فرهنگی هنری امام رضا(ع).
دهخدا، علی‌اکبر، (1377). لغتنامه دهخدا، تهران: مؤسسه لغتنامه دهخدا وابسته به دانشگاه تهران.
سپنجی، امیرعبدالرضا و نفیسه مؤمن‌دوست، (1390). «اقناع و تغییر نگرش،جایگاه آن در سیرۀ ارتباطی امامان معصوم» مروری بر مناظرات مکتوب حضرت امام رضا(ع)، تهران: دانشگاه امام صادق(ع)، دو فصلنامه علمی پژوهشی دین و ارتباطات، پاییز و زمستان.
 
سلطانی، علی‌اصغر، (1384). قدرت، گفتمان و زبان، تهران: نی.
صدوق، ابوجعفر محمدبن ‌على‌بن بابویه، (1390ق/1970). عیون اخبارالرضا، النجف: المطبعه الجدیده.
طبرسی، احمدبن‌علی، (1403). الاحتجاج علی اهل اللجاج، مشهد: مرتضی.
مجلسی، محمدباقر، (1403/1983). بحارالانوار، مجلد 49، بیروت: مؤسسه الوفا.
مردانی‌نوکند، محمدحسین، (1391). ضرورت و چیستی مناظرات و مباحثات امام رضا(ع)؛ در
درآمدی بر مناظرات امام رضا(ع)، ویراستار علمی: دکتر علی شریفی، چاپ اوّل، تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
مکارم‌شیرازی، ناصر، (1388). مناظرات تاریخی امام رضا(ع) با پیروان مذاهب و مکاتب دیگر، چاپ  دوم، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
میلز، سارا، (1382). گفتمان، ترجمۀ فتاح محمدی، زنجان: هزاره سوم.
هاشمی‌اردکانی، سیدحسن و سیدابراهیم میرشاه جعفری، (1387). «روش مناظره علمی در سیرۀ  آموزشی امام معصوم: مطالعه موردی: مناظرات علمی امام رضا(ع)»، قم: دو فصلنامه علمی تخصصی تربیت اسلامی، پاییز و زمستان.
هاشمی، خدیجه، (1387). «خردورزی از دیدگاه امام رضا(ع)»، تهران: ماهنامه پژوهشی اطلاعات حکمت و معرفت.
ون‌دایک، تئون، (1387). مطالعاتی در تحلیل گفتمان: از دستور متن تا گفتمان کاوی انتقادی، ترجمۀ پیروز ایزدی و دیگران، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها، (نشر اثر اصلی 1981).
یورگنسن، ماریان و لوئیز فیلیپس، (1389). نظریه و روش در تحلیل گفتمان انتقادی، ترجمۀ هادی جلیلی، تهران: نی.
Van Dijk, Teun A (1998). Opinion and Ideologies in the Press, In Approaches to Media Discourse, Edited by Allan Bell and Peter Garrett,Blackwell Publication.
loghatnameh.org.