Document Type : Original Article

Author

Associate Professor, Department of Painting, Faculty of Arts, AlZahra University, Tehran, Iran

Abstract

Mahmoud Khan Malek al-Shoʿará is a painter and one of the masters of the painting art of the Qājār era in the field of recording urban and historical works. His works have a geometrical proportion and a very precise perspective influenced by Mahmoud Khan's knowledge of mathematics and geometry. The purpose of this research is to study the structural analysis of Mahmoud Khan's painting from the ʿAtīq courtyard of Imam Riḍā (as) as his oldest known oil painting, and also the structural investigation of the features of this painting as a historical document of the ʿAtīq courtyard during the Qājār era. The main questions in this research are as follows: 1. How are the visual and structural features of the ʿAtīq courtyard of Imam Riḍā (as) shrine worked in the work of Mahmoud Khan Malek al-Shoʿará? 2. How is the composition and divisions of the work displayed in the south porch and the clock porch? This research was descriptive, analytical, and collected information in the form of documents (library). The method of analyzing the works is based on the examination of the visual principles and rules used in ʿAtīq courtyard painting. The findings of this research show that Mahmoud Khan Malek al-Shoʿará, one of the great artists and a pioneer in the field of modern painting in Iran during the Qājār era, has recorded the oldest courtyard of the shrine in the Qājār rule period with paintings, and in this work, he has pointed out the exact details that today, according to the changes over time, introduce us to the architecture of that time in the ʿAtīq courtyard. This old work is a documentary painting of Imam Riḍā's shrine during the Qājār era from the ʿAtīq courtyard, and in that painting, the correct perspective, subjectivity, and artistic creativity can be seen.

Keywords

ـ افتخاری. محمود. (1395 ).شاهکارهای نقاشی ایران. ج4. ترجمه: کریم امامی. تهران: زرین و سیمین.
ـ افشار آرا. محمدرضا. (1382). خراسان و حکمرانان. تهران : محقق.
ـ الماسی. مهدی. (1380). سیری درنگارستان نقاشی، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ـ بنی اردلان. اسماعیل. (1387). سر فرسنگهای تحول در مسیرنگارگری ایران. تهران: دانشگاه هنر.
ـ پیرنیا. محمد کریم. (1387). سبکشناسی معماری ایرانی. تهران: سروش دانش.
ـ پوپ. آرتور. (1369). آشنایی با مینیاتورهای ایران و مکتب های مختلف آن. ترجمه: حسین نیر. تهران: انتشارات کتاب فروشی بهار.
ـ پاکباز. رویین. (1366). خاستگاه کمال الملک. دریادنامه کمال الملک. به کوشش: داراب بهنام شباهنگی. علی دهباشی. نشر: چکامه.
ـ پنجه باشی. الهه. (1401). مطالعه مناظر شهری درآثار نقاشی محمودخان ملک الشعرا با تاثیرپذیری ازعکاسی در دوره دوم قاجار. نگره. شماره61. بهار. صص111-138.
ـ تاج‌بخش. احمد. (1380). تاریخ و تمدن و فرهنگ ایران اسلامی. شیراز: انتشارات نوید شیراز.
ـ جعفری. پرستو. (1387). نقاشی ایران از دوره تیموری تا پایان قاجار. نگاه به بنیان‌های نوگرایی نقاشی ایران. کتاب ماه هنر. ش126. صص 60-71.
ـ دل‌زنده. سیامک. (1395). تحولات تصویری هنر ایران بررسی انتقادی. تهران: نظر.
ـ ذکا. یحیی. (1354). محمودخان ملکالشعرا در نگاهی به نگارگری ایران در سده 12و 13 ه.ق. تهران: انتشارات دفتر مخصوص.
ـ رابینسون،ب.و. (1376). هنر نگارگری ایران. ترجمه: یعقوب آژند. تهران: مولی.
ـ  روزنامه شرف. ش 70. 1306 ه.ق. ص4.
ـ سرمدی. عباس. (1379). دانشنامه هنرمندان ایران و اسلام. تهران: هیرمند.
ـ  شاطریان. رضا. (1390). معماری مساجد ایران، تهران: نورپردازان.
ـ  صادقی. سمانه. (1391). گفتگو با پدرام صبا درمورد محمودخان ملکالشعرا. روزنامه جوان. ۲۶/۹/۱۳۹۱. 3856. ص.14.
ـ  صنیع الدوله. محمدحسن خان. (1362). مطلع الشمس. تهران : نشرپیشگام.
ـ ظریفیان. الهام. (1387). راهنمای جامع اماکن متبرکه حرم حضرت امام رضا g. ویژهنامه حرم. مشهد: موسسه فرهنگی قدس.
ـ  عالم زاده. بزرگ. (1390). دانشنامه رضوی. تهران: شاهد.
ـ فلور. ویلم. چکلوسکی. پیتر. اختیار. مریم. (1381). نقاشی و نقاشان دوران قاجار. ترجمه: یعقوب آژند. تهران: ایل شاهسون بغدادی.
ـ فاروقی.کامیار. (1399). محمودخان ملکالشعراصبا کاشانی. ترجمه: سحر دولتشاهی. تهران: نظر.
ـ فیض. عباس. (1322). بدرفروزان. قم: بنگاه چاپ.
ـ کعبی پور. محبوبه. (1382). زندگی و آثارمحمودخان ملکالشعرا و بررسی تابلوی استنساخ. هنر. ش 56. صص:86-103.
ـ  کریم‌زاده تبریزی. محمدعلی. (1363). احوال و آثار نقاشان قدیم ایران و برخی از مشاهیر نگارگر هند و عثمانی. ج2. لندن: مستوفی.
ـ گرابر. اولگ. (1388). معماری اسلامی. ترجمه: اکرم قیطایی. تهران: سوره مهر.
ـ منشی. اسکندر بیک. (1317). عالمآرای عباسی. جلد 2. تهران : آشنا.
 ـ  مشهدی‌زاده. عباس. (1383). مشهد الرضا. تهران: ناشرمؤلف.
ـ  موتمن. علی. (1348). تاریخ آستان قدس. مشهد: آستان قدس.
ـ وحیدزاده. نسیم. (بی‌تا). محمودخان ملکالشعرا. ش 9. ص 418 .
ـ  هادی. محمد. (1366). مروری بر آثار و احوال محمودخان ملک‌الشعرا. هنر. ش14. صص:32-51.
منابع اینترنتی
https://www.razavi.ir
- "http://www.honar.ac.ir" www.honar.ac.ir
https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/10/24/1627622/ترنتی