Document Type : Original Article

Author

Assistant Professor, Department of Law, Kashan Branch, Islamic Azad University, Kashan, Iran

Abstract

The environment and animal rights are important issues that have received more attention with the development of urban life and are always the subject of discussion. In this article, using a descriptive and analytical method and using the library method, an attempt has been made to investigate this important issue from the perspective of Razavi's thought. The basic question is, what is the position of environment and animal rights in Razavi's thought? The results of the article show that the environment and animals are very important according to Islamic teachings. According to Islamic teachings as the conceptual framework and ideology governing Razavi's thought, Imam Reza (as) has shown great attention to the environment and animal rights. Imam Reza's attention to the environment has been explained and analyzed in the form of environmental elements including water, air, soil, plants and animals, and the results indicate that in Razavi's thought, numerous orders have been made many times regarding the observance of animal rights, as well as protecting the soil, not polluting and optimal use of water, the benefit of plants and clean air for human life. The result is that in Razavi's thought, preserving and respecting nature is one of the doctrines that practicing it can provide the basis for establishing a healthy and dynamic society.

Keywords

ـ قرآن کریم.
ـ ابن‌ بابویه، محمد بن على‏. (1382 ق). الخصال. ترجمه یعقوب جعفرى. قم: نسیم کوثر.
ـ  ــــــــــــــــــــــــ. (1380 ق). عیون اخبار الرضا. ترجمه حمیدرضا مستفید و علی اکبر غفاری. جلد دوم. تهران: نشر صدوق.
ـ  ــــــــــــــــــــــــ. (1378 ق). عیون اخبار الرضا. جلد اول. تهران: جهان.
ـ افتخار جهرمی، گودرز؛ رضائی، علیرضا. (1395). «همگرایی حقوق محیط‌زیست و حقوق بشر با نگاهی به فقه اسلامی». پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب. سال سوم. شماره 1. صص:1- 32.
ـ انصاری، شیخ مرتضی. (۱۴۱۹ق). فرائد الاصول. قم: مجمع الفکر.
ـ بروجردی، حسین. (1391). منابع فقه شیعه. ترجمه احمد اسماعیل تبار و دیگران. تهران: فرهنگ سبز.
ـ جعفری، محمدتقی. (1376). ترجمه و تفسیر نهجالبلاغه. تهران: دفتر نشر و فرهنگ اسلامی.
ـ جوادی آملی، عبدالله. (۱۳۹۰). اسلام و محیطزیست. چاپ سوم. قم: مرکز نشر اسراء.
ـ حجازی، سید علیرضا. (1387). «عصر مهدویت و حقوق محیط‌زیست».  انتظار موعود. دوره 8. شماره 24. صص:171- 197.
ـ حجتی، سید محمدباقر. (1388). پژوهشی در تاریخ قرآن کریم. چاپ بیست و ششم. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
ـ حدادی، محسن. (۱۳۸۷). «مبانی حفاظت از محیط زیست در اسلام». اطلاعات حکمت و معرفت. سال سوم. شماره دوازدهم. صص:54- 58.
ـ  ــــــــــــــــ. (1378). «مبانی اخلاق زیست‌محیطی در ادیان». اطلاعـات حکمت و معرفت. سال سوم. شماره سوم. صص:25 – 28.
ـ حر عاملی، محمد بن حسن. (1409 ق). وسایل الشیعه. قم: مؤسسه آل البیت b.
ـ حسینی، سید علی. (1377). گیاهان و زندگی در اندیشۀ دینی. تهران: مؤسسه فرهنگی پژوهشی آیه حیات.
ـ بابابئی هتکه لویی، مهدی. (1382). «طـبیعت مـخلوق خداوند». فرهنگ جهاد. سـال 2. شماره چهارم. صص: 16-28.
ـ حکیمی، محمد. (1390). فرازهایی از سخنان امام رضا g دفتر سوم. چاپ سوم. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
ـ خمینی، روح‌الله. (۱۳۷۷). صحیفۀ نور. چاپ چهارم. تهران: مؤسسه‌ تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
ـ راغب اصفهانى، حسین بن محمد. (1412 ق). مفردات الفـاظ القـرآن. تحقیق صـفوان عـدنان داودى. دمشق:دارالقلم. بیروت: دارالشامیه.
ـ ربانی، هادی؛ موسوی، محسن. (1381). آینه یادها (مناسبت‌های شمسی و قمری در قرآن و حدیث). قم: دار الحدیث.
ـ رضایی، پروانه. (۱۳۸۹). «نگاهی به حقوق حیوانات در اخلاق محیط زیست اسلام از منظر نهج‌البلاغه». معرفت اخلاقی. سال اول. شماره سوم. صص:145- 158.
ـ زمخشری، محمود. (1407 ق). الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل. جلد سوم. بیروت: دارالکتب العربی.
ـ سبحانی، جعفر.(۱۳۵۳). خدا و نظام آفرینش. تهران: انتشارات قائم.
ـ سیوطى، جلال الدین. (1401 ق). الجامع الصغیر. بیروت: دارالفکر للطباعة و النشر.
ـ طباطبایی، محمدحسین.(۱۳۷۸). المیزان. جلد پانزدهم. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
ـ  ــــــــــــــــــــــــ. (1417 ق). المیزان. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه‌ مدرسین حوزه‌ علمیه‌ قم.
ـ طبرسى، ابوعلی فضل بن حسن. (1372 ق). مجمعالبیان فى تفسیر القرآن. تحقیق و مقدمـه محمدجواد بلاغى. چاپ سوم. تهران: انتشارات ناصرخسرو.
ـ طوسی، محمد بن حسن. (۱۴۱۴ ق). الامالی. قم: انتشارات دار الثقافه.
ـ عطاردی، عزیزالله. (1391). مسند الامام الرضا. چاپ چهارم. تهران: نشر عطارد.
ـ  ــــــــــــــــــ. (1397). اخبار و آثار حضرت امام رضا g.  تهران:کتابخانه صدر.
ـ الغازی، داوود بن سلیمان. (1376 ق). مسند الرضا g. المحقق. سید محمد جواد الحسینی الجلالی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
ـ فتحی واجارگاه، کوروش؛ فرمهینی فراهانی، محسن. (1382). دانش زیستمحیطی زنان برای توسعه پایدار. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
ـ فراهانی فرد، سعید؛ محمدی، یوسف. (۱۳۹۰). «قرآن، چالش‌های زیست محیطی و مبانی نظام محیط زیست در اسلام». پژوهش های اخلاقی. سال دوم. شماره 2. صص:23 – 43.
ـ فهیمی، عزیزالله، مشهدی، علی. (1388). «ارزش ذاتی و ارزش ابزاری در فلسفه‌ محیط ‌زیست؛ از رویکردهای فلسفی تا راهبردهای حقوقی». پژوهشهای فلسفی-کلامی. شماره چهل و یکم. صص:195- 216.
ـ  ــــــــــــــــــــــــــــــــ. (1394). «نسبت دین و حقوق محیط‌ زیست؛ رویکرد اسلامی». مطالعات حقوق بشر اسلامی. سال چهارم. شماره هشتم. صص: 63 – 80.
ـ قرشـى، سـید علی‌اکبر. (1371. قـاموس قـرآن. جلد سوم. چـاپ ششـم. تهران: دار الکتـب الإسـلامیه.
ـ قرطبی، محمد بن احمد. (1405 ق). الجامع الاحکام القرآن. جلد سوم. بیروت: مؤسسه التاریخ العربی.
ـ قمی، حاج شیخ عباس. (1377 ق). منتهی الامال. چاپ نهم. قم: دار الکتب اسلامیه.
ـ کلینی، محمد بن یعقوب. (۱۳۸۳). الکافی. چاپ چهارم. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
ـ کمپانی، فضل‌الله. (۱۳۶۵). حضرت رضا g. تهران: انتشارات مفید.
ـ مجلسی، محمدباقر. (1371 ق). بحار الانوار. تهران: المکتبه الاسلامیه.
ـ  ــــــــــــــــــــ. (1403 ق). بحار الانوار. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
ـ  ــــــــــــــــــــ. (1426 ق). بحار الانوار . بیروت: دار صادر.
ـ  ــــــــــــــــــــ. (۱۳۸۴). بحار الانوار. چاپ چهارم. تهران: انتشارات اسلامیه.
ـ محقق داماد، مصطفی. (۱۳۷۴). قواعد فقه. جلد اول. چاپ سوم. تهران: انتشارات سمت.
ـ محقق‌ حلی، جعفر بن ‌حسن. (۱۳۷۷). شرایع الاسلام. جلد اول. قم: دار التفسیر.
ـ مطهری، مرتضی. (۱۳۷۸). مجموعه آثار. چاپ سوم. تهران: انتشارات صدرا.
ـ معرفت، محمدهادی. (1429 ق). تلخیص التمهید. قم: مؤسسة التمهید، منشورات ذوی القربی.
ـ مقیمی حاجی، ابوالقاسم. (1385). «حقوق حیوانات در فقه اسلامی». فقه اهلبیت b. شماره چهل و هشتم. صص: 138- 195.
ـ مکارم شیرازی، ناصر و همکاران. (1374). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
ـ نجفی، محمدحسن. (۱۴۳۰ق). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
ـ نوری، میرزا حسین. (1408 ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: مؤسسـه آل البیت لإحیاء التراث.
ـ ولائی، عیسی. (1388). اسلام و محیط زیست. قم: اندیشه مولانا.