Document Type : Original Article

Authors

1 Master of Quranc Sciences and Hadith, Shāhid University

2 Associate Professor, Department of Quranic Sciences and Hadith, Shāhid University (corresponding author)

3 Associate Professor, Department of Educational Sciences, Shahed University, Tehran, Iran

Abstract

Moral education of Muslims is one of the basic goals of Quranic and Hadith teachings. Extracting these teachings and explaining them in a methodical way in the form of principles and methods of moral education provides the basis for the knowledge of the moral system in Islam. Among the narratives of Imams (as) and the narratives left by Imam Riḍā (as), there are many statements and reports on the subject of ethics. This research, using a descriptive and analytical method, seeks to answer the question, what are the principles and methods of moral education in the narratives of Imam Riḍā (as)? To answer the research question, his hadiths were extracted, categorized and analyzed. The research findings indicate that the principles of moral education are: Change in outward behavior, inner transformation, continuity and protection of action, modification of conditions, responsibility, grooming, grace, justice, dignity and wisdom. The realization of these principles, methods such as indoctrination to the self, imposing on the self, giving insight, calling to faith, creating duties, reckoning with self, contextualization, change of position, pattern making, facing the consequences of actions, incitement of faith, troubles and trials, beautifying the appearance, embellishment of speech, repentance, evangelize, exaggeration in reward, task as much as possible, warning, punishment in the amount of the fault, neglect, cleanliness and purity of the soul, teaching the wisdom have been identified as a method of getting rid of and treating vices.

Keywords

ـ قرآن کریم. (۱۴1۵ق). ترجمه: محمدمهدى فولادوند.
ـ ابن بابویه، محمد بن علی . (1398ق). التوحید. قم: جامعه مدرسین.
ـ  ـــــــــــــــــــــــــ. (1378ق). عیون أخبار الرضا g. تحقیق: مهدی لاجوردی. تهران: نشر جهان.
ـ  ـــــــــــــــــــــــــ. (1385). علل الشرائع. قم: داوری.
ـ ابن حزم‏، علیّ بن أحمد. (1416ق). الفصل فی الملل و الأهواء و النحل‏. بیروت‏: دار الکتب العلمیه.
ـ ابن ‌شعبه حرانی، حسن بن علی. (1363). تحف العقول عن آلالرسول. قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
ـ احمدی، سیداحمد. (1387).  اصول و روشهای تربیت در اسلام. اصفهان: دانشگاه اصفهان.
ـ اشعرى، على بن اسماعیل. (1400ق). مقالات الإسلامیین واختلاف المصلین. آلمان: فرانس شتاینر.
ـ اقبالیان، طاهره. (1391). «مبانی، اصول و روش‌های تربیت اخلاقی در سیره‌ پیامبر n و اهل‌ بیتb». پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی. ش 16. سال بیستم. صص:37-64.
ـ إیجی، عبد الرحمن. (1325ق). شرح المواقف. قم(افست): الشریف الرضی.
ـ ایزدی فرد، علی‌اکبر؛ کاویار، حسین. (1389). «مسئولیت‌پذیری کارگزاران و مدیران از دیدگاه امام علی g با تأکید بر مؤلفه‌های اخلاق حرفه‌ای». پژوهشهای علوی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. ش2. صص:201-234.
ـ باقری، خسرو. (1396).  نگاهی دوباره به تربیت اسلامی. چاپ چهل و دوم. تهران: انتشارات مدرسه.
ـ برقی، احمد بن محمد. (1371ق).  المحاسن. قم: دار الکتب الإسلامیة.
ـ بغدادى‏، عبد القاهر. (1408ق). الفرق بین الفرق و بیان الفرقة الناجیة منهم‏. بیروت: دار الجیل.
ـ بهرامی، فاطمه؛ ملکیان، حسین؛ عابدی، محمد رضا. (1383). «بررسی و مقایسۀ راهکارهای افزایش مسئولیت‌پذیری در بین دانش‌آموزان دورۀ راهنمایی شهر اصفهان». فصلنامه آموزه. ش17. صص: 64-72.
ـ جعفری، محمدتقی. (1379).  تعلیم و تربیت اسلامی. به کوشش: محمدرضا جوادی. تهران: پیام آزادی.
ـ جوادی آملی، عبد الله. (1389). تسنیم. قم: اسراء.
ـ حسینی، سید جواد. (1394). «روش تربیتی در اسلام». ماهنامه پاسدار اسلام. ش406-405.صص:
ـ حرعاملی، محمد بن حسن. (1414ق). تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشرعیة. قم: مؤسسة آل البیتb.
ـ حلی، رضى الدین على بن یوسف بن المطهر. (1408ق). العدد القویّة لدفع المخاوف الیومیة. قم: کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى.
ـ حمیرى، عبد الله بن جعفر. (1413ق). قرب الإسناد. قم: مؤسسة آل البیتb.
ـ خرقانی، حسن. (1394). قرآن و زیباییشناسی. چاپ دوم. مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
ـ داودی، محمد؛ حسینی‌زاده، سیدعلی. (1389). سیره تربیتی پیامبرn و اهلبیتb. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ـ دلشاد تهرانی، مصطفی. (1383). سیری در تربیت اسلامی. تهران: انتشارات دریا.
ـ دیلمی، احمد؛ آذربایجانی، مسعود. (1385). اخلاق اسلامی. قم: نشر معارف.
ـ دهشیری، افضل‌السادات. (1370). تربیت اخلاقی از دیدگاه اسلام. تهران: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی.
ـ رادویانی، محمدبن عمر. (1362). ترجمان البلاغة. به کوشش: احمد آتش. تهران: انتشارات اساطیر.
ـ راغب اصفهانى، حسین بن محمد. (1412ق). المفردات فی غریب القرآن. بیروت: دارالعلم.
ـ سید رضی، محمد بن حسین. (1414ق). نهجالبلاغه. شرح: صبحی صالح. محقق: فیض‌الاسلام. قم: هجرت.
ـ  سید مرتضى، على بن حسین‏. (1405ق). رسائل الشریف المرتضى. قم: دار القرآن الکریم.
ـ طالقانی، سیدمحمود. (1362).  پرتوی از قرآن. تهران: شرکت سهامی انتشار.
ـ طباطبایی، محمد حسین. (1382).  تفسیر المیزان. ترجمه: محمدباقر موسوی همدانی‌. قم: دفتر انتشارات‌ اسلامی.
ـ طوسی، محمد بن الحسن. (1414ق).  الأمالی. تصحیح: مؤسسة البعثة. قم: دار الثقافة.
ـ عبدوس، محمدتقی؛ محمدی اشتهاردی، محمد. (1384). آموزههای اخلاقی-رفتاری امامان شیعهb. قم: بوستان کتاب.
ـ عطاردی قوچانی، عزیزالله. (1413ق). مسند الإمام الرضا ابى الحسن على ابن موسىg‏. بیروت: دارالصفوة.
ـ عیاشی، محمد بن مسعود. (1380ق). تفسیر العیّاشی. تحقیق: سید هاشم رسولی محلاتی. تهران: المطبعة العلمیة.
ـ فایضی، علی. (1378). تربیت، روشها، اخلاق. تهران: طراحان نشر.
ـ فقیه اسفندیاری، مصطفی. (1391). سیری در منظومه تربیتی-اخلاقی امام رضاg. تهران: انتشارات امام صادقg.
ـ فقیهی، سید احمد. (1393). روشهای تربیت اخلاقی در المیزان. قم: مؤسسه‌ آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
ـ کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی. تحقیق: علی‌اکبر غفاری و محمد آخوندی. چاپ چهارم. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
ـ معین، محمد. (1391). فرهنگ فارسی. تهران: امیرکبیر.
ـ مکارم شیرازی، ناصر وهمکاران. (1371). تفسیر نمونه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
ـ مفید، محمد بن محمد. (1413ق«الف») الإختصاص. قم: الموتمر العالمى لالفیة الشیخ المفید.
ـ  ــــــــــــــــــــــ. (1413ق«ب»). الإرشاد فی معرفة حجج الله على العباد. قم: کنگره شیخ مفید.
ـ نجفی، شیخ محمدحسن. (1367). جواهر الکلام فی شرائع الاسلام. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
ـ هنرمند، سید مرتضی. (13919. «عدل الهی و کارآمدی نظام تربیتی اسلام». مجله اندیشه نوین دینی. ش 30. صص: 11-23.