Document Type : Original Article

Authors

1 Assistant Professor, University of Religions and Denominations, Department of Islamic Mysticism

2 Assistant Professor, Department of Encyclopedia, Imam Khomeini Educational and Research Institute

3 PhD student in Islamic mysticism and thought of Imam Khomeini (as), University of Religions and Denominations

Abstract

Service is one of the valuable subjects that is mentioned in mystical sources as serving the elders and benefiting from the existence of a guide to the most perfect of them, namely, the guardian of God and the perfect man. In this research, we have tried to express the truth of service and its degrees with a mystical approach in a descriptive-analytical method and to clarify its behavioral functions in the sacred threshold of Infallible (as). Khādim, Motakhādim and Mostakhdim are the degrees of service in mysticism, among which khādim is the beloved of Makhdūm (the one who has been served) and is close to Allah Almighty. According to this research, in the course of mystical behavior with the help of the Infallible Prophet (pbuh) in the position of a perfect human being, the service of a "servant" can lead to his melting in makhdūm until his survival after inexistence and the help and guidance of the people. The condition of this behavior is knowledge of the status of a perfect man, obedience, love, devotion and the presence of the heart in the presence of the Infallible (as), which makes the khādim similar to the makhdūm in terms of behavior, morals and practice.

Keywords

 قرآن کریم.
ـ آخوندی، مصطفی. (1397). «شمیم خدمت». میقات حج. دورۀ 27. شماره 106.صص:7-34.
ـ ابن‌بابویه، محمد بن‌على. (1413ق). من لا یحضره الفقیه. قم: جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیه.
ـ ابن‌عربى، محیى الدین. (بی‌تا). الفتوحات المکیه. بیروت: دارالصادر.
ـ  ــــــــــــــــــــــ. (1946م). فصوص الحکم. قاهره: دار إحیاء الکتب العربیة.
ـ  ــــــــــــــــــــــ. (1421ق). مجموعه رسائل ابنعربى. بیروت: دارالمحجة البیضاء.
ـ ابن‌فارس، احمد. (1404ق). معجم مقاییس اللغة. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ـ ابن‌منظور، محمد بن‌مکرم. (1414ق). لسان العرب. بیروت: دار صادر.
ـ اردستانى، پیر جمال‌الدین. (1380). مصباح الأرواح. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگى.
ـ اصفهانى، ابو نعیم. (بی‌تا). حلیه الاولیاء و طبقات الاصفیاء. قاهره: دار ام القراء للطباعة و النشر.
ـ  ـــــــــــــــــ. (1417ق). منازل السائرین. تهران: دار العلم.
ـ باخرزى، یحیى. (1383). أوراد الأحباب و فصوص الآداب. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ـ بستانى، فؤاد افرام. (1375). فرهنگ ابجدى. چاپ دوم. تهران: اسلامی.
ـ بقلى شیرازى، روزبهان. (2008م). تفسیر عرائس البیان فى حقائق القرآن. بیروت: دارالکتب العلمیة.
ـ  ــــــــــــــــــــــ. (1374). شرح شطحیات. چاپ سوم. تهران: طهورى.
ـ تمیمى آمدى، عبد الواحد بن‌محمد. (1410ق). غرر الحکم و درر الکلم. چاپ دوم. قم: دارالکتب الاسلامی.
ـ جامى، عبد الرحمن. (1858م). نفحات الأنس. کلکته: مطبعه لیسی.
ـ جرجانى، سید شریف. (1370). کتاب التعریفات. چاپ چهارم. تهران: ناصر خسرو.
ـ الجنید بغدادى، ابوالقاسم. (1425ق). رسائل الجنید. دمشق: للطباعه و النشر و التوزیع.
ـ جوادی آملی، عبدالله. (1372). تحریر تمهید القواعد. بی‌جا: الزهراء.
ـ الخرگوشى، ابوسعد. (1427ق). تهذیب الاسرار فى اصول التصوف. بیروت: دارالکتب العلمیة.
ـ خمینى، روح‌الله. (1383). سرالصلاه. چاپ نهم. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى(ره).
ـ رازى، نجم الدین (1352). مرصاد العباد. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ـ زرین‌کوب، عبدالحسین. (1377). ارزش میراث صوفیه. تهران: امیرکبیر.
ـ السکندرى، احمد بن‌عطاء الله. (1426ق). القصد المجرد فى معرفة الاسم المفرد. چاپ سوم. بیروت: دارالکتب العلمیة.
ـ سلمى، عبدالرحمن. (1414ق). تسعه کتب فى اصول التصوف و الزهد. دمشق: للطباعه و النشر و التوزیع.
ـ  ـــــــــــــــــــ. (1369). مجموعة آثار السلمى. تهران: مرکز نشر دانشگاهى.
ـ سهروردى، شهاب الدین ابوحفص. (1375). عوارف المعارف. ترجمۀ ابومنصور بن‌عبدالمؤمن اصفهانى. چاپ دوم. تهران: انتشارات علمى و فرهنگى.
ـ عطار نیشابورى، فریدالدین. (1905م). تذکره الأولیاء. لیدن: مطبعه لیدن.
ـ علوی، سیدعلی‌اصغر. (1393). خادم ارباب کیست؟ درسهایی از کلاس حضرت جون. تهران: بسیج دانشجویی دانشگاه امام صادق(ع).
ـ غزالى، ابوحامد. (1386). احیاء علوم الدین. ترجمۀ مؤیدالدین خوارزمى. چاپ ششم. تهران: نشر علمى و فرهنگى.
ـ غزالی، احمد. (1359). سوانح. تصحیح نصرالله پورجوادی. بی‌جا: بنیاد فرهنگ ایران.
ـ فراهیدى، خلیل بن‌احمد. (1409ق). کتاب العین. قم: هجرت.  قم.
ـ فرغانى، سعیدالدین. (1379). مشارق الدرارى؛ شرح تائیه ابنفارض. چاپ دوم. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
ـ فیض کاشانى، محمد محسن. (1406ق). الوافی. اصفهان: اداره المکتبه.
ـ  ـــــــــــــــــــــــــــــ. (1417ق). المحجة البیضاء فى تهذیب الاحیاء. چاپ چهارم. قم: مؤسسه انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزۀ علمیه.
ـ قشیرى، ابوالقاسم. (1374). رساله قشیریه. تصحیح حسن بن‌احمد عثمانی. ترجمه بدیع‌الزمان فروزانفر. چاپ چهارم. تهران: انتشارات علمى و فرهنگى.
ـ کاشانى، عبدالرزاق. (1426ق). لطائف الأعلام فى إشارات أهل الإلهام. قاهره: مکتبة الثقافة الدینیة.
ـ کاشانى، عزالدین محمود. (بی‌تا). مصباح الهدایه و مفتاح الکفایه. تهران: نشر هما.
ـ قونوى، صدرالدین. (1371). الفکوک. ترجمه محمد خواجوى‌. تهران: مولى.
ـ  ـــــــــــــــــ. (1375). النفحات الالهیه. ترجمه محمد خواجوی. تهران: مولی.
ـ کلینى، محمد بن‌یعقوب. (1407ق). الکافی. چاپ چهارم. تهران: ط – الإسلامیة.
ـ مجلسى، محمد باقر. (1403ق). بحار الأنوار. چاپ دوم. بیروت: دار الاحیاء التراث العربی.
ـ مردیها، مسعود. (بی‌تا). بهشت خادم. کتاب الکترونیکی. سایت نویسنده.
ـ مستملى بخارى، اسماعیل. (1363). شرح التعرف لمذهب التصوف. تهران: انتشارات اساطیر.
ـ مسعودى، على بن‌حسین. (1384/1426ق). اثبات الوصیه. چاپ سوم. قم: بی‌نا.
ـ مکى، ابوطالب. (1424ق). علم القلوب. بیروت: دار الکتب العلمیة.
ـ  ــــــــــــــ. (1417ق). قوت القلوب فى معاملة المحبوب. بیروت: دار الکتب العلمیه.
ـ محمدبن منور. (1899م). أسرار التوحید فى مقامات أبى سعید. سن پطرز بورگ: الیاس میرزا بوراغانسکى.
ـ میری خضری، سیدعباس. (1391). خدمتگزاری به زائران در فرهنگ اسلامی. تهران: نشر مشعر.
ـ نسفى، عزیزالدین. (1386). الإنسان الکامل. چاپ هشتم. تهران: طهورى.
ـ نیلی‌پور، مهدی. (1396).‌ در حریم دوست: آداب خدمتگزاری در حرم مطهر رضوی. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
ـ هجویرى، ابو الحسن على. (1375). کشف المحجوب. چاپ چهارم. تهران: طهورى.
ـ یوسفیان، نعمت‌الله. (1383). «خدمت‌رسانی از منظر اخلاق اسلامی». حصون. شماره 1.