نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

کارشناس‌ارشد تاریخ و تمدن ملل اسلامی

چکیده

بناها و آثار به‌جا مانده از سفرتاریخی امام­ رضا(ع) در ایران همچون: قدمگاه­ها، مساجد، کتیبه­ها، سنگ­نبشته­ها، سکه‌ها و ...  در طول تاریخ، فرهنگ رضوی را زنده نگه­داشته است.
سنگ­مقام­هایی که در قدمگاه­­ها نصب شده یکی از مهم‌ترین آثار ارزشمند مذهبی است که علاوه بر موثق کردن این هجرت، بسیاری از رویداد­های تاریخی را برای ما بازگو می­کنند. با بررسی قدمگاه­ها و بازخوانی سنگ­مقام­های نصب‌شده در آن مکان می­توان علاوه بر تعیین مسیر دقیق حرکت امام رضا(ع) در ایران،  بر اعتبار و اهمیت جنبش تشیع در یزد پس از چند قرن از این هجرت با ساخت قدمگاه­های منسوب به ایشان پی برد.
با توجه به  اینکه  امام رضا(ع) در مسیر حرکت خود به مرو در شهر یزد و توابع آن (ابرکوه، خرانق، دهشیر، فراشاه و...) نیز توقف کوتاه‌مدتی داشته‌اند، در این مقاله سعی بر این شده به دو روش کتابخانه­ای و میدانی به بررسی بناهایی که به قدوم مبارک امام(ع) متبرک شده و در یزد به نام «قدمگاه امام رضا(ع)» معروف شده است، مورد شناسایی قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

ابن‌اثیر، (1371). الکامل فی التاریخ. مترجم ابوالقاسم حالت و عباس خلیلی، جلد 23، تهران: موسسه مطبوعاتی علمی.
ابن‌بلخی، (1343).فارسنامه ابن‌بلخی. به کوشش علی نقی بهروزی، شیراز: اتحادیة مطبوعاتی فارس.
اشپولر، برتولد، (1364). تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی. مترجم فلاطوری، تهران: علمی و فرهنگی.
افشار، ایرج، (1374). یادگارهای یزد. 2جلد، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
بی‌نا، (1318). مجمل التواریخ و القصص. تصحیح ملک‌الشعرای بهار، به همت محمد رمضانی، تهران: خاور.
ترکمنی‌آذر، پروین، (1385). «آل بویه، عباسیان و تشیع». تاریخ اسلام،  دانشگاه باقرالعلوم، شمارة 25.
جعفری، جعفربن محمد، (1338). تاریخ یزد. تصحیح: ایرج افشار، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
جعفریان، رسول، (1368). تاریخ تشیع در ایران. تهران: مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی.
حسنی، سیدعلی، (1386). «دوری از تعصب در نظرات و رفتار علمی شیعه اثنی‌عشریه از نیمة دوم قرن پنجم تا نیمة دوم قرن هفتم هجری».شیعه‌شناسی، شمارة 17.
 
عرفان‌منش، جلیل، (1367). جغرافیای تاریخی هجرت امام رضا(ع) از مدینه تا مرو. مشهد: انتشارات آستان قدس.
کاتب، احمد، (1386). تاریخ جدید یزد. تصحیح: ایرج افشار، تهران: امیرکبیر.
کرمر، جوئل.ت، (1375). احیای فرهنگی در عهد آل‌بویه. مترجم محمدسعید حنایی‌کاشانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
میرخواند، میر محمد‌بن سیر برهان الدین‏ خواندشاه، (1383). روضة الصفا. 4 جلد، تهران: خیام.