بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا (علیه السلام)
فرهنگ رضوی
2345-2560
8
32
2021
02
19
بررسی پدیدارشناختی زیارت زنانه (مطالعۀ موردی: امامزاده محسن بن موسی بن جعفر علیهالسلام)
9
36
FA
کریم
خان محمدی
0000-0002-8147-1550
دانشیار گروه مطالعات فرهنگ و ارتباطات داشگاه باقرالعلوم (ع)
khanmohammadi49@yahoo.com
ندا
اثنی عشران
دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه باقرالعلوم(ع)
aseman.moon1397@gmail.com
10.22034/farzv.2021.125749
نیمی از جوامع بشری را زنان تشکیل میدهند؛ در حالی که در گذشته به دلایل سنتی زنان از حضور اجتماعی محروم بوده و درجه دوم محسوب میشدهاند؛ بنابراین کنشهای اجتماعی زنانه معنادار است. علاوه بر این، زنان تربیت فرزندان را بر عهده دارند و در «اجتماعی شدن» نسل آینده نقش بیشتری نسبت به مردان خواهند داشت. از جمله کنشهای اجتماعی زنان، کنشهای مذهبی است. همواره زنان به لحاظ باور و رفتار، مذهبیتر از مردان هستند و در اماکن مذهبی نیز بیشتر مشاهده میشوند. از این حیث مطالعه «زیارت زنانه» اهمیت دارد. در این مقاله، با رویکرد پدیدارشناختی و با بهرهگیری از فنون مشاهده، مصاحبه و بررسی اسناد زیارت بانوان در حرم امامزاده محسنبنموسیبنجعفر(ع) که به دلیل انتساب به امام رضا (ع)، با استقبال زیادی مواجه شده، مورد بررسی انسانشناختی قرار گرفته است. طبق نتایج به دست آمده، زیارت در «تجربۀ زیسته» زنان به لحاظ معنای مندرج و خودآگاه، کارکردهای «حاجتخواهی»، «التیام و تشفی»، «تکلیفمداری»، «جایگزینی نمادین»، «تبادل مادی»، «خودشکوفایی»، «همبستگی غیابی» و «تشکر» را در بر میگیرد و بر اساس معناکاوی محقق با رهیافت اتیک (etic) متضمن معانی «تقدسبخشی»، «ایدئالگرایی»، «همذاتپنداری»، «کسب تجربۀ دینی»، «اندماج انگیزشی» و «ابطالناپذیری» است.
زنان,زیارت,پدیدارشناسی,امامزاده,محسنبنموسی
http://www.farhangerazavi.ir/article_125749.html
http://www.farhangerazavi.ir/article_125749_157c4a893437ad2f21c78911e4eab453.pdf
بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا (علیه السلام)
فرهنگ رضوی
2345-2560
8
32
2021
02
19
واکاوی گزارشها دربارۀ دفن امامزاده حسینبنموسی(علیه السلام) در شیراز
37
58
FA
محمد
باقری
دانشجوی دکترای تاریخ اسلام دانشگاه تهران
m84bagheri@gmail.com
حمیدرضا
ثنائی
استادیارگروه تاریخ و تمدن اسلامی دانشکده الهیات، دانشگاه فردوسی مشهد
hr.sanaei@um.ac.ir
10.22034/farzv.2021.125753
از سدههای نخستین هجری، ایران مقصد شمار فراوانی از امامزادگان بوده است و بارگاههای بسیاری در مناطق مختلف این سرزمین به چشم میخورد که به ایشان منسوب است. در این میان، امامزادگانی وجود دارند که بیش از یک بارگاه به آنان منسوب است؛ از آن جمله، امامزاده حسینبنموسیبنجعفر، برادر امام رضا (ع) است که به ادعای برخی منابع به دنبال ولایتعهدی برادرش همراه با گروهی از سادات و دیگر برادرش، احمد، راهی ایران شده بود. در میان جایگاههای متعدد منتسب به وی، دو دیدگاه ناظر به دفن او در طبس و شیراز شهرت بیشتری دارد. هدف این پژوهش واکاوی و بازنگری روایات مربوط به دفن این امامزاده در شیراز است و در این راه، از شیوة توصیفی تحلیلی بهره گرفته شده است. با توجه به آنکه گزارشهای موجود به منابع متأخّر، یعنی سدههای 8 ـ14 قمری بازمیگردد و از سوی دیگر، اشکالات متعددی که در آنها مشاهده میشود، خطاست که حسینبنموسی در شمار همراهان احمدبنموسی دانسته و شهر شیراز نیز به عنوان محل دفن او پنداشته شود.
امامزادگان,حسینبنموسی,احمدبنموسی,شیراز
http://www.farhangerazavi.ir/article_125753.html
http://www.farhangerazavi.ir/article_125753_d0aae100085f1bd8c40e0040e1555f32.pdf
بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا (علیه السلام)
فرهنگ رضوی
2345-2560
8
32
2021
02
19
بررسی روابط برمکیان با امام کاظم (علیه السلام) و خاندانش
59
83
FA
سید علااء الدین
شاهرخی
دانشیارگروه تاریخ دانشگاه لرستان
shahrokhi41@gmail.com
10.22034/farzv.2021.125754
خاندان برمک از ابتدای به قدرت رسیدن عباسیان، عملاً ادارۀ سرزمینهای پهناور خلافت اسلامی را در دست گرفتند. یحیی برمکی و پسرانش در 17 سال نخست خلافت هارون الرشید، از نفوذ و قدرت نامحدودی برخوردار شدند. مصادف شدن این دوران با امامت حضرت موسی کاظم(ع) رهبر شیعیان امامیه، موجب شد تا دستگاه خلافت بارها با بهانههای مختلف، آن حضرت و بسیاری از خاندان و بستگان ایشان را اذیت و آزار کند و حتی به شهادت برساند. چگونگی ارتباط ایشان و رفتار این خاندان ایرانی با امام و خاندانش در منابع نقل شده است؛ اما در این خصوص ابهام و گاه تردید و تناقضهایی وجود دارد که نیازمند بررسی جامع و دقیق است. این پژوهش به شیوۀ توصیفی تحلیلی و با نقل و بررسی این گزارشها تلاش دارد برخی حقایق مربوط را آشکار سازد. ارادت دیرینۀ ایرانیان به خاندان پیامبر(ص)، همچنین ایرانی بودن برمکیان اهمیت این مطالعه را در کنار ضرورت آشکارسازی حقایق تاریخی دوچندان میکند. یافتههای این پژوهش بیانگر این واقعیت است که خاندان برمکی بهرغم وابستگی کامل به خلافت عباسی و به کارگیری توان مدیریتی خود برای بقای آن در مواجهه با امام کاظم(ع) روش یکسانی نداشتند. برخی از آنان تحت هیچ شرایطی مایل نبودند در ریختن خون آن حضرت مشارکت کنند در حالی که برخی دیگر برای رضایت خلیفه به این کار نیز اقدام کردند؛ همچنین بر خلاف تعدادی از گزارشها مبنی بر گرایش آنها به تشیع و امام هیچ گونه گزارش تایید شدهای در تایید این فرضیه موجود نیست.
امام کاظم(ع),آل برمک,عباسیان,هارون الرشید,سادات علوی
http://www.farhangerazavi.ir/article_125754.html
http://www.farhangerazavi.ir/article_125754_2f749f749a9f98512847359df1bf360c.pdf
بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا (علیه السلام)
فرهنگ رضوی
2345-2560
8
32
2021
02
19
بررسی جایگاه نقابت مشهد در عصر تیموری
85
119
FA
علی اصغر
چاهیان بروجنی
پژوهشگر پسادکتری دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
aliasghar.chahian@yahoo.com
محمد علی
چلونگر
استاد گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایرا ن
m.chelongar@yahoo.com
10.22034/farzv.2021.125756
در تاریخ میانۀ ایران در نقاطی که سادات حضور داشتند منصب نقیب بر امور مربوط به سادات نظارت میکرد. شهر مشهد یکی از نقاطی است که پس از شهادت امام رضا(ع) گروههای مختلفی از سادات اقامت کردند. متعاقباً نقیبی نیز برای نظارت بر امور آنها وجود داشت. از دوران ایلخانی و به ویژه دورۀ غازان(703-694ق) نقیب سادات تبدیل به نقیب مشهد شد. در دورۀ تیموری از یک سو شهر مشهد رو به گسترش نهاد و از سوی دیگر با فضایی که برای عملکرد آزادنهتر شیعیان تا شکلگیری دورۀ صفوی فراهم شد سادات و نقبا در مشهد از نقش و کارکرد گستردهتری برخوردار شدند. بنابراین نقش نقیبان در این دوره در ادارۀ شهر مشهد و حرم مطهر قابل توجه است. این پژوهش سعی دارد به روش توصیفی تحلیلی و رویکردی تاریخی با تکیه بر مطالعات کتابخانهای، نقش نقیبان را در گسترش فرهنگ رضوی، وظایف و پیامدهای عملکرد آنها را در دورۀ مد نظر بررسی و واکاوی کند.<br /> یافتههای پژوهش نشان میدهد که نقیبان ضمن آنکه وظایف پیشین خود همچون ادارۀ حرم امام رضا(ع) و سرپرستی سادات مجاور مرقد امام رضا(ع) و ساکن در شهر را حفظ کردند، زعامت شهر مشهد را نیز در دست داشتند. نقیبان با برقراری مناسبات و همگرایی با حاکمان سیاسی زمانۀ خود و جلب حمایت آنها، شرایط ترویج فرهنگ زیارت امام رضا(ع) را علاوه بر گسترش تشیع فراهم میکردند و با ایفای نقش در ادارۀ حرم امام رضا(ع)، باعث پیشرفت حرم مطهر، ترویج فرهنگ رضوی و همچنین توسعۀ شهر مقدس مشهد میشدند.
تیموریان,نقابت,سادات,مشهد,حرم مطهر امام رضا(ع)
http://www.farhangerazavi.ir/article_125756.html
http://www.farhangerazavi.ir/article_125756_45df79a896beed011e3551afac8f740a.pdf
بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا (علیه السلام)
فرهنگ رضوی
2345-2560
8
32
2021
02
19
ارتباط بین هوش اجتماعی کارکنان با سطح کیفیت خدمات با توجه به نقش تعدیلگری رضایت شغلی در حرم مطهر امام رضا(علیه السلام)
121
149
FA
حسین
قره بیگلو
استاد یار گروه مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی، واحد عجب شیر، عجب شیر، ایران.
h.gharehbiglo@yahoo.com
بهجت
آب چر
کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی- مالی و مدرس دانشگاه آزاد اسلامی، واحد عجب شیر،عجب شیر، ایران.
b_abchar@yahoo.com
رافعه
فیضی ایلخچی
کارشناس ارشد مدیریت دولتی، دانشگاه پیام نور واحد ایلخچی،ایخچی، ایران.
r_feizy89@yahoo.com
10.22034/farzv.2021.125758
کیفیت خدمات از مباحث پر اهمیت مدیریت بوده که محققان سالهاست دربارۀ آن به تحقیقات و روشهای جدید در ارائه خدمات میپردازند. از این رو، در این پژوهش، ارتباط بین هوش اجتماعی کارکنان با سطح کیفیت خدمات با توجه به نقش تعدیلگری رضایت شغلی در حرم مطهر امام رضا(ع) بررسی شده است. پژوهش از حیث هدف کاربردی و روش پژوهش نیز توصیفی پیمایشی است. جامعۀ آماری این پژوهش را کلیه کارکنان شاغل در حوزۀ اماکن متبرکه در سه ماه دوم سال 1397 تشکیل داده اند که با استفاده از فرمول کوکران 317نفر به صورت تصادفی طبقه بندی و به عنوان نمونۀ آماری برای پاسخگویی به پرسشنامه پژوهش انتخابشدهاند. ابزار جمعآوری داده ها، پرسشنامۀ استاندارد هوش اجتماعی ترومسو است و برای کیفیت خدمات، از پرسشنامه استاندارد سروکوال، همچنین در تجزیه و تحلیل داده ها از نرمافزار SPSS21 و LISREL استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین هوش اجتماعی، پردازش اطلاعات اجتماعی، آگاهی اجتماعی و مهارت اجتماعی با سطح کیفیت خدمات رابطۀ مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین نقش تعدیلگری مثبت رضایت شغلی در رابطۀ بین هوش اجتماعی کارکنان و سطح کیفیت خدمات تایید شد.
هوش اجتماعی,کیفیت خدمات,پردازش اطلاعات اجتماعی,آگاهی و مهارتهای اجتماعی,رضایت شغلی
http://www.farhangerazavi.ir/article_125758.html
http://www.farhangerazavi.ir/article_125758_46707f4de17125731d273284c25f02c4.pdf
بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا (علیه السلام)
فرهنگ رضوی
2345-2560
8
32
2021
02
19
هجرت امام رضا(علیه السلام) به ایران و تاثیر آن بر روند مهاجرت علویان در دورۀ عباسی
151
173
FA
زهره
دهقان پور
0000-0001-8980-1506
استادیار گروه ایرانشناسی دانشکده علوم انسانی، دانشگاه میبد
dehghanpour@meybod.ac.ir
منصور
طرفداری
استادیارگروه ایرانشناسی دانشکده علوم انسانی ، دانشگاه میبد،
tarafdari@meybod.ac.ir
10.22034/farzv.2021.125759
مهاجرت اعراب به ایران که از ابتدای فتوحات آغاز شده بود، در دورۀ امویان و عباسیان نیز تداوم داشت. تفاوت مهاجرت اعراب در دورۀ عباسی با دورههای قبل از آن در این بود که مهاجران این دوره را بیشتر علویان تشکیل میدادند. این مهاجرتها از ابتدای دورۀ عباسی شروع شد و با حضور امام رضا(ع) در ایران شدت بیشتری گرفت. مسئلۀ پژوهش حاضر تاثیر هجرت و ولیعهدی امام رضا(ع) بر مهاجرتهای علویان در دورۀ عباسی است. سوال این پژوهش آن است که مهاجرت امام رضا(ع) چه تاثیری بر مهاجرت علویان در دوره عباسی داشت؟. اطلاعات منابع گوناگون، گویای تاثیر بسیار هجرت امام رضا(ع) بر روند مهاجرت علویان با گرایشهای مختلف شیعی است. مهاجرت علویان به ایران در دو دوره و به دو صورت یعنی همزمان با هجرت امام رضا(ع) و پس از هجرت شکل گرفت. از این رو میتوان هجرت و ولیعهدی امام رضا(ع) را به عنوان عاملی مهم در شکلگیری، تداوم و گسترش مهاجرت علویان به مناطق مختلف ایران دانست و حتی برای آن در شکلگیری دولت علویان طبرستان نیز نقش و سهمی قائل شد. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفیتحلیلی و شیوۀ گردآوری اطلاعات کتابخانهای و با استفاده از اطلاعات منابع مختلف تاریخی، رجال، انساب، فرق و مآخذ و تحقیقات جدید است. همچنین در این پژوهش سعی شد به جز رجوع به کتابهای متعلق به شیعه امامیه، به کتابهای فرقه زیدیه نیز استناد شود.
امام رضا(ع),هجرت,ولیعهدی,علویان,ایران,دورۀ عباسی
http://www.farhangerazavi.ir/article_125759.html
http://www.farhangerazavi.ir/article_125759_db36bba4ec2c183fa0a17a50f3396cd0.pdf
بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا (علیه السلام)
فرهنگ رضوی
2345-2560
8
32
2021
02
19
مؤلفه های شناختی خودکنترلی در روایات امام رضا(علیه السلام) با روش تحلیل محتوا
175
208
FA
فاطمه
ملک
کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه شاهد
malek_fateme@ymail.com
زهره
اخوان مقدم
دانشیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم واحد تهران
dr.zo.akhavan@gmail.com
ثریا
قطبی
دانشیارگروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شاهد
sghotbi@shahed.ac.ir
10.22034/farzv.2021.125761
خودکنترلی توانایی فرد در کنترل ارادی فرایندهای درونی و بروندادهای رفتاری است و معیار سنجش کنترل نفس، انطباق با موازین شرع و آموزههای الهی است. هدف از این پژوهش، شناسایی و تحلیل مولفههای شناختی خودکنترلی در کلام امام رضا (ع) و تعیین میزان توجه به آن است. روش تحقیق توصیفیتحلیلی از نوع تحلیل محتواست و واحد تحلیل، مضمون روایت و جامعه پژوهش روایات امام رضا (ع) در کتاب مسندالرضا(ع) است. یافتههای تحقیق نشان می دهد که مولفة شناختی خودکنترلی در کلام امامرضا(ع) در بر گیرنده ۹۲ مضمون روایت و ۳۰ درصد از مجموع روایات رضوی است. مؤلفه شناختیِ «خودکنترلی» شامل آگاهی از زمینههای تحقق خودکنترلی، آشنایی با عوامل ایجاد خودکنترلی، آشنایی با آثار خودکنترلی و شناخت موانع خودکنترلی است. نتیجه آن که بُعد شناختی خود کنترلی علاوه بر تأثیر بر بعد عاطفی و رفتاری به رشد آگاهیها و اعتلای مهارتهای عقلانی، تحلیل وتفکر در کنترل نفس و در نهایت سعادت بشر منجر میشود.<br /> <br /> <strong> </strong>
امام رضا(ع),خودکنترلی,مؤلفه شناختی,تحلیل محتوا,اخلاق
http://www.farhangerazavi.ir/article_125761.html
http://www.farhangerazavi.ir/article_125761_d5e15286546f92378cda68edc59d75b8.pdf