بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا (علیه السلام)
فرهنگ رضوی
2345-2560
7
27
2019
10
03
ابعاد همگرایی عتبات مقدسه بهمثابۀ سازمانهای شیعیِ متولّی زیارت
9
38
FA
هادی
غیاثی
دانشجوی دکترای فرهنگ و ارتباطات دانشگاه امام صادق (ع)
hadi.ghiasi@gmail.com
10.22034/farzv.2019.94042
جهان اسلام همواره از آتش تفرقه رنج برده است. یکی از راهکارهای غلبه بر نیروهای واگراکننده، ایدۀ همگرایی عتبات مقدسه جهت استفاده از ظرفیتهای عظیم نهاد زیارت است. همگرایی عتبات مقدسه آرمان توحید را از طریق ایده وحدت جهان اسلام پیگیری میکند. همگرایی از مفاهیمی است که بهخصوص در روابط بینالملل به آن توجه زیادی شده است، اما این نوشتار نگاهی فرهنگی<strong></strong>تمدنی به این مفهوم دارد و آن را نوعی همسویی و همنوایی در ارزشها، سیاست ها و اقدام ها تلقی میکند. مسئله این پژوهش بررسی ابعاد همگرایی عتبات مقدسه بهمثابۀ سازمان های شیعی متولی زیارت است. روش گردآوری اطلاعات، مطالعۀ اسنادی و مصاحبه است و تحلیل اطلاعات با روش تحلیل مضمون انجام شده است. بر اساس یافتههای پژوهش، با توجه به تحلیل مضمون اطلاعات جمعآوریشده می توان شش مضمون اصلی و سازمان دهنده «مزیت ها»، «مبانی»، «زمینه ها»، «موانع»، «پیامدها» و «راهبردها» را برای مضمون محوری و فراگیر «همگرایی عتبات مقدسه» شناسایی کرد. توجه به هدف نهایی از همگرایی سازمان های عتبات مقدسه، فهم همگرایی سازمانی عتبات مقدسه بهعنوان گام اول از یک فرایند کلی تر که گام های بعدی آن همگرایی میان فرهنگی و تمدنی است، درک رابطۀ حقیقی زیارت و گردشگری، کنار گذاشتن منیّت های سازمانی و توجه به نقش مکمّلی عتبات در فرایند همگرایی، توجه به جغرافیای تاریخی عتبات مقدسه، محور نشدن سازمان ها در فرایند همگرایی، دیپلماسی همگرایی و بسترسازی برای همراهکردن اهل سنت با این حرکت و در نهایت فهم راهبردی سازمانهای عتبات از نقش خود در فرایند همگرایی، از مهمترین راهبردهای همگرایی عتبات مقدسه بهمثابۀ سازمان های شیعی متولی زیارت است.
سازمان,عتبات مقدسه,زیارت,همگرایی
http://www.farhangerazavi.ir/article_94042.html
http://www.farhangerazavi.ir/article_94042_90d40d86232d501149c4d8d6680f40ed.pdf
بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا (علیه السلام)
فرهنگ رضوی
2345-2560
7
27
2019
10
03
جلوههای مبارزاتی سیمای امام رضا (علیه السلام) در شعر دفاع مقدّس
39
56
FA
خلیل
بیگزاده
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی
kbaygzade@yahoo.com
پریسا
احمدی
کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی
parisaahmadi66@yahoo.com
10.22034/farzv.2019.94043
امام رضا (علیهالسلام) در برابر طاغوتهای استبدادی و فکری زمانه ایستادگی کرده و آزاداندیشی و آزادیخواهی از جلوههای پایداری در سیمای مبارزاتی حضرت است. آشنایی شاعران دوران دفاع مقدّس با سیمای مبارزاتی امام رضا (علیهالسلام) و آموزههای رضوی مبتنی بر فرهنگ پایداری از رخدادهای اثرگذاری است که مبانی و محتوای شعر دفاع مقدّس را بازآفرینی کرده است؛ چنانکه سیمای امام رضا (علیهالسلام) را با تکیه بر جلوههای پایداری در فرهنگ، اندیشه و آموزههای در شعر خود بازنمایی کردهاند. شعر دفاع مقدّس از الهامات شاعرانهای بهرهمند است که بخشی از آن برگرفته از فرهنگ و آموزههای رضوی است. جستار پیش روی با هدف تبیین جلوههای پایداری با تکیه بر فرهنگ و آموزههای رضوی در شعر دفاع مقدس با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی انجام شده است. دستاورد پژوهش نشان میدهد که سیمای مبارزاتی امام رضا (علیهالسلام) در آیینة شعر دفاع مقدّس پژواکی ویژه دارد و جلوههایی از استقامت و پایداری، شجاعت و شهامت، غربت و شهادت حضرت در این گونة شعری بازتاب یافته که الگویی ارزنده و الهامبخش برای رزمندگان دوران دفاع مقدّس بوده است.
امام رضا (علیه السلام),فرهنگ پایداری,آموزههای رضوی,شعر دفاع مقدّس,سیمای مبارزاتی امام رضا (علیهالسلام)
http://www.farhangerazavi.ir/article_94043.html
http://www.farhangerazavi.ir/article_94043_d93e0a4fbdee044483f05978dde646b0.pdf
بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا (علیه السلام)
فرهنگ رضوی
2345-2560
7
27
2019
10
03
تحلیل وجوه مختلف غیریّت سازی و منازعۀ گفتمانی در فرایند پذیرش ولایتعهدی از سوی امام رضا (علیه السلام)
57
85
FA
علی
سلیمانپور
استادیار گروه معارف اسلامی واحد بجنورد،دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران.
a_soleimanpour@yahoo.com
امیر
اکبری
استادیار گروه تاریخ واحد بجنورد،دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران.
amirakbari84@yahoo.com
محمد
دارینی
عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی واحد مشهد، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد ، ایران.
dareini1378@mshdiau.ac.ir
10.22034/farzv.2019.94044
در مقالۀ حاضر برخی از وجوه غیریّتسازی و ابعاد منازعۀ گفتمانی در فرایند پذیرش ولایتعهدی امام رضا (علیهالسلام) بررسی و بازنمایی شده است. ازآنجاکه قبول ولایتعهدی از سوی امام (علیهالسلام) در فضای خاصّ سیاسی صورت گرفت، تلاشهای گستردۀ آن حضرت برای فاصلهگرفتن از نظام فکری، معنایی و سیاسی ـ اجتماعی دشمن (گفتمان رقیب) و نفی آن به شیوههای زبانی و عملی، حایز اهمیت است. آنچه مسلّم است اینکه گفتمان سیاسی رضوی در چارچوب گفتمان کلّی و کلان امامت و ولایت و متأثر از منازعات ریشهدار تاریخی و طولانی نسبت به گفتمان «خلافت و سلطنت» وجوه مختلفی از منازعه و غیریّتسازی را به نمایش گذاشته است. بررسی نوع گفتمان از این منظر میتواند قالب دیگری از رویکرد امام نسبت به تفکر حاکم بر جامعۀ آن روز را نشان دهد<br /> ماحصل این بررّسی نشان میدهد گفتمان رضوی بهتبع از گفتمان کلّی امامت از طریق غیریّتسازی نسبت به عناصر مفهومی گفتمان رقیب تلاش کرده است نظام معنایی و اندیشۀ سیاسی خود را در افکار عمومی آحاد جامعه گسترش دهد و به گفتمان فراگیر (هژمونیک) تبدیل شود. بهرهگیری از ادبیات و روششناسی تحلیل گفتمان بهویژه رویکرد پیشنهادی «لاکلائو و موفه» وجه تمایز این مقاله است که تاکنون کمتر مورد توجه و استفاده قرار گرفته است.
امام رضا (علیه السلام),گفتمان,نظام سیاسی,امامت,خلافت
http://www.farhangerazavi.ir/article_94044.html
http://www.farhangerazavi.ir/article_94044_f5db6c71d2806dae6493e1d350769c6f.pdf
بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا (علیه السلام)
فرهنگ رضوی
2345-2560
7
27
2019
10
03
مصداقهایِ حقوق معنویِ کودک در سیره رضوی و نظام حقوقی ایران
87
111
FA
منصوره
فصیح رامندی
استادیار پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات
fasih@ricac.ac.ir
10.22034/farzv.2019.94045
در کلیه نظامهای حقوقی، حقوق معنوی کودک سازوکاری حمایتی بهشمار میرود که درعین قوامبخشی به شخصیت کودک، تضمینکنندۀ برخی از حقوق مادی وی نیز خواهد بود. در نظام حقوقی اسلام نیز حقوق متعددی برای کودکان در نظر گرفته شده که بخش اعظم آن بر پایۀ الگوی رفتاری ائمه معصوم (علیهمالسلام) قابل تصور است. از آن جمله میتوان به سیرۀ رضوی اشاره کرد. با توجه به عدم تصریح سیره رضوی به حقوق معنوی کودک، چگونه میتوان از آموزههای امام رضا (علیهالسلام) حقوق معنوی کودک را احصاء کرد؟ و رویکرد نظام حقوقی ایران در اینباره چیست؟<br /> واکاوی آموزههای رضوی در نحوۀ نامگذاری، تأکید بر وضوح نسب و تابعیت کودک بهروشنی بیانگر مصادیقی از حقوق معنوی کودک است که امروزه از آن بهعنوان «حقّ بر هویت» یاد میشود. همچنین از راهکارهای رفتاری ایشان در برخورد با کودکان بهخوبی میتوان به شناسایی حقّ بر محبت بهعنوان یکی دیگر از حقوق معنوی کودک اشاره داشت. درخصوص چیستی این حق در نظام حقوقی ایران، پس از پیروزی انقلاب اسلامی به تبعیت از اصل4 قانون اساسی، مبنای نوینی از این حقوق مبتنی بر موازین اسلامی شکل گرفته است. بیشک، حقوق معنوی کودک ساختار جامعی مبتنی بر حقوق مختلف در ابعاد آموزشی، عاطفی و اجتماعی است که در این مقاله تنها به مصادیقی از آن پرداخته شده و مبانی قابل احصاء از آموزههای رضوی، نظام حقوقی ایران و برخی از کنوانسیونهای بینالملل به جهت لزوم الحاق ایران به آنها به روش تحلیلی ـ توصیفی مورد مداقه قرار گرفته است.
حقوق معنوی,هویت,نسب,تابعیت,محبت
http://www.farhangerazavi.ir/article_94045.html
http://www.farhangerazavi.ir/article_94045_e49652717426f1eee328c27a2dd2b9e4.pdf
بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا (علیه السلام)
فرهنگ رضوی
2345-2560
7
27
2019
10
03
استحکام بنیان های زندگی مشترک در گفتمان رضوی «با مطالعه تطبیقی جایگاه نهاد داوری در فقه امامیه و قانون حمایت خانواده»
113
141
FA
حبیب
صادقی
دانشجوی دکترای فقه وحقوق دانشگاه ارومیه،ارومیه،ایران
sadeghi.habib57@gmail.com
محمد حسن
جوادی
استادیار گروه فقه وحقوق دانشگاه ارومیه ، ارومیه ، ایران
javadi_78@yahoo.com
سید مهدی
قریشی
استادیار گروه فقه وحقوق دانشگاه ارومیه ، ارومیه ، ایران
ssm.ghoreishi@urmia.ac.ir
10.22034/farzv.2019.94046
خانواده از مهمترین نهادهای بشری است که در آن شخصیت انسانی شکل میگیرد و کمالات بشری شکوفا میشود و رشد میکند. در این جستار، نگارنده تلاش نموده تا از گفتمان رضوی در تبیین استحکام روابط زوجین کمک بگیرد. بر این مبنا، با تحقیق در کلام امام رضا (علیهالسلام) به احصای علتها و مصداقهای اختلافهای خانوادگی پرداخته که با رعایت هر یک از آنها توسط زوجین، اختلافهای خانوادگی کمتر میشود. در ادامه، برای حلّ اختلافهای خانوادگی و با توجه به تأکید نصّ صریح قرآن کریم، نهاد داوری از منظر فقه و حقوق بررسی شده است. در نهایت، با بررسی و تحلیل آسیبشناختی، پیشنهادهایی برای تکمیل و تنقیح قوانین ارائه شده است. نهاد داوری بهعنوان نهادی مبتنی بر مبانی فقهی ـ حقوقی، مواد 454 تا 501 آئین دادرسی مدنی را بهخود اختصاص داده است. بنابراین، در مقالۀ حاضر یکی از نوآوریهای قانون جدید حمایت خانواده از منظر فقهی ـ حقوقی، بحث و بررسیِ تطبیقی شده است.
کانون خانواده,گفتمان رضوی,نهاد داوری,قانون حمایت خانواده,فقه امامیه
http://www.farhangerazavi.ir/article_94046.html
http://www.farhangerazavi.ir/article_94046_7bbea10b2b30c811b7916c073fd1d34c.pdf
بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا (علیه السلام)
فرهنگ رضوی
2345-2560
7
27
2019
10
03
مبانی الزام حکومت به مبارزه با جرایم ضد اخلاق در کلام رضوی
143
169
FA
علی
غلامی
دانشیارگروه حقوق جزا و جرمشناسی دانشگاه امام صادق(ع)
a.gholami@isu.ac.ir
10.22034/farzv.2019.94047
سیاست جنایی در قبال جرایم علیه اخلاق با توجه به اهمیت ذاتی آن از یکسو و حاکیبودن نوع و میزان حمایت حاکمیت از آنها بر جایگاه اخلاق در نظام سیاسی از سوی دیگر، دارای جایگاه خاص و ویژهای میباشد که تلاقی دو عنوان حریم خصوصی و حقوق عمومی در این حیطه باعث پیچیدهتر شدن و در عین حال حساستر شدن آن میشود.<br /> سوال اصلی این نوشتار مبانی الزام حکومت در برخورد با جرایم علیه اخلاق است؟ در پاسخ به این سوال با تعمق در منابع فقهی و حقوقی خصوصا روایت معروف فضل بن شاذان از امام رضا(علیه السلام) و با روش توصیفی - تحلیلی مشخص میگردد که سیاست مذکور، یک سیاست ترکیبی متشکل از مردم و حکومت میباشد که در مقام عمل میتوان آن را در ذیل اصل امر به معروف و نهی از منکر مشاهده و در قالب قاعده فقهی «التعزیر لکل عمل محرم» تبیین نمود و مبانی دیگری چون فلسفه تشکیل و وظایف حکومت اسلامی، حرمت تظاهر به منکر و شمول حدود نسبت به متعدیان از مرزهای الهی را بدان افزود که با توجه به این مبانی حکومت اسلامی موظف به ورود به حیطه امنیت اخلاقی است.<br /> مستند اصلی این نوشتار عبارت است از روایت ابن شاذان از امام رضا(علیه السلام) که در آن حضرت در پاسخ به این سوال که اگر کسی بگوید چرا خداوند اولیالامر قرار داده و مردم را به اطاعت آنان فرا خوانده؟ مطالبی را ناظر به مبانی پیشگفته فرمودند.
کلام رضوی,امنیت اخلاقی,حکومت اسلامی,تظاهر به منکر
http://www.farhangerazavi.ir/article_94047.html
http://www.farhangerazavi.ir/article_94047_586fe4e367d1eddc422dfdf3ec07c345.pdf
بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا (علیه السلام)
فرهنگ رضوی
2345-2560
7
27
2019
10
03
بررسی نشانه- معناشناختی نظام عاطفی گفتمان در گونۀ کودکانۀ رضوی «زائر» عبدالجبار کاکایی
171
199
FA
مژگان
میرحسینی
استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کوثر بجنورد
mmirhoseinif@yahoo.com
ابراهیم
کنعانی
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکدۀ علوم انسانی، دانشگاه کوثر بجنورد، بجنورد، ایران
ebrahimkanani@gmail.com
10.22034/farzv.2019.94048
نظام عاطفی از گفتمان هایی است که در نشانه ـ معناشناسی، مطالعه و بررسی میشود. در گونۀ عاطفی، تعامل میان مجموعه های بزرگ نشانه ای که صورت های بیان (دال) و صورت های محتوا (مدلول) نامیده می شود، فرایند نشانه ـ معنایی را تحقق می بخشد. همین تعامل اساس مباحث در این نظام را شکل می دهد. این رابطۀ تعاملی، زمینه ای فراهم میآورد تا شَوِش گران با حضور ادراکی ـ حسی و عاطفی خود در فرایند معنادهی مشارکت کنند. بر این اساس، در هر گفتمانی با سازوکارهای عاطفی مختلفی مواجه می شویم که قابل مطالعه هستند. در واقع، دنیای عاطفی زبانی است که نظام خاصّ خود را دارد و کار نشانه ـ معناشناسی، مطالعۀ همین نظام و بررسی شرایط تحقق و طغیان معنا در آن است. مسئله ای که طرح می شود این است که چگونه و مبتنی بر کدام شرایط گفتمانی می توان این نظام زبانی را مطالعه کرد. پرسش اصلی پژوهشِ حاضر این است که فرایند عاطفی در گونۀ کودکانۀ رضوی زائر عبدالجبار کاکایی، تابع کدام سازوکار نشانه ـ معناشناختی است. همچنین فرایند تحقق و طغیان معنا مبتنی بر کدام شرایط گفتمانی رُخ می دهد. در واقع، هدف پژوهش پیشِرو، بررسی نشانه ـ معناشناختی نظام عاطفی در گفتمان حاکم بر گونۀ کودکانۀ زائر برای دست یافتن به چگونگی زایش و طغیان معنا در آن است. نتایج و یافته های تحقیق نشان می دهد که نظام عاطفی گفتمان در گونۀ کودکانۀ زائر تابع سازوکارهای ادراکی ـ حسی، زیبایی شناختی، استعلایی، تنشی و جسمانه ای است و مبتنی بر گونۀ رُخدادی شَوِشی تحقق می پذیرد. این پژوهش می تواند الگویی برای تحلیل و بررسی گفتمان های حاکم بر فرهنگ و ادبیات رضوی در گونۀ کودکانه های رضوی باشد.
نشانه ـ معناشناسی,گفتمان,نظام عاطفی,زائر,فرهنگ رضوی
http://www.farhangerazavi.ir/article_94048.html
http://www.farhangerazavi.ir/article_94048_62ace7e9d34398a7e241f579d2fed6fd.pdf
بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا (علیه السلام)
فرهنگ رضوی
2345-2560
7
27
2019
10
03
واکاوی دلایل استناد علی بن موسی الرضا (علیه السّلام) به حدیث سلسله الذهب
201
230
FA
علیمحمد
ولوی
استاد گروه تاریخ دانشگاه الزهرا(س)
amvalavi@alzahra.ac.ir
زهرا
بختیاری
دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه الزهرا(س)
z.bakhtiari@alzahra.ac.ir
10.22034/farzv.2019.94050
حدیث قدسی سلسله الذهب، حاوی گفتمان های توحید و امامت است که توأمان، گفتمان تفکر شیعی را تشکیل می دهند و با رویکردی سیاسی-اجتماعی همه ذیل گفتمان مقاومت، جای می گیرند. این حدیث، در سال 200 ه.ق توسط امام هشتم شیعیان اثنی عشری، امام علی بن موسی الرضا (علیه السّلام)؛ زمانی که از سوی مأمون خلیفه عباسی به مرو فراخوانده شده بود، در مسیر رفتن از مدینه به مرو، در نیشابور، در جمع عده ای از علما و اصحاب حدیث بیان شد.<br /> پژوهش حاضر، سعی دارد با بررسی حدیث مذکور با بهره گیری از الگوی روشی تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف، به واکاوی و بررسی چرایی انتخاب، اهمیت و بازتاب های حدیث سلسله الذهب در آن مقطع مهم، حسّاس و تاریخی بپردازد.<br /> بررسی صورت گرفته نشان داد که؛ امام رضا (علیه السّلام)، با نقل حدیث مذکور، به تأیید، تقویت و آشکارسازی گفتمان تفکر شیعی پرداخته و الگویی راهبردی برای شیعیان و همه مسلمین ارائه فرمود.
امام رضا (علیه السّلام),حدیث سلسله الذهب,حدیث حصن,نیشابور,تحلیل گفتمان انتقادی
http://www.farhangerazavi.ir/article_94050.html
http://www.farhangerazavi.ir/article_94050_99db78960268425f7b4e547381250c11.pdf