خلیل بیگزاده؛ فرحناز حیدرینسب
چکیده
برنامه فلسفه برای کودکان متیو لیپمن، آموزههای پرورش ذهن را مبتنی بر پرسشخیزی و چالشانگیزی به ناخودآگاه کودک و نوجوان انتقال میدهد و بدون اینکه ذهن کودک با اصطلاحات خاص فلسفی درگیر شود، ذهن وی ...
بیشتر
برنامه فلسفه برای کودکان متیو لیپمن، آموزههای پرورش ذهن را مبتنی بر پرسشخیزی و چالشانگیزی به ناخودآگاه کودک و نوجوان انتقال میدهد و بدون اینکه ذهن کودک با اصطلاحات خاص فلسفی درگیر شود، ذهن وی را پرسشگر تربیت میکند و اندیشههایش را از طریق متنهای روایی و داستانی آموزش می دهد. برنامه فلسفه برای کودکان (فبک)، ادب روایی را ابزاری مناسب برای پروراندن ذهن کودک میداند تا پرسشگر باشد و پرسش مبتنی بر آگاهی از حل بحران، خلاقیّت، اندیشه و شناخت از هستی، جهان پیرامونی و باید و نبایدهای زندگی در ذهن وی شکل گیرد. این پژوهش، قصّههای «مهمان امام رضا (ع)» و «آفتاب خراسان» را با تکیه بر الگوی متیو لیپمن از منظر غنای ادبی، فلسفی و روانشناختی با رویکردی توصیفی تحلیلی بررسی کرده و اثرگذاری قصّه های مطالعهشده را بر گسترش نگرش اسلامی و مذهبی کودک با هدف افزایش میزان پرسشگری و چالشخیزی ذهن وی نشان داده است. دستاورد پژوهش نشان میدهد، قصه های مطالعهشده، غنای فلسفی دارند، چون پرسشگری و چالش خیزی در حیطۀ منطق و علم حقوق در ذهن کودک میآفرینند، اگرچه پیرنگ برخی قصّه ها برای کودک جنبۀ باورناپذیری دارد. شخصیتپردازی و فضاسازی قصّه ها از زاویه غنای ادبی ضعیف است و بافت روایت گونه بدون گفتوگوی آنها، خستگی کودک را در پی خواهد داشت. البتّه واژگان و بافت جمله بندی برای گروه سنی «ب» و «ج» مناسب و نشانه غنای روانشناختی قصّههای مورد مطالعه است.