نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی دانشگاه رازی کرمانشاه.
2 دانشجوی دکترای زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی
3 کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه رازی
چکیده
شعر آیینی یکی از گونههای شعر تعلیمی است که پیشینهای کهن در ادبیّات دارد. جایگاه والای امام رضا (علیهالسلام) در میان شیعیان و بهویژه حضور ایشان در ایران، سبب شده است که شاعرانِ هر گوشه از این دیار با سرایش مدیحهها و مرثیههای زیبا، آثاری ارزشمند بیافرینند و گامهای بزرگی در غنای ادبیّات دینی بردارند. در این میان، «محمدحسین غروی اصفهانی» و «خوشدل تهرانی» نمونههایی بارز از شاعران خوشذوقی هستند که غالب اشعار آنان را مدح و ستایش اهل بیت (علیهالسلام) تشکیل میدهد. در این پژوهش، نخست بنا بر جایگاه و رسالت ادبیّات تطبیقی، بر بنیان دیدگاههای مکتب آمریکایی، که تأکید بر مطالعات زیباشناختی، میانرشتهای و بینافرهنگی از ویژگیهای برجستۀ این نظریه است، پیش رفته و سپس به روش توصیفی ـ تحلیلی، با استناد به شواهدی از اشعار این دو شاعر، با هدف بررسی تطبیقی مضامین رضوی به مدایح و مراثی ایشان پرداخته شده است. یافتههای این پژوهش بیانگر آن است که دو شاعر در مباحثی چون بیان فضایل اخلاقی امام (علیهالسلام)، حکمت و علم، منزلت و فضیلتهای امام (علیهالسلام)، ولایت، وجه تسمیه امام، کرامت بارگاه مطهر امام، حوادث تاریخی زندگی امام (علیهالسلام)، نماز باران و حدیث سلسلةالذهب، ضامنآهو، شوق زیارت، شفاعت و... دارای شباهت و وجوه تفاوتی هستند. نتایج حاکی از آن است که اشعار رضوی خوشدل تهرانی بهسبب تصاویر ادبی زیبا و مضامین متنوّع آن، نمود برجستهتری نسبت به شعر غروی اصفهانی دارد و تأثیر بیشتری بر مخاطب گذاشته است هرچند در شعر غروی نیز مضامین بدیع زیبایی بهچشم میخورد.
کلیدواژهها