ORIGINAL_ARTICLE
روش شـناسی حلّ منازعـات مذهبی در آموزه های رضـوی
منازعات مذهبی امری است مورد اهتمام صاحبان اندیشه و حکمت تا جاییکه تلاش آنان را در جهت حلّوفصل مسالمتآمیز آن برمیانگیزد. در این راستا، انسانهای بزرگ با رفتار عدالتگونه خود و به دور از هرگونه افراط و تفریط، بهواسطة رعایت حقوق دیگران و برخورد منصفانه، جامعه انسانی را در مسیر ترقّى و تکامل مادّى و معنوى، هدایت خواهند کرد. پژوهش حاضر با بهرهگیری از منابع معتبر تاریخی و به روش توصیفی و تحلیلی انجام شده و به این پرسش پاسخ داده است که «امامرضا(علیهالسلام) از چه روشی برای حلّ منازعات مذهبی استفاده میکردهاند؟». حضرت برای حلّ منازعات مذهبی و فرقهای، رویکرد تکثّرگرایی(پلورالیسمی) نداشتهاند که باعث شود جامعة انسانی در سردرگمیِ فکری و اعتقادی رها شود، بلکه ایشان در عین اثبات حقانیت اعتقادات صحیح و نیز تبیین و تشریح اشکالهای وارده بر غیر آن، با تأکید بر اصل مخاطبشناسی و موضوعشناسی و با رعایت عدالت، انصاف و احترام نسبت به همگان و بدون ایجاد اختلاف، با آگاهی کامل از تمام جوانب امور و مباحث، در گفتگوهایی هدفمند و هدایتکننده در قالب مناظرات، بحثهای علمی و منازعات مذهبی را پاسخ داده و آنها را حلّوفصل میکردهاند.
http://www.farhangerazavi.ir/article_69342_13f5ffb89902efa66c76290c89906294.pdf
2018-05-22
9
34
روش شناسی
منازعات مذهبی
آموزه هایرضوی
گفتگو
مناظرات
حبیبالله
حلیمی جلودار
1
استادیار گروه قرآن وحدیث دانشکدة الهیات و معارف اسلامی دانشگاه مازندران
LEAD_AUTHOR
سمیه
کلیجی کردکلائی
s.kaliji@yahoo.com
2
کارشناس ارشد و معاون پژوهش مدرسۀ الزهرا (س) بابل
AUTHOR
محمد جواد
هراتی
mjharaty@yahoo.com
3
دانشیار دنشگاه بوعلی سینا
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
پژوهش سندی و دلالی حدیث «محاسن کلام» از امام رضا(علیه السلام)
سخنان نورانی پیشوایان دینی راهگشای زندگی و آشنایی با آن مایه رشد و تکامل حقیقی آدمی است. حدیث «محاسن کلام» یا احیای امر، از سخنان گهربار عالم آل محمد، امام رضا(علیه السلام) و دو منبع اصلی آن عیون و معانی الأخبار شیخ صدوق است. این پرسش که «در این حدیث مراد از احیای امر و محاسن کلام چیست؟» محل بحث این جُستار است. این نوشتار به روش توصیفی ـ تحلیلی ضمن بررسی سندی و دلالی روایت یادشده، نشان میدهد که این روایت از نظر سند و محتوا صحیح و احیای امر ائمه(علیهم السلام) به شناخت معارف آنان است. این روایت امر ائمه را علوم و فرهنگ اهل بیت(علیهم السلام) و روش احیای آن را برگزاری مجالس و تشکیل کلاسهای معرفت افزایی معرفی می کند. در این حدیث شریف امام(علیه السلام) تعلّم و تعلیمِ سخنان زیبای اهل بیت(علیهم السلام) را از آن رو که همسو با فطرت انسانهاست، موجب زنده نگه داشتن نظام ولایی دانسته است.
http://www.farhangerazavi.ir/article_69343_9833a73aaeb95e81f1b992056946d91d.pdf
2018-05-22
35
62
امامرضا(علیه السلام)
محاسن کلام
احیای امر ائمه
بررسی سندی و دلالی
اهل بیت(علیهم السلام)
سید علی
دلبری
saddelbari@gmail.com
1
دانشیارگروه علوم قرآن وحدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل قرآنی برجسته ترین بایسته های خواهانی از خداوند در زیارتنامه های امام رضا(علیه السلام)
از برجسته ترین جنبه های زندگی انسان، چگونگی ارتباط با خالق هستی، سختن گفتن، نحوۀ دعا کردن و مسألت کردن از بارگاه الهی و تنظیم روابط خود با او و سایر انسانها بوده و متون دینی، بهترین عرصۀ دستیابی وی به این موارد است. در این راستا، پژوهش حاضر درصدد است با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با تأکید بر تلازم قرآن و عترت(علیهم السلام)، برجسته ترین بایستههای خواهانی از خداوند در زیارتنامه های امام رضا (علیه السلام) را بر اساس آموزه های قرآنی، تحلیل نماید. نتایج این پژوهش بیانگر آن است که بخش قابل توجّهی از زیارتنامه های امام رضا(علیه السلام)، مناجات و عرض حاجت به درگاه خداوند است که تعالیم عظیم و لطیف آن- شامل بر درخواست استغفار و رجوع به خداوند، گشایش رزق، متخلّق شدن به اخلاق الهی، قرار گرفتن در زمرۀ شکرگزاران نعمت، فدا شدن در راه امام، حضور در میان اولیای الهی، محبّت ورزی به اهل بیت(علیهم السلام)، در صف گواهان قرار گرفتن، رهایی از سختی و غم، شفیع شدن اهل بیت(علیهم السلام) و محروم نشدن از عطایای الهی- انعکاسی از مفاهیم والای آموزه های قرآنی است.
http://www.farhangerazavi.ir/article_69345_48415e3068b2f704f93fe4cb80883e66.pdf
2018-05-22
63
90
امامرضا(ع)
دعا
زیارت
زیارتنامه
قرآن
مهیار
خانی مقدم
andqurani.qom@gmail.com
1
دانشآموختة دکترای علوم قرآن و حدیث دانشکده اصول الدین
LEAD_AUTHOR
محبوبه
غلامی
m91gholami@gmail.com
2
دانشآموختۀ کارشناسی ارشد علوم قرآنی(دانشکده تربیت مدرس مشهد)
AUTHOR
معصومه
غلامی
gholami.masomeh.66@ghmail.com
3
دانشآموختۀ کارشناسی ارشد علوم قرآنی(دانشکده تفسیر و معارف قرآن
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسـی مؤلفـه های ادبیات پایداری در اشعار رضوی دعبل خـزاعی
دعبل شاعر برجستۀ شیعی است که عشقش به امامان معصوم (علیهمالسلام) قطعی و انکارناپذیر است. وی سراسر دیوان خویش را مزیّن به نام ائمه اطهار (علیهمالسلام) بهویژه امامرضا (علیهالسلام) نموده و با ابزار شعر، درصدد آن است که با بیان ویژگیهای ظاهری و معنوی امامرضا (علیهالسلام) و شناساندن حاکمان مستبد آن دوران، ظلم و ستم به اهل بیت (علیهمالسلام) و مظلومیت آنان را در آیینۀ اشعارش به تصویر بکشد. این پژوهش به روش توصیفیـتحلیلی کوشیده است جلوه های پایداری سروده های رضوی در دیوان دعبل را استخراج، بررسی و تحلیل کند. بررسی ها نشان داد دعوت به مبارزه، ترسیم چهرۀ رنجکشیده و مظلوم امامان (علیهمالسلام)، بیان ظلم و ستم به امامرضا (علیهالسلام) امید به آینده و گریه در سوگ او، از جمله مؤلفه های مهمّ ادب پایداری است که دعبل در اشعار رضوی خویش به تصویر کشیده است.
http://www.farhangerazavi.ir/article_69346_e48964811f47554ff7df4bdfa379cf42.pdf
2018-05-22
91
112
ادبیات پایداری
ائمه اطهار(علیهمالسلام)
امامرضا (علیهالسلام)
دعبل خُزاعی
شعر رضوی
مجید
محمدی
mohammadimajid44@gmail.com
1
استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی دانشگاه رازی کرمانشاه.
LEAD_AUTHOR
عاطفه
بازیار
baziyar.atefeh@yahoo.com
2
کارشناسی ارشد زبان وادبیات عربی دانشگاه رازی کرمانشاه
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی ابزارها، آداب، زمینه ها و تکنیک های تبلیغ در فرهنگ رضوی
در آیین اسلام تبلیغ جایگاه برجسته و ممتازی دارد. علاوه بر قرآن کریم، سیره ائمه اطهار(علیهمالسلام) نیز بهعنوان تکیه گاه جبهه توحید، مشحون از روشها و تجربه های دعوت و ترویج دین الهی است. در همین راستا و با نظرداشت این واقعیت که مخاطب روایات اهل بیت (علیهمالسلام) تمام مردمان در همه اعصار هستند، پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و با استناد به منابع متعدّد و معتبر روایی، مهمترین ابزارها، آداب، زمینه ها و تکنیک های تبلیغ را در فرهنگ رضوی بررسی کرده است. نتایج بیانگر آن است که حضرت رضا (علیهالسلام) از اهرم ولایتعهدی و شرکت در جلسات مناظره ای، بیشترین بهره را برای ترویج و نشر فرهنگ اصیل اسلامی برده اند. از جمله ویژگی های برجسته پارادایم تبلیغ رضوی این بود که همواره به سطح استعداد و میزان عقل مخاطب توجه داشت و متناسب با حال و درک او، پیام های خویش را تعدیل و مبلّغان خود را نیز به این امر سفارش می فرمود. علاوه بر تبلیغ تشیّع اعتقادی و تلاش برای بیداری اسلامی، در بخش فرهنگی، تبلیغ آن حضرت بر روی پرورش نخبگان فرهنگی، مقابله با اصطکاک فرهنگی میان جهان اسلام و غرب و نیز ترویج سبک زندگی اسلامی متمرکز بود.
http://www.farhangerazavi.ir/article_69347_c69d94cc4d2e23649c8d55bc4210c80b.pdf
2018-05-22
113
148
امام رضا(علیهالسلام)
مناظره
توحید
امامت
تبلیغ
سیاوش
یاری
s.yari@ilam.ac.ir
1
دانشیار گروه تاریخ تشیع دانشگاه ایلام
AUTHOR
مهدی
اکبرنژاد
m.akbarnezhad@ilam.ac.ir
2
دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه ایلام
AUTHOR
پیمان
صالحی
salehi@ilam.ac.ir
3
استادیار گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه ایلام
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ارث زوج و زوجه از یکدیگر در فرض تنها وارث بودن با رویکردی بر مفاد حدیث امام رضا (علیهالسلام)
دربارۀ سهم ارث زوجه درصورتیکه تنها وارث زوج باشد، در میان فقها سه نظریه و در مورد سهم ارث زوج درصورتیکه تنها وارث زوجه باشد، دو نظریه وجود دارد. منشأ اختلافنظر میان فقها در این زمینه اختلاف روایات و احادیث است. بنابراین، بررسی روایات مورد استناد جهت تبیین صحتوسقم هر یک از نظریات اجتنابناپذیر است. در این پژوهش نخست نظریات فقها ارائه میشود. سپس روایات مورد استناد با روش توصیفیـتحلیلی بررسی و نظریه مختار نویسندگان ـ که همان مفاد حدیث امام رضا (علیهالسلام) است ـ اثبات میشود. در این نظر هریک از زوجه و زوج علاوه بر سهم و فرض خود که در قرآن کریم مشخص شده، مازاد ترکه بر فرض را نیز به ارث میبرد؛ خواه در زمان حضور امام باشد یا در عصر غیبت. این مسئله یکی از مسائل مورد ابتلای جامعه است که در قانون مدنی نصی در مورد آن وجود ندارد ولی با توجه به اصل 167 قانون اساسی، قاضی ملزم است در صورت نیافتن نصّ مواد قانونی درباره دعاوی، به منابع معتبر اسلامی و فتاوای معتبر رجوع کند. بنابراین، بررسی موضوع با ادلّه، مستندات و ارائه نظریه مختار اهمیت بسزایی دارد.
http://www.farhangerazavi.ir/article_69348_ce4410821dbaa40df836dd8c2c2d45f1.pdf
2018-05-22
149
171
انحصار وراثت زوجه
انحصار وراثت زوج
احادیث
امامرضا (علیهالسلام)
عبدالجبار
زرگوش نسب
abdelgabar3@yahoo.com
1
دانشیار فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه ایلام
LEAD_AUTHOR
میثم
دوستی پور
meysamdoosty@yahoo.com
2
دانشجوی دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه ایلام
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
آسیبشناسی مناظره بر اساس الگوی مناظرات امامرضا (علیهالسلام)
مناظره گفتگویی برای ایجاد فهم مشترک و درک متقابل توأم و یکی از شیوه های مطلوب و مؤثر برای تبیین و نشر معارف الهی است که انبیا و ائمۀ معصومین (علیهمالسلام) در مواجهه با آرا و اندیشه های مخالفان ادیان الهی از آن بهره می جستند. بهدلیل شرایط فرهنگیـسیاسی و تضارب آراء که در دوران ولایتعهدی امامرضا (علیهالسلام) روی داد، ایشان برای جلوگیری از تحریف اسلام، مناظره هایی با دانشمندان و بزرگان فرقه های مختلف داشتند. حضرت در این مناظرهها با رعایت اصول و دوریجُستن از آفتها و آسیبهایی که مانع اثرگذاری و ثمربخشبودن مناظره می شود، گفتگو را تا روشنشدن حقایق و حصول نتیجه ادامه داده اند. هدف پژوهش حاضر آسیب شناسی مناظره بر اساس الگوی مناظرات امامرضا (علیهالسلام) است. پژوهش با استفاده از روش توصیفیـتحلیلی و بررسی منابع کتابخانه ای و اطلاعاتی، آسیبهای مناظره را با استناد و تحلیل فرایند و محتوای مناظرات امامرضا (علیهالسلام) شناسایی کرده است. آسیبهای مناظره به دو صورت کلی است: آسیبهای علمی (شامل مغالطه در بحث، تکیه بر اصول غیرمشترک، نداشتن نظم و ساختار در بحث و ...) و آسیبهای اخلاقی (شامل عدول از انصاف، تعصب و تقلید، ارزیابی شخصیت طرف و ...). نتایج پژوهش نشان داد امامرضا (علیهالسلام) با رعایت اصول مناظره و دوریجستن از آسیبهای آن، روند مناظره را طی کرده و سعی در هدایت و روشنگری مخاطب داشتهاند و همیشه نیز در میدان مناظرات پیروز می شدند.
http://www.farhangerazavi.ir/article_69350_737069d8b1ae0406d4071e5e4d295011.pdf
2018-05-22
173
198
امامرضا (علیهالسلام)
آسیبشناسی
مناظره
ائمه معصومین (علیهمالسلام)
ولایتعهدی امامرضا (علیهالسلام)
امید
ابراهیمی
omidebrahimi660@gmail.com
1
دانشجوی دکترای روانشناسی تربیتی، دانشگاه تبریز و عضو باشگاه پژوهشگران جوان ونخبگان دانشگاه آزاد اسلامی تبریز
LEAD_AUTHOR
دل آرام
محمدی
delarammohamadi23@gmail.com
2
دانشجوی دکترای روانشناسی تربیتی، دانشگاه تبریز
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
جلوه های پایداری در مناظره های امامرضا(علیه السلام) و سروده های صفارزاده و گرمارودی
دین اسلام مهمترین عامل وحدت ملی و اقتدار فرهنگ اسلامیـایرانی است. آموزههای دینی، سیمای معصومین(علیهمالسلام)، سخنان و روایات سازنده و شجاعانة آنان برای روشنگری و استبدادستیزی از مبانی مهمّ ادبیات پایداری در زبان و ادب فارسی است، چنانکه مناظرههای امامرضا(علیهالسلام) با بزرگان و دانشمندان ادیان گوناگون در شمار این مبانی نظری است. بر این اساس، مناظرههای امامرضا(علیهالسلام) مبتنی بر فرهنگ پایداری، تأثیر شگرفی در ادب فارسی داشته و جلوههایی از پایداری را در شعر رضوی معاصر پدید آوردهاست. پژوهش پیشِرو با هدف تبیین جلوههای پایداری در مناظرههای امامرضا(علیهالسلام) و بازنمایی آن در سرودههای رضوی صفارزاده و موسوی گرمارودی است که با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی انجام شده و نشان داده است که امامرضا(علیهالسلام) بهترین و کارآمدترین استراتژی فرهنگی را در پاسداری از حریم آموزههای دینی و عقاید مذهبی خویش در برابر ناآگاهی مدعیان فرقههای گوناگون برگزیده است. نتیجه بررسیها حاکی است، جلوههایی مانند نهضت فکری علیه ناآگاهی، شجاعت در رویارویی با منکران، آزاداندیشی، دادگری، شکیبایی و پایداری، پناهدادن به مظلومان، شهادتطلبی مبتنی بر آگاهیبخشی از موضوعات مناظرههای امامرضا(علیهالسلام) است که در اشعار رضوی شاعران مورد نظر بازنمایی گردیده و این پژوهش آنها را تحلیل کرده و نشان دادهاست.
http://www.farhangerazavi.ir/article_69351_8cffecf3ed19cf425a7f9dcbbe1d4cd2.pdf
2018-05-22
199
222
امام رضا(علیهالسلام)
مناظره
صفارزاده
موسوی گرمارودی
ادبیات پایداری
ابراهیم
رحیمی زنگنه
erahimi2009@yahoo.com
1
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی
AUTHOR
خلیل
بیگزاده
kbaygzade@yahoo.com
2
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
وحدت ذاتی خدا در کلام امامرضا (علیهالسلام)
در نظام معرفتی اسلام، اساسیترین شناخت، شناخت خداوند و مهمترین مبحث در شناخت خدا، توحید است. بنیان عقیدۀ توحیدی انسان، توحید ذاتی است. این عقیده، بر اساس وحدت ذاتی خداوند شکل میگیرد. برای درک واقعیت وحدت ذاتی خداوند، بهترین منبع، سخنان اهلبیت (علیهمالسلام) است. پژوهشهایی که با عنوان توحید در کلام اهلبیت (علیهمالسلام) انجام شده، یا ناظر به معنای عام آن یعنی خداشناسی است یا اینکه دقت فلسفی لازم را ندارد. پژوهش دقیق فلسفی دربارۀ تبیین وحدت ذاتی خداوند در بیانات حضرت رضا (علیهالسلام) صورت نگرفته است. در این مقاله به این پرسش که «از کلمات امام هشتم (علیهالسلام) چه مطالب و دلایلی درباره وحدت ذاتی خداوند میتوان استنباط کرد؟» پاسخ داده شده است و با کمک تقسیمهای فلسفی و به روش توصیفیتحلیلی، دو بخش اصلیِ وحدت ذاتی یعنی بساطت مطلق ذات الهی و وحدانیتش از کلمات امامرضا (علیهالسلام) استخراج شده است. در بخش بساطت ذات خدا در کلام حضرت، به سلب جزء و بعض و حدّ و نیز دلایلی بر نامحدودبودن خداوند دست یافتیم. علاوه بر آن، از صمدیت خدا، امتناع تصور حقیقت ذات خدا و عدم قابلیت اشاره ذات او نیز نامتناهی بودن وجود خداوند را تبیین کردیم. سپس با معرفی خداوند بهعنوان تنها موجود نامحدود، یکتایی خدا در بساطت مطلقهاش نیز ثابت شد. در بخش دوم نیز به تبیین و اثبات یکتایی ذات الهی، با نفی وحدت عددی و با دلایلی چون «عدم اجماع بر شرک»، «مخلوق بودن ضدیت و مقارنت» و «برهان بسیطالحقیقه» با استفاده از کلام حضرت پرداختیم.
http://www.farhangerazavi.ir/article_69352_763c6469a30ec09bb790adc56ab88471.pdf
2018-05-22
223
244
امامرضا (علیهالسلام)
بساطت ذات
وحدانیت ذات
نامحدود بودن ذات
شناخت خدا
خدیجه
سپهری
khsepehri@yahoo.com
1
دانشجوی دکتری مدرسی معارف دانشگاه تهران
AUTHOR