ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل و بررسی سیاست فرهنگی ابناء الرضا ( امامان جواد، هادی و عسکری (ع) )
ائمه طاهرین (ع) رهبران برگزیده الهی برای جامعه بشری و تبیینگر پیام رسولان الهی و هادیان مردم بودهاند. بخش عمدهای از تلاش ایشان معطوف به توسعه فرهنگی عصر خود بوده است. با عبور جریان امامت از فراز و نشیبهایی که پس از رحلت رسول خاتم (ص) بر ایشان تحمیل شد، پس از ولایت عهدی امام رضا (ع) در عهد مأمون و شهادت ایشان تا دوره غیبت حضرت حجت (عج)، امامان نهم، دهم و یازدهم در فاصله بیش از نیم قرن عهده دار این منصب خطیر بودند. در این مقاله به بررسی سیاستهای فرهنگی امامان (ع) در این دوره پرداخته شده است.
در این مقاله با استفاده از روش اسنادی و کتابخانهای اطلاعات مورد نیاز جمع آوری و در چارچوب مدل چرخهای سیاستگذاری تحلیل شده است. بر اساس مدل چرخهای برای تحلیل سیاستهای فرهنگی ابتدا «مسئله شناسی» و در ادامه «طراحی و انتخاب» سیاست و پس از آن «اجرا» و در نهایت «ارزیابی» سیاست صورت خواهد گرفت. مسائل فرهنگی این عصر در سه دسته: مسائل دستگاه خلافت، مسائل فرهنگ عمومی و مسائل فرهنگ شیعی تحلیل شده اند و سپس سیاستهای فرهنگی امامان این عصر (ع) بررسی و تحلیل شده است؛ سیاستهایی که از لایههای بنیادین فرهنگ (اعتقادات و ارزشها) تا لایههای رفتاری را مورد تأثیر قرار دادهاند.
http://www.farhangerazavi.ir/article_45332_c9c86471d8597b11ef00e5e7b544efbf.pdf
2017-02-19
7
45
فرهنگ
سیاست فرهنگی
امام نهم
دهم و یازدهم (ع)
روح اله
دهقانی
1
مربی پژوهشگاه بین المللی المصطفی
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل روشهای آموزشی امام رضا(ع) با تکیه بر مسند الإمام الرضا(ع)
پژوهش حاضر با هدف تحلیل روشهای آموزشی امام رضا(ع) با تکیه بر مسند الإمام الرضا(ع) انجام شده است. نوع پژوهش، کاربردی و روش آن تحلیل مفهومی و اسنادی است. جامعه پژوهش متنی و شامل کلیه مضامین مرتبط با روشهای آموزشی امام رضا(ع) در مسند آن حضرت است که به صورت هدفمند و در راستای سؤالات پژوهش انجام گرفته است. یافتههای پژوهش حاکی است که روشهای آموزشی امام رضا(ع) در برگیرنده فنون آسان ساز شامل دستهبندی مطالب، جملات کوتاه و بهرهگیری از داستان؛ فنون جلب توجه مخاطب شامل تأکید بر اهمیت مطلب، استفاده از کلمات خطابی و استفاده از ادات تنبیه و تحضیض؛ شیوههای عینیت بخش شامل ذکر مثال و تشبیه و شیوه پرسش و پاسخ شامل طرح پرسش ابتدایی از سوی امام(ع) و پاسخ آن از سوی شاگرد با تأیید، تصحیح و تکمیل آن از سوی امام(ع)، طرح پرسشهای احتمالی و پاسخ آن توسط امام(ع) و طرح پرسش ابتدا از سوی شاگرد و پاسخ توسط امام(ع) است. نتیجه آن که از میان روشهای نام برده، پرسش و پاسخ از بیشترین اهمیت برخوردار است. استفاده از این روش توسط امام رضا(ع) سبب ایجاد روحیه پرسشگری در مخاطبان و موجب افزایش انگیزه یادگیری و شرکت فعال شاگرد در فرایند آموزش می شود و با تقویت قوه تفکر، تعمیق و تمرکز بر زوایای آموزش را در پی دارد.
http://www.farhangerazavi.ir/article_45335_947cb652297160665427dd5d5f6498f2.pdf
2017-02-19
47
70
روشهای آموزشی
مسند الإمام الرضا(ع)
روایات
آسان سازی
عینیت بخشی
ثریا
قطبی
1
استادیارگروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شاهد
LEAD_AUTHOR
اکبر
رهنما
2
دانشیارگروه فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شاهد
AUTHOR
نسرین
رهبریپاک
3
کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث دانشگاه شاهد
AUTHOR
حسن
نجفی
4
دانشجوی دکترای مطالعات برنامه درسی دانشگاه علامه طباطبائی
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
انعکاس نام و مرقد احمدبن موسی(ع) در آینه اشعار سدههای هشتم تا دهم
اغلب پژوهندگان در مطالعه و بررسی شهرت حضرت احمدبن موسی(ع) و تاریخ کشف مرقد ایشان، صرفاً به اسناد تاریخی اکتفا کردهاند؛ در این مقاله با تأکید بر اشعار سدههای هشتم تا دهم، سیر توجه به مرقد و شهرت آن حضرت بررسی و همچنین نخستین مناقب احمدبن موسی در شعر فارسی استخراج و تحلیل شده است.
از یافتههای این پژوهش این است که تا اواخر سده هشتم، اشارهای مشخص به مرقد آن بزرگوار در دیوان شاعران وجود ندارد. در سده نهم، شاهداعی(810-870) و منصور حافظ نخستین ابیات را در منقبت آن حضرت سرودهاند و در سده دهم و با گسترش عمارت مرقد مطهر، اهلی شیرازی(858-942) در اشعارش، توصیفهایی تازه از نام و مرقد آن حضرت ارائه کرده است. به روایت اشعار، آن حضرت در سده نهم به لقب احمدبن موسیالرضا(ع) مشهور بوده و در سده دهم، زمینههای شهرت ایشان به سیدسادات و شاهچراغ فراهم شده است.
http://www.farhangerazavi.ir/article_45339_25245c5398b13dd814d2351856496301.pdf
2017-02-19
71
100
احمدبن موسی(ع)
شعر فارسی
شاهداعی
منصور حافظ
اهلی شیرازی
محمد
مرادی
shahraz57@yahoo.com
1
استادیار بخش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
طراحیشهری و منطقهای زمینهگرا در مسیر سفر امام رضا(ع) به ایران
رویکرد طراحیشهری و منطقهای زمینهگرا، مبتنی بر توجه و احترام به زمینههای ارزشمند است. این امر طی فرایندی منعطف و پویا با جامعنگری به ابعاد تاریخی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، کالبدی، طبیعی و ... به تقویت کیفیات محیطی در ابعاد مذکور و پایداری محیط میپردازد. یکی از زمینههای ارزشمند سرزمین ایران، سفر امامرضا(ع)به ایران بهعنوان بزرگ ترین رویداد مذهبی تاریخ ایران است. مفاهیم و مضامین مربوط به امام رضا(ع) در مسیر و سکونتگاه ها میتواند در قالب طراحیشهری و منطقهای زمینهگرا به کارگیری، تبیین و احیا شود و توجه به این مفاهیم در مسیر حرکت امام رضا(ع) اعم از پدیدههای کالبدی، کاربری، فرهنگی، اجتماعی، طبیعی میتواند به تعمیق ریشههای ایرانی اسلامی به ویژه هویت مکانی رضوی کمک کند. با این توصیف هدف این مقاله، بازشناسی محور حرکت امام رضا(ع) در ایران به منظور توسعه برنامهریزی و طراحی شهرها و مناطق در این مسیر، بر مدار زمینه ها و ارزش های رضوی میباشد. پژوهش حاضر با روش تحقیق تاریخی، تحلیلی و پژوهش میانرشتهای و با استفاده از شیوههای مطالعه اسنادی، کتابخانهای و پژوهش های موردی انجام میشود. این مقاله با روش تحقیق کتابخانهای و تکنیک تحلیلی سوات در استخراج نقاط قوت و ضعف و فرصت ها و تهدیدهایی پیشروی این محور انجام شده است. نتایج این مطالعه نشان میدهد که ایجاد محور فرهنگی رضوی بهصورت یکپارچه نیازمند تقویت و ایجاد زیرساخت های موردنیاز در ابعاد مختلف خواهد بود. این نیازها شامل تاسیسات و تجهیزات حملونقل عمومی، رفاهی، تفریحی و تفرجگاهی، بهداشتی و درمانی، ایمنی و امنیتی، نشانهها و نمادهای راهنما و خاطرهانگیز و ... است.
http://www.farhangerazavi.ir/article_45344_22a65c26d4e0b5515d4f89136e64d317.pdf
2017-02-19
101
142
طراحیشهری و منطقهای زمینهگرا
مسیر حرکت امام رضا(ع)
کیفیات محیطی
گردشگری مذهبی
اصغر
مولائی
1
دانشجوی دکتری شهرسازی اسلامی ، دانشگاه هنراسلامی تبریز
LEAD_AUTHOR
محمد تقی
پیربابایی
2
دانشیاردانشکده معماری وشهرسازی دانشگاه هنراسلامی تبریز
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی مفهوم حرص در اخلاق اسلامی در پرتو احادیث امام رضا(ع)
تحلیل مفهومی وتبیین مصداقی حرص هدف این مقاله است. در این پژوهش با مرجعیت علمی احادیث امام رضا(ع) مفهوم ومصادیق حرص واقسام آن از نصوص رضوی استنباط شده است. مسئله اصلی تحقیق کشف کارکردها وموارد "حرص مقدس" در بیان عالم آل محمد(ع) است. روش تحقیق توصیفی تحلیلی وبنیادی است و با مطالعات احادیث رضوی(ع) حقیقت حرص ممدوح ومصادیق ونمونه های آن آشکارخواهد شد. مطالعات وبررسی احادیث امام رضا(ع) به انگیزه حرص شناسی نشان داد که عالم آل محمد(ع) در مواردی مردم را بر حرص ورزیدن امر کردهاند. امام هشتم(ع) با صیغه امر "احرصوا" دریک حدیث جامع سه سرفصل حرص ممدوح رابه جهانیان آموزش دادهاند. حرص بر" قضای حوایج مومنان" و"ادخال سرور برمومنان "و"دفع مکروه ازآنان" دستور امام رضا(ع) بوده است. معطوف به احادیث رضوی با درایة الحدیث کلام سایر معصومین(ع) نیز مصادیق ونمونه های دیگری از" حرص مقدس" استنباط وتبیین شده است.
http://www.farhangerazavi.ir/article_45345_d84c45c39a8df804139fd7c7000d5e8f.pdf
2017-02-19
143
176
حرص ممدوح
حدیث
امام رضا(ع)
اخلاق
محمد رضا
جواهری
javaheri@ferdowsi.ac.ir
1
استادیارگروه معارف اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی ارکان و شاخص های آموزه امامت در روایات رضوی
مسئله این پژوهش، واکاوی ارکان و شاخص های آموزه امامت در روایات رضوی و هدف از آن، ارائه چارچوب مناسبی برای تبیین آموزه امامت است تا بر اساس آن، مخاطبان به نگرشی جامع و روشنتر دست یابند. بدین منظور، با روش توصیفی- تحلیلی، در قالب برجستهترین دغدغههای فکریِ انسان شامل حکیمانه بودن خلقت، بهرهمندی از راهنمایان حقیقی و مرجع کسب رضایت پایدار و تأمل در سه سئوال بنیادین درباره آموزه امامت شامل حکمت، ویژگیهای برجسته و لوازم تحقق کامل آثار وجودیِ آن، به تحلیل روایات مربوطه پرداخته شده است. میتوان بر اساس نتایج به دست آمده از پژوهش، چارچوبی شامل سه رُکن حکمت، هدایت و رضایت الهی و هفت شاخص متناظر به آن ها شامل «ضرورت تکمیل آخرین دین الهی»، «انحصار امامت در اهل بیت پیامبر و نفی خلافت»، «هدایت جامعنگر»، «مهمترین ویژگیهای مادی و معنوی امام»، «معرفت به امام»، «محبت به امام» و «تبعیت از امام» ارائه کرد.
http://www.farhangerazavi.ir/article_45346_93c1694f81a95529aab872cbb498f2d7.pdf
2017-02-19
177
210
امام
ارکان امامت
شاخص های امامت
امام رضا(ع)
مهیار
خانی مقدم
andqurani.qom@gmail.com
1
دانشجوی دکتری علوم قرآن وحدیث دانشکده اصول دین قم
LEAD_AUTHOR
عبدالرضا
زاهدی
2
استادیارگروه علوم قرآن وحدیث دانشگاه آیت ا...العظمی بروجردی(ره)
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تعاملات اجتماعی مطلوب در آموزههای امام رضا(ع) با تأکید بر نامه حضرت به عبد العظیم حسنی(ع)
یکی از موضوعات مهم و کاربردی در زندگی اجتماعی، نوع تعامل و رفتارهای متقابل میان انسانهاست. قرآن و عترت به عنوان منابع اصیل اسلامی سرشار از آموزههای ارزنده درباره نحوه تعامل انسانها با یکدیگر در مسائل گوناگون است. فرمایش ها و مکاتبات امام رضا(ع) به عنوان امام معصوم که منصوب پروردگار و ملهم از علوم وحیانی است؛ تکیهگاه محکم و استواری برای شناخت و عمل به این آموزههای الهی است.
این پژوهش در صدد پاسخگویی به این پرسش اصلی است که مولفههای اصلی در تعاملات اجتماعی در آموزههای رضوی با تأکید بر نامه حضرت به عبد العظیم حسنی(ره)چیست؟
آنچه در این مقاله تحلیل شده شامل مواردی است که با مراجعه مسئله محورانه به قرآن و روایات معتبر معصومان به ویژه فرمایش ها و سیره عملی امام رضا(ع) بوده است؛ هرچند این پژوهش در ارائه این مؤلفهها قائل به حصر نیست. بر این اساس مؤلفههای اصلی در تعاملات اجتماعی عبارت است از: سلام کردن و تحیت، راستگویی، امانتداری، ترک جدال، احسان، محبت، به دیدار یکدیگر رفتن، همدلی، پرهیز از تفرقه.
http://www.farhangerazavi.ir/article_45347_6c5915fe495bcf91d561eb9df95ce38b.pdf
2017-02-19
211
250
تعاملات اجتماعی
قرآن
امام رضا(ع)
عبد العظیم حسنی(ع)
علی
سروری مجد
asoroorim@yahoo.com
1
استادیارگروه دین و فرهنگ پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تعامل با خانواده در سنت رضوی (رویکرد تبارشناسانه)
امامان معصوم (ع) در تفکر شیعی نه بانی شریعت الهیاند و نه در افزودن یا کاستن آن نقشی ایفا میکنند. آن چه آنان به عنوان مراجع دینی بر عهده دارند، تبیین حقیقت دیانت، بیان سنت و سیره صحیح نبوی است که در گذر زمان و دورههای تاریخی، عمداً یا سهواً مورد فهم و تفسیرهای مختلف قرار میگرفت و چه بسا از مسیر اصلی خویش دور می افتاد. این مقاله که با انگیزه تبارشناسی یکی از آموزههای اخلاقی یعنی سنت تعامل با خانواده در سیره رضوی شکل گرفته، بر آن است تا ریشهها و منابع سخنان امام رضا (ع) در خصوص مسئله پیش گفته را بکاود و نشان دهد از منظر آن حضرت، این مقوله که امروزه نیز مثل همیشه از مسائل پیچیده، مهم و تا حدی مبهم است و هر کسی از زاویهای به آن نگریسته، چگونه انعکاس یافته است. این که اساساً تشکیل خانواده با چه شرایطی است، چه نوع رابطهای میتواند به تحکیم و تداوم آن بینجامد و زندگی متعالی و درخوری را به ارمغان آورد از دغدغههای کانونی است، اما این که در زبان و سیره امام رضا (ع) در این باره چه آمده و مهمتر از آن، دادههای ایشان از چه سرچشمهای ناشی شده و به تعبیر دیگر مناشی و تبار آنها چیست؟ پرسش اصلی و محوری است که با بررسی روایات منقول از امام و تطبیق آن با سخن پیشینیان بدان پاسخ خواهیم داد. فرضیه نویسنده آن است که انگیزه محوری امام در استناد به کلام رسول خدا (ص) و پیشوایان پیشین، علاوه بر دغدغه احیای سنت اسلامی و ترویج ارزشهای دینی، ایجاد پشتوانه برای سخنان و اظهار نظرهای خویش است، عاملی که در تبلیغ و تبیین دین برای تنفیذ کلام و تسلیم مخاطب ضرورت دارد.
http://www.farhangerazavi.ir/article_45348_93fde0cff5a1b9eb6e71803f29149bf9.pdf
2017-02-19
251
277
امام رضا (ع)
سیره رضوی
تبارشناسی
تعامل
احیای سنت
سید علیرضا
واسعی
vaseiali@yahoo.com
1
عضو هیأت علمی، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی
LEAD_AUTHOR