ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی آداب مناظره با تکیه بر فرهنگ رضوی و به کارگیری آن در کرسی های آزاد اندیشی در دنیای امروز
مناظره به معنای گفت و گو میان دو نفر از دیرباز تاکنون یکی از بهترین و موثرترین روشها در تبلیغ و بیان واقعیتها بوده است. از این رو فرهنگ مناظره، خود مستلزم رعایت آداب و شرایطی است که اگر به درستی انجام شود، میتواند آثار مثبتی داشته باشد و ما را به سوی سعادت سوق دهد. از آنجا که هدف ائمه به ویژه در فرهنگ رضوی، هدایت مردم است، از این رو بر ماست که به عنوان رهرو در همان مسیر حرکت کنیم و برای اینکه گرفتار آفات مناظره نشویم باید فرهنگ رضوی را در مناظرات خود به کار ببندیم؛ زیرا ایشان با تفکر و اندیشۀ سازنده در مناظرات توانستند حقانیت اسلام و آموزههای شیعی را تبیین کنند. از این رو سؤال این پژوهش آن است که آداب مناظره در فرهنگ رضوی چیست و چگونه میتوان در دنیای امروز آن را به کار بست؟ این پژوهش به شیوۀ توصیفی تحلیلی و با بهرهگیری از منابع معتبر و تبیین علمی دادهها انجام گرفته است. دستاورد این پژوهش آن است که با مطالعۀ مناظرات رضوی، شاخصهای مناظره و آداب و شرایط درست آن از قبیل حقجویی و حقیقتیابی، رعایت انصاف، احترام و تکریم طرف مقابل، مدارا و نرمخویی با طرف مقابل به دست میآید که با تکیه بر فرهنگ رضوی در صورت رعایت شرایط و آداب مناظره میتوان در کرسیهای آزاد اندیشی از آن سود برد.
http://www.farhangerazavi.ir/article_132218_7f26e34ad9ef35475b037d4958ee9705.pdf
2021-06-22
9
37
10.22034/farzv.2021.132218
آداب
جدال أحسن
فرهنگ رضوی
کرسی های آزاد اندیشی
مرتضی
اکبری
mo.akbari@ilam.ac.ir
1
استادیارگروه تاریخ دانشگاه ایلام
LEAD_AUTHOR
فریبرز
احمدی نژاد
ahmadinezhad27@yahoo.com
2
استادیارگروه معارف دانشگاه پیام نور،تهران، ایران
AUTHOR
فاطمه
معتمدلنگرودی
flangarodi@yahoo.com
3
دانشجوی دکترای تاریخ اسلام دانشگاه الزهرا(س)
AUTHOR
محسن
پرویش
mohsen.parvish@yahoo.com
4
دانش آموختۀ دکترای تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره) قزوین
AUTHOR
قرآن کریم.
1
ـ آییننامه تشکیل کرسیهای آزاد اندیشی در دانشگاهها و مؤسسات آموزش عالی سراسر کشور.(1393). وزارت علوم و فناوری.
2
ـ ابراهیمی، امید؛ محمدی،دل آرام. (1397). «آسیب شناسی مناظره براساس الگوی مناظرات امام رضاg». فصلنامه فرهنگ رضوی . س6. ش21. صص: 173ـ 198.
3
ـ ابن بابویه، محمد بن علی.( 1378ق). عیون الاخبارالرضا g. تحقیق مهدی لاجوردی. تهران: نشر جهان.
4
ـ ــــــــــــــــــــــــ. ( 1398ق). التوحید. تحقیق هاشم حسینی. قم: جامعة مدرسین.
5
ـ ــــــــــــــــــــــــ. ( 1376). الآمالی. تهران: نشر کتابچی.
6
ـ ابن شهر آشوب، محمد بن علی.( 1379ق). مناقب آل ابی طالب. قم: نشر علامه.
7
ـ ابن شعبه حرانی،حسن بن علی. (1366). تحف العقول عن آل رسول . ترجمه علی اکبر غفاری. تهران:کتابچی.
8
ـ اربلی، علی بن عیسی. ( 1381ق). کشف الغمه فی معرفه الائمه. تحقیق سیدهاشم رسولی محلاتی. تبریز: نشر بنی هاشمی.
9
ـ اکبری، امیر.(1392). «نقش حضور امام در گسترش تحولات فرهنگی و آزاد اندیشی ». فصلنامه فرهنگ رضوی. سال اول.شمارة اول. صص: 135ـ 156.
10
ـ برنجکار، رضا.(1383). درآمدی بر آزاد اندیشی و نظریه پردازی در علوم دینی. قم: انتشارات مرکز مدیریت حوزه علمیه قم.
11
ـ بستانی، فؤاد. ( 1375). فرهنگ ابجدی. تهران: نشر اسلامی.
12
ـ جرجانی، علی بن محمد. (1406). التعریفات. مصر: المطبعه الخیریه.
13
ـ جوادی آملی، عبدالله. (1388). فلسفه الهی از منظر امام رضا g. ترجمه زینب کربلایی. تهران: نشر اسراء.
14
ـ حسینی، سید حسین.(1392). نهضت تولید علم،کرسی های نظریه پردازی و آزاد اندیشی. تهران:آوای نور.
15
ـ حسینی، علیرضا ؛ غفوری فر، محمد؛ علیزاده، حامد و آریانفر، مهدی.(1397).« مؤلفه های مناظره ای علمی امام رضا g الگویی برتر برای آزاد اندیشی دینی و نشر اسلام در دنیای معاصر». فصلنامه فرهنگ رضوی. سال 6. شماره 22. صص: 149ـ 177.
16
ـ حسینی زبیدی، محمدمرتضی.( 1414ق). تاج العروس من جواهر القاموس. تحقیق و تصحیح علی هلالی و علی سیری. بیروت: دارالفکر.
17
ـ حسینی میرصفی، سیده فاطمه.(1384). شیوه مناظرات انبیا و امام صادقg. تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل.
18
ـ ـــــــــــــــــــــــــــــــ.(1391). «شیوه قرآنی مناظرات امام صادق g». فصلنامه بینات. س19. ش76. صص: 139ـ 161.
19
ـ حسینی همدانی، محمدحسین.(1404ق). انوار درخشان. تهران: لطفی.
20
ـ خواجه سروی، غلامرضا ؛ حسینی، سیدجواد. (1393). « تبارشناسی آزاد اندیشی در سنت مردم سالاری دینی ( مطالعه موردی: سیرة رضوی)». فصلنامه فرهنگ رضوی. سال دوم. شمارة 8. صص: 79ـ 104.
21
ـ دهخدا، علی اکبر.(1377). لغتنامه. زیر نظر محمد معین و سید جعفر شهیدی. تهران: نشر دانشگاه تهران.
22
ـ راغب اصفهانی، أبوالقاسم حسین بن محمد. ( 1418ق). معجم مفردات الفاظ قرآن کریم. بیروت: دارالکتب العلمیه.
23
ـ رحیمی، مرتضی ؛ سلیمانی، سمیه. (1397). « جدال أحسن از دیدگاه امام رضاg». فصلنامه فرهنگ رضوی. سال 6. شمارة 24. صص: 185ـ 212.
24
ـ رضازاده کهنگی، فریبا؛ فارسی نژاد، علیرضا. (1394). « اصول علمی و اخلاقی مناظرههای رضوی». فصلنامه فرهنگ رضوی. سال 3. شمارة 9. صص: 37ـ 58.
25
ـ روحی برندق، کاوس.(1396). « اخلاق و مهارت های مناظره در مناظره های امام رضا g: مطالعه موردی: مناظره های امام رضا g با متکلمان ادیان و مذاهب». فصلنامه فرهنگ رضوی. سال 5. شمارة 18. صص: 7ـ 35.
26
ـ . (1397). «اخلاق گفتگو در قرآن و حدیث؛ با تأکید بر مناظرههای امام رضا g». فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی. دوره22.ش74. صص: 53ـ 74.
27
ـ شریعتی سبزواری، محمدباقر.(1389). مناظره و تبلیغ: فن مناظره، مجادله، مغالطه و خطابه. قم: نشر بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود f و مرکز تخصصی امامت و مهدویت.
28
ـ شهیدثانی، زین الدین بن علی.(1374) . منیه المرید فی آداب المفید و المستفید. ترجمه سیدمحمدباقر حجتی. چاپ بیستم. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
29
ـ طباطبایی، محمد حسین.(1417ق). المیزان. قم: نشر اسماعیلیان.
30
ـ طبرسی، احمد بن علی.(1403ق). الاحتجاج علی اهل اللجاج. تحقیق محمدباقر خرسان. مشهد: نشر مرتضی.
31
ـ طبرسی، علی بن حسن.(1385ق). مشکاه الأنوار فی غرر الأخبار. نجف: مکتبه الحیدریه.
32
ـ طوسی، خواجه نصیرالدین. (1362). اساس الإقتباس. تهران: نشر دانشگاه تهران.
33
ـ علی بن موسیg.( 1406ق). الفقه المنسوب إلی الإمام الرضا g. مشهد: موسسة آل البیت b.
34
ـ غرویان، محسن. (1387). فن مناظره. قم: دارالعلم.
35
ـ غفوری فر، محمد؛ علیزاده، حامد. (1395). « مولفه های گفتمان مبتنی بر آراداندیشی در مناظره های رضوی راهبردی آرمانی برای آسیب شناسی چالش ها وموانع تحقق کرسی های آزاد اندیشی». مجموعه مقالات سیزدهمین جشنواره بین المللی امام رضاg(همدلی و همگرایی پییروان ادیان در آموزه های رضوی). قزوین. دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره).
36
ـ فتال نیشابوری، محمدبن احمد.( 1375). روضه الواعظین و بصیره المتعظین. قم: دارالرضی.
37
ـ فضل الله، محمدجواد.(1382).تحلیلی از زندگانی امام رضاg.ترجمه محمدصادق عارف. مشهد: نشر آستان قدس رضوی.
38
ـ قرشی، علی اکبر.( 1412ق). قاموس قرآن. تهران: نشر دارالکتب الإسلامیه.
39
ـ قرشی، محمدباقر شریف.(1382). پژوهشی دقیق در زندگانی امام علی بن موسی الرضاg. ترجمه سیدمحمد صالحی. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
40
ـ کلینی، محمدبن یعقوب.(1407ق). اصول کافی. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
41
ـ مجلسی، محمد باقر.( 1403ق). بحارالانوار. بیروت: داراحیاء التراث العربی.
42
ـ مجیدی، حسن.(1392). «تحلیل گفتمان مناظرههای امام رضاg». فصلنامه فرهنگ رضوی. سال 1. شمارة 2. صص: 9ـ 39.
43
ـ محدثی، جواد.(1388). «مناظره و جدل، آفت بزرگ رسانهها». مجله فرهنگ کوثر. ش80. صص:116ـ 127.
44
ـ محمدی ری شهری، محمد.(1383). مناظره و گفت وگو در اسلام. قم: دارالحدیث.
45
ـ محمودی، مرضیه؛ خاکپور، حسین؛ گلی، مهرناز؛ نوری، ابراهیم.(1394). «اخلاق مناظراتی و مناظرات اخلاقی در سیره رضوی و شیوه به کارگیری آن در کرسی های آزاد اندیشی». فصلنامه پژوهشی اخلاق زیستی. سال 5. شماره 15. صص:163ـ 194.
46
ـ محمودی، مرضیه.(1394). «اصول و روش های کرسی های آزاد اندیشی با الهام از سیره رضوی». به راهنمایی حسین خاکپور و مشاوره مهرناز گلی. پایاننامه کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث. دانشگاه سیستان و بلوچستان.
47
ـ مرتضوی، محمد؛ خاتمی، جواد؛ خاتمی، سمیه. (1392). «شاخص های کرسی آزاداندیشی از منظر قرآن». فصلنامه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی. س17. ش4. صص: 1ـ 13.
48
ـ مظفر، محمدرضا. ( 1376). منطق. ترجمة علی شیروانی. چاپ ششم. قم: دارالعلم.
49
ـ مکارم شیرازی، ناصر.(1388). مناظرات تاریخی امام رضا g با پیروان مذاهب و مکاتب دیگر. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
50
ـ هاشمی اردکانی، سیدحسن؛ میرشاه جعفری، سیدابراهیم. (1387). «روش مناظره علمی در سیره آموزشی امام معصوم: مطالعه موردی: مناظرات علمی امام رضا g». دو فصلنامه علمی تخصصی تربیت اسلامی. صص:7ـ 21.
51
منابع اینترنتی
52
ـ خامنه ای، سید علی.(1381) بیانات در دیدار اعضاى انجمن اهل قلم. 8 بهمن 1381. پایگاه www.leader.ir. تاریخ مشاهده: 24/09/1396.
53
ـ ــــــــــــــــــــ.(1382).بیانات در دیدار جمعى از اعضاى تشکّل ها، کانون ها، هیئت هاى مذهبى و شمارى از نخبگان دانشجویى. 15 آبان 1382. پایگاه: www.leader.ir . تاریخ مشاهده: 01/10/1396.
54
ـ ـــــــــــــــــــــ. (1388).بیانات در دیدار جمعى از نخبگان علمى کشور.6 آبان 1388. پایگاه: www.leader.ir .تاریخ مشاهده: 01/10/1396.
55
ORIGINAL_ARTICLE
دلالتهای سیرۀ رضوی در سیاست فرهنگی
اوضاع فرهنگی اجتماعی دوران امامت امام رضا (ع) و همچنین موقعیت خاص آن حضرت در نسبت با امر حکومت، شرایطی ویژه را پدید آورده است که تأمل عمیق اندیشمندان علوم اجتماعی برای تحلیل این دوران را میطلبد. تأمل در سیرۀ اجتماعی آن حضرت، درسهایی راهگشا برای برونرفت دانش علوم اجتماعی کنونی از گرههای کور پیش رو را به همراه دارد که یکی از آنها درسهایی برای سیاستگذاران و اندیشمندان حوزۀ فرهنگ است. این پژوهش با رویکرد توصیفی تحلیلی، درصدد استخراج دلالتهای سیرۀ رضوی در سیاست فرهنگی برآمد. برخی دلالتهای سیاست فرهنگی استخراج شده از سیرۀ رضوی در این پژوهش عبارت است از: مردمی بودن؛ اساس سیاست فرهنگی اسلامی، سبک زندگی اسلامی؛ شاهبیت سیاست فرهنگی اسلامی، فطریات، نقطه شروع سیاستگذاری فرهنگی، توجه به ضرورت سیاستگذاری برای الگوهای فرهنگی در منظومه تدوینی سیاست فرهنگی اسلامی، فرصتشناسی در سیاست فرهنگی، توجه توأمان به ابعاد فطری و طبیعی انسان در سیاست فرهنگی اسلامی، عدالت فرهنگی در سیاستگذاری فرهنگی، «هویتسازی» و «نمادسازی» در سیاست فرهنگی و ... .
http://www.farhangerazavi.ir/article_132220_656a89ba3ce32cb545cc281727859936.pdf
2021-06-22
39
66
10.22034/farzv.2021.132220
سیرۀ رضوی
امام رضا (ع)
فرهنگ
سیاست
سینا
عصاره نژاد دزفولی
sina.asareh716@gmail.com
1
دانشجوی دکترای سیاستگذاری فرهنگی دانشگاه امام صادق (ع)
LEAD_AUTHOR
مهدی
باقری قورتانی
qadir.mah14@gmail.com
2
دانشجوی دکترای مدیریت آموزشی دانشگاه امام صادق (ع)
AUTHOR
میثم
فرخی
sina.asareh717@gmail.com
3
استادیار گروه ارتباطات و مطالعات فرهنگی دانشکده رفاه تهران
AUTHOR
ـ قرآنکریم.
1
ـ نهجالبلاغه. (1391). ترجمه محمد دشتی. تهران: پورصائب.
2
ـ آشوری، داریوش. (1373). دانشنامه سیاسی. تهران: مروارید.
3
ـ ابوالفرجاصفهانی، علیبنحسین. (1385ق). مقاتلالطالبیین. قم: دارالکتاب.
4
ـ ابنبابویه، محمدبنعلی. (1378ق). عیون اخبارالرضاg. قم: مومنین.
5
ـ ـــــــــــــــــــــــ. (1376). امالی. تهران: کتابچی.
6
ـ ـــــــــــــــــــــــ. (1398ق). التوحید. قم: جامعه مدرسین.
7
ـ ـــــــــــــــــــــــ. (1403ق). معانی الاخبار. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
8
ـ ـــــــــــــــــــــــ. (1413ق). من لایحضره الفقیه. قم: اسلامی.
9
ـ ابنفهدحلی، احمدبنمحمد. (1381). آداب راز و نیاز به درگاه بی نیاز. ترجمه محمدحسین نائیجی. تهران: کیا.
10
ـ ابنسعد، ابوعبداللهمحمدبنسعد. (1408ق). الطبقات الکبری. مدینه: مکتبه العلوم و الحکم.
11
ـ ابنشعبهحرانی، حسنبنعلی. (1380). تحف العقول عن آلالرسول. ترجمه محمدباقر کمرهای. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
12
ـ احمدیفر، مصطفی؛ حسیننژادمحمدآبادی؛ حمید؛ رضاییاصفهانی، محمدعلی؛ حقپناه، رضا. (1394). «شاخصهای اخلاقمحوری در آموزههای سیاسی امام رضاg». فرهنگ رضوی. سال5. شماره18. صص: 179ـ 215.
13
ـ اشتریان، کیومرث. (1389). مقدمهای بر سیاستگذاری فرهنگی. تهران: جامعهشناسان.
14
ـ افتخاری، اصغر. (1392). «مفهوم سیاست در مکتب رضوی». فرهنگ رضوی. سال1. شماره3. صص:7ـ 26.
15
ـ بحرانى، سیدهاشمبنسلیمان. (1374). البرهان فی تفسیر القرآن. قم: مؤسسه بعثت.
16
ـ ـــــــــــــــــــــــــــــ. (1411ق). حلیه الابرار فی احوال محمدوآلهالأطهارb. قم: موسسه المعارفالاسلامیه.
17
ـ برقی، احمدبنمحمد. (1371). المحاسن. قم: دارالکتبالاسلامیه.
18
ـ پاینده، ابوالقاسم. (1360). نهج الفصاحه. تهران: جاویدان.
19
ـ پیروزمند، علیرضا. (1389). مبانی و الگوی مهندسی فرهنگی. قم: فجر ولایت.
20
ـ جزائرى، نعمتالله. (1427ق). ریاض الأبرار فی مناقب الأئمة الأطهار. بیروت: مؤسسه التاریخ العربی.
21
ـ جعفریان، رسول. (1368). تاریخ تشیع در ایران. تهران: تبلیغات اسلامی.
22
ـ جوادیآملی، عبدالله. (1378). حکمت نظری و عملی در نهجالبلاغه. قم: اسراء.
23
ـ جهانگیرفیضآبادی، احمد؛ فرخی، میثم. (1395). «واکاوی سیاستگذاری فرهنگی در سیره امام رضاg». فرهنگ رضوی. سال4. شماره14. صص:7ـ 28.
24
ـ حرعاملی، محمدبنحسن. (1409ق). تفصیل وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه. قم: آلالبیتb.
25
ـ حسینیعاملی، جعفرمرتضی. (1387). زندگی سیاسی هشتمین امامg. خلیل خلیلیان. قم: تبیان.
26
ـ خاکپور، حسین؛ محمودی، مرضیه؛ سعیدیگراغانی، منصوره. (1393). «نقش و آثار مدیریت فرهنگی امام رضاg برجامعه شیعه». فرهنگ رضوی. سال2. شماره8. صص:31ـ 56.
27
ـ درخشه، جلال. (1386). تجزیه و تحلیل رابطه دین و سیاست در حکومت امامعلی(علیهالسلام). تهران: امامصادقg.
28
ـ درخشه، جلال؛ حسینیفائق، سیدمحمدمهدی. (1394). «مولفههای سیاستورزی در سیره امام رضاg». فرهنگ رضوی. سال3. شماره12. صص:7ـ 34.
29
ـ دلبری، شهربانو؛ زحمتکش، زهرا. (1395). «بهکارگیری شیوههای تسامح و تساهل در سیره تربیتی امام رضاg». فرهنگ رضوی. سال پنجم. شماره20. صص:31ـ 68.
30
ـ دهقانی، روحاله. (1395). «تحلیل و بررسی سیاست فرهنگی ابناءالرضاg». فرهنگ رضوی. سال4. شماره16. صص:7ـ 45.
31
ـ دیلمی، حسنبنابیالحسن. (1408ق). أعلامالدین. قم: موسسه آلالبیتb.
32
ـ راوندىکاشانى، فضلالله. (بیتا). النوادر. قم: دارالکتاب.
33
ـ رضازاده کهنگی، فریبا؛ فارسینژاد، علیرضا. (1394). «اصول علمی و اخلاقی مناظرههای رضوی». فرهنگ رضوی. سال3. شماره9. صص:37ـ 58.
34
ـ رفاعى، احمدفرید. (1343ق). عصر المأمون. قاهره: دارالکتاب المصریه.
35
ـ ریشهری، محمد. (1386). حکمت نامه کودک. قم: دارالحدیث.
36
ـ زینآبادی، حسنرضا؛ عدلی، مریم. (1395). «اصول و روشهای تربیتی با نگرشی به اراده و اختیار انسان در سیره رضوی». فرهنگ رضوی. سال پنجم. شماره17. صص:59ـ 96.
37
ـ زیدان، جرجى. (بیتا). تاریخ التمدن الاسلامى. بیروت: دارالمکتبه الحیاة.
38
ـ سپنجی، امیرعبدالرضا؛ مومندوست، نفیسه. (1390). «اقناع و تغییر نگرش جایگاه آن در سیره ارتباطی امامان معصومb: مروری بر مناظرات مکتوب امام رضاg». دین و ارتباطات. شماره40. صص:144ـ 117.
39
ـ سروریمجد، علی. (1392). «فرهنگ رضوی و جامعه آرمانی». فرهنگ رضوی. سال2. شماره2. صص:77ـ 103.
40
ـ ـــــــــــــــــــ. (1393). «عنصر محبت در فرهنگ رضوی». فرهنگ رضوی. سال2. شماره5. صص:86ـ 66.
41
ـ شاهآبادی، محمدعلی. (1387). رشحاتالبحار. زاهد ویسی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
42
ـ شاین، ادگار. (1383). مدیریت فرهنگ سازمانی و رهبری. برزو فرهی و شمسالدین نوری نجفی. تهران: سیمای جوان.
43
ـ شفریتز، جیام؛ بریک، کریستوفر. (1390). سیاستگذاری عمومی در ایالاتمتحده آمریکا. حمیدرضا ملکمحمدی. تهران: دانشگاه امامصادقg.
44
ـ طباطبایی، محمدحسین. (1387). تعالیم اسلام. هادی خسروشاهی. قم: بوستان کتاب.
45
ـ طبرسی، فضلبنحسن. (1385ق). مشکاۀ الانوار فی غرر الاخبار. نجف: المکتبه الحیدریه.
46
ـ عصارهنژاد دزفولی، سینا. (1397). ارزیابی طرح حلقات صالحین شهرستان دزفول. دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات. دانشگاه امام صادقg.
47
ـ عظیمزاده اردبیلی، فائزه؛ ذبیحی، عاطفه. (1392). «مولفههای سلامت و بهداشت روان خانواده در روایتهای رضوی». فرهنگ رضوی. سال1. شماره2. صص:155ـ 179.
48
ـ عطاردیقوچانی، عزیزالله. (1406ق). مسند الامام الرضاابیالحسنعلیبنموسیg. بیروت: دارالصفوه.
49
ـ علمالهدی، سیدامیرحسن؛ شریفی، علی. (1394). «ارتباطات انسانی در فرهنگ رضوی». فرهنگ رضوی. سال3. شماره11. صص:77ـ 108.
50
ـ قانع، احمدعلی. (1397). قواعد فقه در میدان فرهنگ و ارتباطات. تهران: دانشگاه امام صادقg.
51
ـ قانع، احمدعلی؛ عصارهنژاددزفولی، سینا. (1396). «دلالتهای نظریه فطرت در نظام تربیتی اسلام». علوم تربیتی از دیدگاه اسلام. سال5. شماره9. صص:37ـ 64.
52
ـ قائمی، علی (1370). زمینه تربیت. قم: امیری.
53
ـ کاردان، علیمحمد. (1389). درآمدی بر تعلیم و تربیت اسلامی. تهران: سمت.
54
ـ کلاکهون، کلاید. (1393). مردمشناسی فرهنگی. امیرحسین آریانپور. تهران: عطار.
55
ـ کلینی، ابوجعفرمحمدبنیعقوب. (1407ق). الکافی. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
56
ـ گنجور، مهدی. (1390). «امام رضاg و الگوهای رفتار ارتباطی با پیروان سایر ادیان و مذاهب». شیعهشناسی. شماره34. صص:215ـ 250.
57
ـ مطهری، مرتضی. (1388). تعلیم و تربیت در اسلام. تهران: صدرا.
58
ـ مجلسی، محمدباقر. (1404ق). مرآة العقول فی شرح أخبار آلالرسول. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
59
ـ ــــــــــــــــــــ. (1403ق). بحارالأنوار. بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
60
ـ مکگوییگان، جیم. (1388). بازاندیشی در مفهوم سیاست فرهنگی. تهران: دانشگاه امامصادقg.
61
ـ موحدابطحیاصفهانی، سیدمحمدباقر. (1391). صحیفهرضویه جامعه: ادعیه امام علیبنموسیالرضاg. سیدعدنان لاجوردی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.
62
ـ موسلی، مهدی؛ جدی، حسین. (1397). «مؤلفهها و روشهای تربیتی در احادیث امام رضاg». بصیرت و تربیت اسلامی. سال15. شماره45. صص:9ـ 32.
63
ـ مولاییآرانی، مهدی. (1396). «چالشهای کنشگری حوزه علمیه در تدوین سیاستهای فرهنگی». دین و سیاست فرهنگی. سال4. شماره8. صص:89ـ 119.
64
ـ معین، محمد. (1386). فرهنگ معین. تهران: زرین.
65
ـ نوری، حسینبنمحمدتقی. (1408ق). مستدرکالوسائل و مستنبطالمسائل. قم: آلالبیتg.
66
ـ نوروزی، مجتبی؛ کاظمی، ابوالفضل؛ شاهمرادی، سیدهفاطمه. (1396). «راهکارهای تربیت دینی در فضای مجازی با تاکید بر آموزههای قرآن سیره رضوی». فرهنگ رضوی. سال5. شماره19. صص:177ـ 221.
67
ـ نائینی، وحید. (1391). درآمدی بر مدیریت فرهنگی. تهران: ساقی.
68
ـ وطندوست، رضا. (1387). «عقل و روش کلامی امام رضاg». اطلاعات حکمت و معرفت. شماره32. صص:13ـ 15.
69
ORIGINAL_ARTICLE
بازخوانی گسترۀ عصمت پیامبران در روایات محمد بن جهم از امام رضا (ع)
شیخ صدوق دو باب از کتاب عیون اخبار الرضا را به موضوع عصمت اختصاص داده و در هر یک روایتی را از امام رضا (ع) نقل کرده است. این دو روایت در موضوع گسترۀ عصمت، بر گونهای از عصمت نسبی که میتوان از آن با عنوان عصمت ضروری یاد کرد، دلالت دارد. در این نوع عصمت، بر عصمت مطلق پیامبران از انجام هر گونه گناه، خطا، سهو و فراموشی در آنچه به امر پیامبری و رسالت آنان مربوط میشود، پیش از پیامبری و پس از آن تأکید و در عین حال امکان رخداد سهو و خطا در امور نامربوط به پیامبری ایشان آن هم پیش از عصمت پذیرفته شده است. این موضع گرچه با دیدگاه بیشتر عالمان شیعه که به عصمت مطلق باور دارند، متفاوت است اما با توجه به برخی ویژگیهای دو روایت مانند صراحت در تبیین گستره عصمت و ارائه تأویل از آیات ظاهر در گناه و خطای پیامبران، با اطمینان بیشتر میتوان مدلول آن را به عنوان دیدگاه مورد تأیید امام رضا (ع) معرفی کرد. عصمت ضروری با دلایل عقلی عصمت ناسازگار نیست و با شواهد متعدد قرآنی، روایی و تاریخی سازگاری بیشتری دارد.
http://www.farhangerazavi.ir/article_132221_435c1e93ec0b5bfe701bb84c739c4d84.pdf
2021-06-22
67
85
10.22034/farzv.2021.132221
روایات محمد بن جهم
گستره عصمت
عصمت مطلق
عصمت ضروری
دلائل عقلی
روح اله
زینلی
r.zeynali@hsu.ac.ir
1
استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه حکیم سبزواری.
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم.
1
ـ آقا بزرگ تهرانی، محمد محسن. (1408ق). الذریعه الی تصانیف الشیعه. قم: اسماعیلیان.
2
ـ آمدی، سیف الدین. (1423ق). ابکار الافکار فی اصول الدین. تحقیق احمد محمد مهدی. قاهره: دار الکتب.
3
ـ ابن ادریس. (1410ق). کتاب السرائر. قم: مؤسسة النشر الاسلامی.
4
ـ ابن بابویه، محمد بن علی. (بیتا). عیون اخبار الرضا. ترجمه محمد تقی آقا نجفی اصفهانی. تهران: انتشارات علمیه اسلامیه.
5
ـ ـــــــــــــــــــــــــ. (1372). عیون اخبار الرضا. ترجمه حمیدرضا مستفید و علی اکبر غفاری. تهران: نشر صدوق.
6
ـ ـــــــــــــــــــــــــ. (1378ق). عیون اخبار الرضا. تصحیح مهدی لاجوردی. تهران: جهان.
7
ـ ـــــــــــــــــــــــــ. (1413ق). من لا یحضره الفقیه. تصحیح علی اکبر غفاری. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
8
ـ ابن حنبل، احمد بن محمد. (1412ق). مسند الامام احمد بن حنبل. بیروت: دار احیاء التراث عربی.
9
ـ بحرانی، میثم بن علی. (1406ق). قواعد المرام فی علم الکلام. قم: مکتبه آیت الله المرعشی النجفی.
10
ـ تفتازانی، سعد الدین. (1407ق). شرح العقاید النسفیه. قاهره: مکتبه الکلیات الازهریه.
11
ـ جرجانی، علی بن محمد. (1325). شرح المواقف. قم: الشریف الرضی.
12
ـ جوادی آملی، عبدالله. (1379). تفسیر تسنیم. قم: اسراء.
13
ـ حر عاملی، محمد بن حسن. (1376). التنبیه بالمعلوم. تحقیق محمود بدری. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
14
ـ حلی، حسن بن یوسف. (1413ق). کشف المراد فی شرح تجرید الاعتقاد. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
15
ـ سبزواری، ملاهادی. (1383). اسرار الحکم. قم: مطبوعات دینی.
16
ـ سید مرتضی، علی بن حسین. (1411ق). الذخیره فی علم الکلام. تحقیق احمد حسینی. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
17
ـ ــــــــــــــــــــــــــــ. (1250ق). تنزیه الانبیاء. قم: الشریف الرضی.
18
ـ طباطبایی، محمد حسین. (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
19
ـ طبرسی، احمد بن علی. (1371). الاحتجاج. ترجمه احمد غفاری. تهران: مرتضوی.
20
ـ طبرسی، فضل بن حسن. (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تصحیح فضل الله یزدی و هاشم رسولی. تهران: ناصرخسرو. .
21
ـ طوسی، محمد بن حسن. (1373). الرجال. تحقیق محمد جواد قیومی. قم: مؤسسة النشر الاسلامی .
22
ـ ــــــــــــــــــــــــ. (1406ق). الاقتصاد فیما یتعلق بالاعتقاد. بیروت: دار الاضواء.
23
ـ ــــــــــــــــــــــــ. (1407ق). تهذیب الاحکام. تصحیح حسن الموسوی خرسان. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
24
ـ ــــــــــــــــــــــــ. (1411ق). العقائد الجعفریه. قم: مکتبه النشر الاسلامیه.
25
ـ ــــــــــــــــــــــــ. (بیتا). الفهرست. قم: منشورات الشریف الرضی.
26
ـ طوسی، محمد بن محمد. (1407ق). تجرید الاعتقادات. تحقیق جلالی حسینی. قم: دفتر تبلبغات اسلامی.
27
ـ السیوری، مقداد بن عبدالله. (1405ق). ارشاد الطالبین الی نهج المسترشدین. تحقیق مهدی رجایی. قم: انتشارات کتابخانه آیت الله مرعشی.
28
ـ فخر رازی، محمد بن عمر. (1411ق). المحصل. عمان: دار الرازی.
29
ـ ــــــــــــــــــــــــــ. (1986). الاربعین فی اصول الدین. قاهره: مکتبه الکلیات الازهریه.
30
ـ کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی. تحقیق علی اکبر غفاری و محمد آخوندی. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
31
ـ لاهیجی، عبدالرزاق. (1383). گوهر مراد. تهران: سایه.
32
ـ مجلسی، محمد باقر. (1403ق). بحار الانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الاطهار. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
33
ـ مطهری، مرتضی. (بیتا). مجموعه آثار. تهران: انتشارات صدرا.
34
ـ مظفر، محمد رضا. (1387). عقاید الامامیه. قم: انتشارات انصاریان.
35
ـ مفید، محمد بن محمد بن نعمان. (1413ق). النکت الاعتقادیه. قم: المؤتمر العالمی للشیخ المفید.
36
ـ ــــــــــــــــــــــــــــــــ. (1413ق). اوائل المقالات فی المذاهب و المختارات. قم: المؤتمر العالمی للشیخ المفید.
37
ـ نجاشی، احمد بن علی. (1407ق). رجال النجاشی. تحقیق موسی شبیری زنجانی. قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
38
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل محتوای روایات امام رضا (ع) در باب توحید با محوریت کتاب عیون اخبار الرضا (ع)
یکی از موضوعات مورد توجه ائمه (ع) به تبعیت از نوع رویکرد قرآنی و به دلیل انحرافات به وجود آمده پس از رحلت پیامبر (ص)، مباحث اعتقادی به ویژه توحید و مسائل مرتبط با آن بوده است. در این پژوهش تلاش شده است با روش تحلیل محتوای کمی کیفی، روایات امام رضا (ع) در موضوع توحید از کتاب عیون بررسی شود تا آشکار گردد جهتگیری امام (ع) در پاسخ به سوالات توحیدی مبتنی بر چه اصولی بوده و در تبیین و اثبات توحید چه مسیری را پیموده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد که امام (ع) همزمان با تشویق افراد به شناخت خداوند و تبیین امکان، اهمیت، ابزارها، عوامل و مبنای اصلی شناخت، با دو جهتگیری مهم به تبیین توحید میپردازد: 1. معرفی صفات نقص در انسان و نفی آن از خداوند متعال که در این بخش تمرکز امام (ع) بر نفی تجسیم و رویت خداوند و جبر و تفویض است. 2. معرفی اسماء الهی و تفاوت آن با صفات کمالی در انسان و در این بخش امام (ع) ضمن معرفی اسماء الله و تبیین آن، سه ویژگی علم، اراده و قدرت دربارۀ خداوند متعال را مورد تاکید و تبیین خود قرار داده است.
http://www.farhangerazavi.ir/article_132223_c72bcee49c3222ea39bd7b4695bfc5b5.pdf
2021-06-22
87
121
10.22034/farzv.2021.132223
توحید
امام رضا (ع)
کتاب عیون اخبار الرضا
تحلیل محتوا
فاضله
میرغفوریان
mirghafoorian@isu.ac.ir
1
استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه امام صادق (ع)
LEAD_AUTHOR
حسن
بشیر
bashir@isu.ac.ir
2
استاد جامعه شناسی ارتباطات بین الملل دانشگاه امام صادق (ع(
AUTHOR
قرآن کریم.
1
ـ ابن بابویه، محمد بن علی. (1378ق). عیون اخبار الرضا g. تهران: نشر جهان.
2
ـ ـــــــــــــــــــــــ. (1398ق). التوحید. قم: دفتر نشر اسلامی.
3
ـ امجدی، مینا.(1391). «تحلیل احتجاجات امام رضا g در مقوله توحید با محوریت کتاب عیون، احتجاج و توحید». پایاننامه کارشناسی ارشد. قابل بازیابی از گنج، پایگاه اطلاعات علمی ایران (ایرانداک ش. 256012).
4
ـ امین، محسن. (1419ق). اعیان الشیعه. بیروت: دارالتعارف.
5
ـ بشیر، حسن؛ جانی پور (عترت دوست)، محمد. (1388). «شخصیت شناسی معاویه در کلام امیرالمؤمنین علی g». دین و ارتباطات، سال شانزدهم، شماره اول و دوم (پیاپی 35 و 36)، بهار-تابستان و پائیز-زمستان 1388. صص: 147-178.
6
ـ پسندیده، عباس. (1396). «روش فهم روانشناختی متون دینی(فرمد)». پژوهش نامه روانشناسی اسلامی. سال سوم، شماره 6. صص:67-91.
7
ـ توران، امداد. (1396). «تحلیل سند و محتوای دو حدیث رضوی درباره خلقت نوری». فرهنگ رضوی. سال پنجم. شماره 20. زمستان 1396. صص: 7-30.
8
ـ جانی پور (عترت دوست)، محمد. (1396). «کارکردهای کیفی استفاده از روش تحلیل محتوا در فهم احادیث». رهیافتهایی در علوم قران و حدیث. سال چهل و نهم. شماره 1. شمار پیاپی 98. بهار و تابستان 1396. صص: 29-52.
9
ـ جانی پور (عترت دوست)، محمد؛ شکرانی، رضا. (1392). «رهاورد استفاده از روش تحلیل محتوای کمی در فهم احادیث». مجله پژوهش های قران و حدیث. سال چهل و ششم. شماره دوم. پائیز و زمستان 1392، صص: 27-57.
10
ـ جلیلیان، الهام. (1391). «تحلیل و بررسی احادیث امام رضا g در موضوع توحید». پایان نامه کارشناسی ارشد. قابل بازیابی از گنج، پایگاه اطلاعات علمی ایران (ایرانداک ش. 237275).
11
ـ سبحانی، جعفر. (1426ق). اصول الحدیث و احکامه. قم: موسسه امام صادق g.
12
ـ سپهری، خدیجه. (1397). «وحدت ذاتی خدا در کلام امام رضا g»، فرهنگ رضوی. سال ششم. شماره 21. بهار 1397. صص: 221-242.
13
ـ شایان فر، شهناز؛ رضی بهابادی، بی بی سادات ؛ معتمد لنگرودی، فرشته. (1397). «دلالتهای فلسفی کلام امام رضا g در مسئله توحید ذاتی». فرهنگ رضوی. سال 6. شماره 4. صص: 105-126.
14
ـ عترت دوست، محمد. (1398). «روش شناسی فهم حدیث در فرایند سه گانه تحلیل متن، تحلیل محتوا و تحلیل گفتمان». دوفصلنامه حدیث پژوهی. سال یازدهم. شماره بیست و یکم. بهار و تابستان 1398. صص: 291-320.
15
ـ غفاری، علی اکبر. (1369). تلخیص مقباس الهدایه علامه مامقانی. تهران: نشر صدوق.
16
ـ فتاحی زاده، فتحیه؛ احدیان، مریم. (1397). «تحلیل محتوای روایت رضوی درباره ویژگی ها و شاخصه های امامت از کتاب الحجه کافی». فرهنگ رضوی. سال 6. شماره 4. صص: 61-84.
17
ـ فیروزان، توفیق. (1360). روش تحلیل محتوا، تهران: انتشارات آگاه.
18
ـ قاسم نژاد، زهرا ؛ امیدی، آمنه. (1398). «مفهوم شناسی تطبیقی و تحلیلی حب در روایات کافی و صحیح بخاری به روش تحلیل محتوا». دوفصلنامه حدیث پژوهی. سال 11. شماره 22. پاییز و زمستان 1398. صص: 387-416.
19
ـ قانع، احمدعلی. (1393). «خداشناسی در روایت های امام رضا g». فرهنگ رضوی. سال دوم. شماره پنجم. بهار 1393. صص: 87-109.
20
ـ کریپندورف، کلوس. (1378). مبانی روش شناسی تحلیل محتوا. ترجمه: هوشنگ نائینی. تهران: انتشارات روش.
21
ـ کلینی، محمد بن یعقوب. (1429ق). کافی. قم: دارالحدیث.
22
ـ مسعودی، عبدالهادی. (1384). روش فهم حدیث. تهران: سازمان سمت و دانشکده علوم حدیث.
23
ـ معتمد لنگرودی، فرشته؛ رضی بهابادی، بی بی سادات ؛ عترت دوست، محمد. (1397). «تحلیل محتوای مناظرات توحیدی امام صادق g با ابن ابی العوجاء». شیعه پژوهی. سال پنجم. شماره پانزدهم. پاییز و زمستان 1397. صص: 27-53.
24
ـ هولستی، ال آر.(1373). تحلیل محتوا در علوم اجتماعی و انسانی. ترجمه نادر سالار زاده امیری. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
25
- Tashakkori, A., and C. Teddlie (2003). Handbook of Mixed Methods in Social and Behavioral Research, First Edition, Sage Publication Inc
26
- Tashakkori, A., and C. Teddlie (1998). Mixed Methodology: Combining Qualitative and Quantitative Approaches. Thousand Oaks, CA: Sage.
27
- Creswell, J. W; V. L. Plano Clark; M. L. Guttmann and E. E. Hanson (2003). Advanced Mixed MethodsResearch Design. In A.Tashakkori and C. Teddlie (Eds.), Handbookof Mixed Methods in Social and Behavioral Research (pp. 209–240). Thousand Oaks, CA: Sage.
28
ORIGINAL_ARTICLE
نقد عوامل انسجام واژگانی در خطبۀ غدیریۀ امام رضا(ع)
انسجام مفهوم معنایی است که به روابط معنایی موجود در متن اشاره دارد و آن را به عنوان یک متن از غیر متن متمایز و مشخص میکند. انسجام به سه دستۀ دستوری، واژگانی و پیوندی تقسیم میشود. این پژوهش به بررسی عناصر انسجامی متن بر اساس نظریۀ مایکل هالیدی و رقیه حسن در خطبه غدیریۀ امام رضا (علیه السلام) میپردازد. بر اساس این نظریه آنچه متن را منسجم و یکپارچه و از نوشتههای پراکنده و از هم گسیخته متمایز میسازد، عامل انسجام است. در این گفتار بر اساس روش توصیفی تحلیلی و با ترسیم نمودار، عوامل واژگانی انسجامبخش متن، چون (همآیی، تضاد، انسجام دستوری و مراعاتالنظیر) و تکرار (واژه و عبارت( از متن خطبۀ غدیریه استخراج و با آوردن مثالهایی تحلیل شد. نتیجه اینکه عوامل انسجام در متن خطبه رعایت و باعث منسجم و پیوستهتر شدن آن شده است. آنچه متن خطبه را منسجم کرده است صرفا رعایت اصل انسجام نیست؛ بلکه ناشی از تناسب درونی موجود بین لایههای متن خطبه است که برخاسته از فهم عمیق صاحب کلام و درک ماورای روابط بین واژگان و نیز قدرت خلق و آفرینش ادبی و دمیدن روح به کالبد کلمات است؛ امری که چون به درستی صورت پذیرفته به رستاخیر کلمات انجامیده است.
http://www.farhangerazavi.ir/article_132225_7165cf81590a37947d9962e8bb4ed05b.pdf
2021-06-22
123
148
10.22034/farzv.2021.132225
امام رضا (ع)
خطبۀ غدیریه
تحلیل گفتمان
انسجام
عامل واژگانی
علی اکبر
نورسیده
noresideh@semnan.ac.ir
1
استاد یار زبان و ادبیات عربی دانشگاه سمنان
LEAD_AUTHOR
مسعود
سلمانی حقیقی
salmanihaghighi@semnan.ac.ir
2
کارشناس ارشد مترجمی، دانشگاه سمنان
AUTHOR
قرآن کریم.
1
ـ ابن بابویه، أبی جعفر. (1378). عیون أخبار الرّضا. قم: انتشارات الشریف الرضی.
2
ـ ابن طاووس، علی بن موسی. (1996م). إقبال الأعمال. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات.
3
ـ البرزی، پرویز. (1386). مبانی زبان شناسی متن. تهران: موسسه انتشارات امیر کبیر.
4
ـ امیری خراسانی، احمد ؛ علی نژاد، حلیمه. (1394). «بررسی عناصر انسجام متن در نفثه المصدور بر اساس نظریه هالیدی و حسن». متن پژوهشی ادبی. س19. شماره 63. صص: 20ـ 41.
5
ـ امین عاملی، سید محمد.(1418ق). أعیان الشیعة. بیروت: دارالتعارف.
6
ـ پروینی، خلیل ؛ نظری، علیرضا. (1394). «زبانشناسی متن و انطباق الگوی انسجام در دیدگاه صاحب نظران معاصر عرب». دو ماهنامه جستارهای زبانی. صص: 123ـ 146.
7
ـ حمیری، عبد الواسع. (2008م). الخطاب و النّصّ. بیروت: مجد.
8
ـ سلیمان بن ابراهیم، حنفی قندوزی. (1422ق). ینابیع المودة لذوی القربى. چاپ دوم. قم: دار الأسوة للطباعة والنشر.
9
ـ شفیعی کدکنی، محمدرضا. (1376). موسیقی شعر. چاپ پنجم. تهران. نشر آگاه.
10
ـ صلح جو، علی. (1377). گفتمان و ترجمه. تهران: نشر مرکز.
11
ـ طالبی، آمنه فاطمه الزهرا. (2008م). إشکالیة حدود الترجمة الآلیة. ترجمة نظام سیستران للمتلازمات اللفظیة. جامعه منتوری. الجزائر: کلیة الآداب واللغات.
12
ـ طبرسی، فضل بن حسن. (1417ق).أعلام الوری باعلام الهدی. قم: موسسه آل البیت لإحیاء التراث.
13
ـ فضل الله، محمد جواد. (1377). تحلیلی از زندگانی امام رضاg. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
14
ـ قوامی، بدریه؛ آذرنوا، لیلا. (1392). «تحلیل انسجام و هماهنگی انسجامی در شعر کوتاه از شاملو». فصلنامه علمی پژوهشی زبان و ادب فارسی. س5. شماره15. صص: 74-93.
15
ـ کلینی، محمد بن یعقوب. (1363). اصول الکافی. ج 8. تهران: دار الکتب الاسلامیة.
16
ـ کمائیفر، سعیده؛ جابر، مریم.(1391). «انسجام متن تعاریف در کتابهای درسی دانشگاهی». دوفصلنامه علوم انسانی. شماره2. صص: 25ـ 45.
17
ـ لاینز، جان. (1383). مقدمه ای بر معناشناسی زبانشناختی. تهران: گام نو.
18
ـ لطفی پور ساعدی، کاظم. (1371). درآمدی به اصول و روش ترجمه. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
19
ـ مسعود، فروزنده و امین، بنی طالبی. (1393). «ابزارهای آفرینندۀ انسجام متنی و پیوستارهای بلاغی در ویس و رامین». فصلنامه شعر پژوهی. س 6. ش 2. صص:117ـ 138.
20
ـ معتزلی، ابن ابی الحدید. (1393). شرح نهج البلاغه. ج 12. مترجم غلامرضا لایقی. قم: مرکز نشر آیت الله مرعشی نجفی.
21
ـ مفید، محمد بن محمد. (1377). الإرشاد فی مَعرفة حُجج الله عَلَی الْعِباد. تهران: اسلامیه.
22
ـ نعمتی، معصومه؛ ایشانی، طاهره. (1394). «مقایسه کاربست عوامل انسجامی در سوره أعلی و ترجمه آن از صفار زاده». فصلنامه پژوهشهای قرآنی. س 20. ش1. صص:26-47.
23
ـ وحیدیان کامیار، تقی. (1387). بدیع از دیدگاه زیبایی شناسی. تهران: انتشارات سمت.
24
ـ ولیئی، یونس؛ میرزائی الحسینی، سید محمود؛ فرهادی، محمد. (1395). «عوامل انسجام متنی در سورۀ نوح». دو فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشهای زبان شناختی. شماره 5. سال 5. صص: 69-86.
25
ـ Halliday, and Hassan. M. A. K. (2002). Linguistic Studies of Text and Discourse. London: Continuum, 7-6.
26
ــــــــــــــــــــــــــــ ـM.A.K. (1976). Language. Cohesion in English. London: Longman. 6-4.
27
ـ Gutwinski, waldemar. (1976). Cohesion In Literary Texts. Paris: Mounton .33.
28
منابع اینترنتی
29
ـ راستانی ، بهروز. (۱۳۹۸). انسجام و ابزارهای انسجام دستوری.http://weblogroshdmag.ir . تاریخ مشاهده: 15/۰۱/1398.
30
ORIGINAL_ARTICLE
واکاوی سرودههای منسوب به حضرت رضا علیه السلام
جایگاه سخنان معصومان (ع) که به نصّ حدیث متواتر ثقلین، عدل قرآن کریم قرار داده شده، بس ارجمند است. سرودههای آن حضرات نیز در جای خود از ارزش ویژهای برخوردار است. تشخیص ابیاتی که سرودۀ خود آن بزرگان است و ابیات منسوب به ایشان، نیازمند پژوهشی بایسته است. در این میان سرودههای حضرت رضا (ع) با توجه به پایگاه اجتماعی سیاسی آن حضرت و مباحث مطرح کلامی در آن روزگاران اهمیتی دو چندان مییابد. در این پژوهش تمامی سرودههای آن حضرت، اعم از سرودههای خود ایشان و ابیات منسوب یا ابیاتی که امام بدانها تمثّل جسته یا شاهد آورده، ذکر شده و سپس با توجه به قراین گوناگون و با مراجعه به تمام منابع موجود، سرودههای آن حضرت که غالباً از مضامین حکمی برخوردارند، در کهنترین منابع، مشخص و با بیان بحرهای عروضیشان به فارسی روان ترجمه شده است.
http://www.farhangerazavi.ir/article_132217_16b2d563adede05606f4d32b90560567.pdf
2021-06-22
149
164
10.22034/farzv.2021.254586.1578
شعر متعهد
سخنان معصومان(ع)
اشعار امام رضا (ع)
ابیات منسوب به امام رضا (ع)
باقر
قربانی زرین
qorbanizb@gmail.com
1
استاد زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم.
1
ـ نهج البلاغه . (1419ق.). جمعه الشریف الرضی. تصحیح: صبحی الصالح و فارس تبریزیان. قم: دارالهجره.
2
ـ ابن بابویه، محمدبن علی بن بابویه قمی.(1437ق.). عیون اخبارالرضا (ع). تصحیح: مؤسسه آل البیت (ع)لإحیاءالتراث. قم: مؤسسه آل البیت (ع).
3
-ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ.(1414ق.). من لایحضره الفقیه . تصحیح: علی اکبرالغفاری. قم: مؤسسه النشرالاسلامی.
4
ـ ابن سلّام جمحی ، محمد.(1980 م.). طبقات فحول الشعراء . تصحیح: محمود محمدشاکر، جدّه: دار المدنی.
5
ـ ابن شهرآشوب،محمدبن علی.(1390). مناقب آل ابی طالب (ع). تصحیح: سیدعلی جمال اشرف الحسینی. قم: المکتبة الحیدریة.
6
ـ ابن صبّاغ مالکی،علی بن محمد. (1408 ق ـ 1988 م.). الفصول المهمة فی معرفة أحوال الأئمة (ع). بیروت: مؤسسه الاعلمی للمطبوعات.
7
ـ ابن عساکر،علی بن الحسن. (1416 ق-1996م.).تاریخ مدینة دمشق . تصحیح:علی شیری، بیروت: دارالفکر.
8
ـ ابن کثیر،اسماعیل بن عمر. (1419ق.-1998م.). البدایة والنهایة. تصحیح: عبدالله بن عبدالمحسن الترکی.جیزه: دارهجر.
9
ـ ابوزید قرشی .(1981م.). جمهره اشعارالعرب. تصحیح:علی محمدالبجاوی. قاهره: دار نهضه مصرللطبع والنشر.
10
ـ ابوفراس حمدانی .(2003م.). دیوان ابی فراس الحمدانی. تصحیح: علی بوملحم. بیروت: دارو مکتبه الهلال.
11
ـ ابوالفرج اصفهانی.(1383ق.) . کتاب الاغانی . بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
12
ـ ابو النجم عجلی.(1998م.). دیوان ابی النجم العجلی . تصحیح: سجیع جبیلی. بیروت: دارصادر.
13
ـ اربلی، بهاءالدین علی بن عیسی.(1401 ق.ـ 1981م.). کشف الغمة فی معرفة الائمه (ع). بیروت: دارالکتاب الاسلامی.
14
ـ امین، سیدمحسن. (1403ق. ـ 1983م.). أعیان الشیعه. تصحیح: سیدحسن امین. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
15
ـ تنوخی، محسن بن علی. (1412ق. ـ 1992م.). المستجاد من فعلات الاجواد. تصحیح: محمدکردعلی. بیروت:دارصادر.
16
ـ جاحظ،عمرو بن بحر. (1386ق. ـ 1966م.).کتاب الحیوان . تصحیح:عبدالسلام محمدهارون. قاهره: مکتبه مصطفی البابی.
17
ـ جوینی خراسانی، ابراهیم بن محمد.(1400ق. ـ 1980م.). فرائدالسمطین فی فضائل المرتضی والبتول والسبطین والائمه منذریتهم. تصحیح: محمدباقرالمحمودی. بیروت: مؤسسه المحمودی.
18
ـ خوارزمی، ابوالمؤید الموفق بن احمد المکی.(1423ق.). مقتل الحسین (ع). تصحیح:الشیخ محمدالسماوی. قم: دارالهدی.
19
ـ ذهبی، شمس الدین احمدبن عثمان.(1425ق. ـ 2004م.). تذهیب تهذیب الکمال فی اسماء الرجال. تصحیح: مسعد کامل و أیمن سلامه. قاهره: فاروق الحدیثه للطباعه والنشر.
20
ـ زوزنی، ابوعبدالله حسین بن احمد.(1405ق.). شرح المعلقات السبع. قم: منشورات الرضی.
21
ـ ستودیان، مهدی؛ رجبی، مسلم. (1395). « تطبیق دیوان شیخ بهایی با ادبیات تعلیمی امام رضا (ع)». مجله ادبیات تطبیقی . س8. ش14. صص: 165ـ 186.
22
ـ شبلنجی،مؤمن بن الحسن. (1409ق. ـ 1989م.). نورالابصارفیمناقبآلبیتالنبیالمختارn. بیروت:دارالجیل.
23
ـ طبرسی،رضی الدین الحسن بن الفضل. (بی تا.). مکارم الاخلاق . تصحیح: السید علاء الدین العلوی الطالقانی. النجف الاشرف: مطبعه النعمان.
24
ـ طبرسی،الفضل بن الحسن. (1417ق.). إعلام الوری بأعلام الهدی . تصحیح: مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث. قم: مؤسسه آل البیت (ع).
25
ـ طبری،محمدبن جریر. (1413ق.). دلائل الامامه . تصحیح: مؤسسه البعثه. قم: مؤسسه البعثه.
26
ـ طبری،محمدبن ابی القاسم. (1383ق.ـ 1963م.). بشاره المصطفی لشیعه المرتضی(ع). النجف الاشرف: المطبعه الحیدریه.
27
ـ قربانی زرین، باقر. (1392). دعبل خزاعی و قصیده تائیه او . تهران:کتاب مرجع.
28
ـ قمی، عباس. (1412ق.ـ 1992م.). نفثه المصدور فیما یتجدد به حزن یوم العاشور . بیروت: دارالمحجه البیضاء .
29
ـ قندوزی حنفی، سلیمان بن ابراهیم. (1416ق.). ینابیع الموده لذوی القربی . تصحیح: سیدعلی جمال اشرف حسینی. تهران:اسوه.
30
ـ کشّی، محمدبن عمر. (1348). معرفه الرجال . اختیارالشیخ الطوسی. تصحیح:حسن المصطفوی. مشهد: دانشگاه مشهد.
31
ـ کلینی ،محمدبن یعقوب. (1401ق.). الکافی . تصحیح:علی اکبرالغفاری. بیروت: دارالتعارف.
32
ـ مجلسی، محمدباقر. (1403ق. ـ 1983م.). بحارالانوارالجامعه لدرراخبارالائمه الاطهار (ع).بیروت: مؤسسه الوفاء.
33
ـ مرتضی، سید علی بن الحسین علم الهدی. (1414ق. ـ 1993م.). الفصول المختاره من العیون والمحاسن . تصحیح: السیدعلی میرشریفی. بیروت: دارالمفید.
34
ـ مروان بن ابی حفصه. (1973م.). شعر مروان بن أبی حفصه. جمعه وحققه وقدّم له:حسین عطوان. مصر:دارالمعارف.
35
ـ مزّی، الحافظ جمال الدین یوسف. (1413ق. ـ 1992م.). تهذیب الکمال فی أسماء الرجال . تصحیح: بشار عوادمعروف.
36
بیروت:.مؤسسه الرساله.
37
ـ مفید، شیخ محمد بن محمدبن النعمان. (1402ق. ـ 1982م.). الاختصاص. تصحیح:علی اکبرالغفاری. بیروت: مؤسسه الاعلمی
38
للمطبوعات.
39
ـ منوچهری دامغانی، احمدبن قوص. (1370). دیوان منوچهری دامغانی. به تصحیح سیدمحمد دبیرسیاقی. تهران: زوار.
40
ـ مؤید، علی حیدر. (2002م.). دیوان اهل البیت (ع). بیروت: دارالعلوم.
41
ـ نباطی بیاضی، علی بن یونس. ( بیتا.). الصراط المستقیم إلی مستحقی التقدیم . تصحیح: محمدباقرالبهبودی. طهران:
42
المکتبه المرتضویه.
43
ـ هاشمی ، احمد. (بی تا.). جواهر الادب فی أدبیات و إنشاء لغه العرب . بیروت: دارالفکر.
44
ORIGINAL_ARTICLE
مؤلفههای حقوق شهروندی کودکان در سیرۀ رضوی
حقوق شهروندی مفهومی عام و جهانشمول است که ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و مدنی داشته و قابل تسری به همه گروههای سنی و جنسیتی نیز است. کودکان نیز به عنوان بخش مهمی از جامعه، حقوق خاصی دارند که نزد اسناد بینالمللی در قالب کنوانسیون حقوق کودک نمایان است. در همین باره، میتوان به برخی جنبههای حقوق کودکان در اسلام در قالب حقوق شهروندی اشاره کرد. هدف اصلی این نوشتار بررسی مؤلفهها و عناصر حقوق شهروندی کودکان در سیرۀ رضوی است. سؤال این است که مصادیق و مؤلفههای حقوق شهروندی کودکان در سیرۀ رضوی شامل چه مواردی است؟ این بررسی نشان میدهد حقوق کودکان از جمله سلامت در قالب اصول تغذیه و بهداشت فردی و خانوادگی، فراهم شدن آرامش و آسایش در خانه، دین محوری و تأکید بر جنبههای معنوی و مذهبی در تربیت کودکان، آموزش و تربیت عقلانی کودکان، رفتار محبتآمیز و توأم با دوستی و محبت، همگی در سیرۀ عملی و احادیث روایت شده از امام رضا علیهالسلام قابل مشاهده است. تکیۀ سنت رضوی بر حقوق خاص کودکان الگویی برای حقوق شهروندی اسلامی در نظر گرفته میشود که میتواند در قالب اسناد الزام آور حقوقی نیز قابل طرح باشد.
http://www.farhangerazavi.ir/article_132227_477d95e1f9fa983b0fd250cd987735a3.pdf
2021-06-22
165
183
10.22034/farzv.2021.132227
سیرۀ رضوی
حقوق شهروندی
امام رضا (ع)
حقوق کودکان
علی
غلامعلی
aligholamalipour@gmail.com
1
استادیار گروه معارف اسلامی .دانشگاه پیام نور .تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
افشین
جعفری
jafariafshin@yahoo.com
2
استادیار گروه حقوق، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
AUTHOR
قرآن کریم.
1
ـ ابن بابویه قمی، محمد بن علی. (1426ق). عیون اخبارالرضا. بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
2
ـ ـــــــــــــــــــــــــــــــ. (1413ق). من لایحضره الفقیه. قم: جامعه مدرسین.
3
ـ ـــــــــــــــــــــــــــــــ. (1370). علل الشرایع. قم: نشر اسماعیلیان.
4
ـ اربلی، علی بن عیسی. (1421). کشف الغمّه. قم: انتشارات الشّریف الرّضی.
5
ـ آشتیانی، میرزا احمد. (1363). طرائف الحکم یا اندرزهای ممتاز. چاپ سوم. تهران: کتابخانه صدوق.
6
ـ امامى، سیدحسن.(1372). حقوق مدنى. ج4. چاپ نهم. تهران: نتشارات اسلامیه.
7
ـ حرّ العاملی، محمد بن الحسن. (1409ق). تفصیل وسائل الشیعة إلى تحصیل مسائل الشریعه. قم: مؤسسة آلالبیت b لإحیاء التراث.
8
ـ ابن شعبه حرانی، حسن بن علی. (1404ق). تحفالعقول. تصحیح علیاکبر غفاری. قم: جامعه مدرسین.
9
ـ حلّی، نجمالدین جعفر. (1359). شرایع الاسلام فی المسائل الحلال و الحرام. قم: نشر اسماعیلیان.
10
ـ خطیبی، حسین. (1391). «نقش محتوای آموزشی اسلامی در درونیشدن ارزشهای اسلامی». مجله معرفت. 21 (179). صص: 1-18.
11
ـ دهخدا، علیاکبر. (1365). لغتنامه دهخدا. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
12
ـ شهید ثانی، زینالدین. (1380). مسالک الافهام. قم: نشر اسماعیلیان.
13
ـ عطاردی، عزیز الله. (1365). مسند الامام الرضا. مشهد: کنگره جهانی امام رضا g.
14
ـ ـــــــــــــــــــ. (1413ق). مسند الامام الرضاg. بیروت: انتشارات دار الصفوة.
15
ـ علی بن موسیg. (۱۴۰۵ق). فقه الرضا منسوب به امام علی بن موسیg. تحقیق مؤسسه آلالبیت الاحیاء التراث. مشهد: کنگره جهانی امام رضا g.
16
ـ فصیح رامندی، منصوره. (1398). «مصداقهای حقوق معنوی کودک در سیرۀ رضوی و نظام حقوقی ایران». فصلنامه فرهنگ رضوی. 7 (3). صص: 87-111.
17
ـ فیض کاشانی، محمد بنشاه مرتضی. (1372). راه روشن (ترجمه المحجة البیضاء). مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوى.
18
ـ کلینی، محمد بن یعقوب. (1359). اصول کافی. قم: اسماعیلیان.
19
ـ کیانوش، محمود. (1390). شعر زبان کودکی انسان. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
20
ـ گای، ماری. (1390). شهروندی در تاریخ اندیشه غرب. ترجمه عباس باقری. تهران: نشر فرزان روز.
21
ـ لنگرودی، محمد جعفر. (1381). مبسوط در ترمینولوژی حقوق. تهران: نشر گنج دانش.
22
ـ مجلسی، مولی محمدباقر. (1403ق). بحار الانوار. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
23
ـ محمدیریشهری، محمد. (1377). میزان الحکمه. قم: دارالحدیث.
24
ـ مهرپور، حسین. (1392). نظام بینالمللی حقوق بشر. تهران: انتشارات اطلاعات.
25
ـ مظفری، حسن. (بی تا). معارف رضویه. مشهد: انتشارات صحافیان.
26
ـ نجفی، محمد حسن. (1379). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام. تصحیح سید ابراهیم میانجی. تهران: مکتبة الاسلامیه.
27
ـ نوری ، میرزاحسین (محدث نوری). (1407ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: موسسه آل البیت b.
28
ـ هاشمی، نادیا. (1394). آموزش، سرمایه انسانهاست. اصفهان: انتشارات کنکاش.
29
-Bosniak. L. (2008). The Citizen and the Alien: Dilemmas of ContemporaryMembershi. Princeton: Publisher Princeton University Press.
30
-Cullen, H. (1993). Education rights or minority rights? International Journal of Law, Policy and theFamily, 7(2), 143-177.
31