ORIGINAL_ARTICLE
تولیت آستانه حضرت شاهچراغ(ع) در اسناد و نسخ خطی (با استناد به نسخ خطی دیوان میرزا احمدمتولی باشی، وقف نامه حبیبالله شریفی، طومار استشهاد سادات دشتکی)
میرزا احمد متولی باشی متخلص به «روشن» از شعرای گمنام عهد قاجاری است که مدتی منصب تولیت آستان حضرت احمد بن موسی الکاظم شاهچراغ (ع) را عهدهدار بوده است. اهمیت این بقعۀ متبرکه و به تبع آن منصب تولیت این آستان در طول تاریخ مورد ادعای افراد بسیاری واقع شده است. افرادی گاه با انتصاب از سوی امرا و سلاطین و گاهی به عنف آن را تصاحب کردهاند. این منصب در عهد صفوی و قاجار بر عهدۀ خاندان حسینی شریفی از نوادگان علامه میرشریف جرجانی بوده است. در نسخه خطی دیوان میرزا احمد متولی باشی اشعاری وجود دارد که بیانگر اختلاف وی با فرد یا افرادی بر سر منصب تولیت آستان حضرت شاهچراغ (ع) است. این مقاله به شیوۀ توصیفی، تحلیلی و بر اساس نسخه خطی دیوان اشعار میرزا احمد متولی باشی، وقفنامه میرزا حبیبالله شریفی تولیت عهد صفوی آستان و طومار خطی استشهادنامه سادات دشتکی به عنوان مدعیان تولیت این آستان که در کتابخانۀ شاهچراغ (ع) ثبت و نگهداری میشود، این موضوع را بررسی کرده است؛ همچنین زوایای پنهان این اختلاف اعم از آغاز و چگونگی پیدایش اختلاف و سیر انتصاب هر یک از متولیان از عهد صفوی تا دورۀ پهلوی اول را تبیین و تشریح و نتیجهگیری کرده است.
http://www.farhangerazavi.ir/article_129230_e6f4bb4e7abefaaa263301c1d259cfcb.pdf
2021-04-21
9
34
10.22034/farzv.2021.129230
آستان شاه چراغ(ع)
متولی باشی
خاندان شریفی
اسناد و نسخ خطی
محمدرضا
ضیا
ziyamohammadreza@gmail.com
1
دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر، بوشهر، ایران
AUTHOR
سید احمد
حسینی کازرونی
sahkazerooni@yahoo.com
2
استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر، بوشهر، ایران
LEAD_AUTHOR
سید جعفر
حمیدی
jafarhamidi@yahoo.com
3
استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر، بوشهر، ایران
AUTHOR
ـ برکت، محمد. (1397). «نسخهشناسی موقوفات آستان مقدس احمد بن موسی الکاظم شاهچراغg (مطالعه موردی: وقف نامه میرزاحبیب الله شریفی». فصلنامه رهیافت فرهنگ دینی. س اول. ش1. صص:87-93.
1
ـ شریفی، ابراهیم.(1344). گلچین شریفی یا چراغ ایمان. شیراز: چاپ جهاننما.
2
ـ فسایی، میرزا محمدحسن. (1388). فارسنامه ناصری. ج 1و2. تهران: انتشارات امیرکبیر.
3
ـ کلانتر، میرزا محمد. (1325). روزنامه میرزا محمد کلانتر. به اهتمام عباس اقبال. تهران: شرکت سهامی چاپ.
4
ـ کلانتری، علیاکبر. (1390). آفتاب شیراز. شیراز: انتشارات دانشگاه.
5
ـ میرزا احمد متولی باشی. (1282ق). نسخه خطی دیوان اشعار. شماره ثبت30. مرکز پژوهشهای آستان شاهچراغ(ع).
6
ـ نسخه خطی استشهاد وگواهی گواهان. (بیتا). بخش اسناد اداره کل اوقاف فارس.
7
- نسخه خطی وقفنامه میرزا حبیب الله شریفی و اشتشهاد وگواهی گواهان. (بی تا). شماره ثبت ۲۵۳۶. مرکزپژوهش های آستان شاه چراغ(ع).
8
ـ نواب شیرازی، علیاکبر. (1371). تذکره دلگشا. شیراز: نوید.
9
ORIGINAL_ARTICLE
وصیت اهل کتاب برای همدیگر و وصیت آنها و مسلمانان برای یکدیگراز دیدگاه امام رضا(ع)
تحقیق حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که «از نگاه امام رضا (ع) وصیت اهل کتاب برای همدیگر و وصیت آنها و مسلمانان برای یکدیگر چه حکمی دارد؟» از این تحقیق بر میآید که با توجه به اهمیت صله رحم و استحکام نهاد خانواده ، از نگاه فرهنگ رضوی وصیت مسلمان برای خویشاوند کافر خود جایز است. حکم امام رضا (ع) به لزوم اجرای وصیت زن مسلمانی که برای گروهی از فقرای نصاری وصیت کرده بود، جواز وصیت مسلمان برای اهل کتاب را نتیجه می دهد. وصیت اهل کتاب برای هم کیشان خود و مسلمانان جایز است و تغییر آن نیز جایز نیست. شعائر خداوند ، اهمیت دارند ، از همین رو برخی از فقهاء به استناد سخنی از امام رضا(ع) جواز وصیت و وقف مسلمان بر معابد اهل کتاب را نتیجه گرفته اند. گرچه برخی از فقهاء به استناد آیه نفی سبیل ، وصی شدن کافر برای مسلمان را جایز ندانسته اند ، از نگاه امام رضا(ع)، آیه مزبور بر عدم جواز وصی شدن کافر دلالت ندارد، زیرا «سبیل» در این آیه به معنای حجت و برهان است. شهادت اهل کتاب بر وصیت مسلمانان پذیرفته می شود. جواز وصیت مسلمانان و اهل کتاب برای یکدیگر که فرهنگ رضوی به آن تصریح دارد، به همزیستی مسالمت آمیز مسلمانان و اهل کتاب کمک می کند. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی انجام شده است.
http://www.farhangerazavi.ir/article_129231_9b7662224ae6082b1e40758e96d6f5eb.pdf
2021-04-21
35
61
10.22034/farzv.2021.129231
وصیت
اهل کتاب
مسلمان
امام رضا(ع)
مرتضی
رحیمی
mrahimi@shirazu.ac.ir
1
دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه شیراز
بخش علوم قرآن و فقه
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم.
1
ـ آل کاشف الغطاء، محمد حسین. (1359ق). تحریر المجله. نجف: المکتبه المرتضویه.
2
ـ آل کاشف الغطاء، حسن بن جعفر. (1422ق). انوار الفقاهه. نجف: مؤسسه کاشف الغطاء.
3
ـ ابن ابی جمهور احسایی، محمد بن علی.(1405ق). عوالی اللئالی. قم : دار سید الشهداء للنشر.
4
ـ ابن ادریس حلی، محمد بن احمد.(1410ق). السرائر. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
5
ـ ابن بابویه قمی، محمد بن علی. (1413ق). من لایحضره الفقیه. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
6
ـ ــــــــــــــــــــــــــــــ .(1378). عیون اخبار الرضا. تهران: نشر جهان.
7
ـ ابن براج طرابلسی، قاضی عبد العزیز. (1406ق). المهذب. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
8
ـ ابن زهره حلبی، حمزه بن علی. (1417ق). غنیه النزوع : قم، مؤسسه امام صادقg.
9
ـ ابن فارس، احمد بن فارس. (1404ق). معجم مقاییس اللغه. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی.
10
ـ ابو الصلاح حلبی، تقی الدین بن نجم الدین. (1403ق). الکافی فی الفقه. اصفهان:کتابخانه عمومی امام امیرالمؤمنینg.
11
ـ ازهری، محمد بن احمد. (بی تا). تهذیب اللغه. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
12
ـ اسدی حلی، جمال الدین احمد. (1407ق). المهذب البارع فی شرح المختصر النافع. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
13
ـ اشتهاردی، علی پناه. (1417ق). مدارک العروه للاشتهاردی . تهران: دار الاسوه للطباعه و النشر.
14
ـ بجنوردی، حسن. (1419ق). القواعد الفقهیه. قم: نشر الهادی.
15
ـ بحرانی، یوسف بن احمد. (1405ق). الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره. قم : دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
16
ـ بحرانی آل عصفور، حسن بن محمد. (بی تا). الانوار اللوامع فی شرح مفاتیح الشرایع للفیض. قم: مجمع البحوث العلمیه.
17
ـ بحر العلوم، محمد بن محمد تقی. (1403ق). بلغه الفقیه. چاپ چهارم. تهران: منشورات مکتبه الصادق.
18
ـ جوهری، اسماعیل بن حماد. (1410ق). الصحاح تاج اللغه و صحاح العربیه. بیروت: دار العلم للملایین.
19
ـ حر عاملی، محمد بن حسن. (1409ق). وسایل الشیعه. قم: مؤسسه آل البیتg.
20
ـ حسینی شیرازی، سید محمد . (1426ق). الفقه . السلم. بیروت: دار العلوم للتحقیق و الطباعه و النشر و التوزیع.
21
ـ حلی قطان ، شمس الدین محمد. (1424ق). معالم الدین فی فقه آل یاسین . قم : مؤسسه امام صادقg.
22
ـ خمینی، روح الله. (بی تا). تحریر الوسیله. قم: مؤسسه مطبوعاتی دار العلم.
23
ـ خویی، ابوالقاسم. (1410ق). منهاج الصالحین. چاپ بیست و هشتم. قم: نشر مدینه العلم.
24
ـ ــــــــــــــــ. (1395). البیان فی تفسیر القرآن. چاپ چهارم. بیروت: دار الزهراء.
25
ـ دادمرزی ، مهدی؛ صادقیان ندوشن، مهرداد. (1396). «مطالعه تطبیقی ممیزات شهادت در وصیت در فقه و حقوق ایران و آمریکا». فصلنامه پژوهش تطبیقی حقوق اسلام و غرب. ش2. صص: 89-108.
26
ـ روحانی قمی، صادق. (1417ق). فقه الصادقg. قم: دار الکتاب مدرسه امام صادقg.
27
ـ زجاج، ابو القاسم محمود. (1408ق). معانی القرآن و اعرابه . بیروت : عالم الکتاب.
28
ـ زمخشری، ابو القاسم عمر. (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. چاپ سوم. بیروت: دار الکتاب العربی.
29
ـ سبحانی، جعفر. (1418ق). نظام القضاء و الشهادات فی الشریعه الاسلامیه الغراء. قم: مؤسسه امام صادقg.
30
ـ سیفی مازندرانی، علی اکبر. (بی تا). دلیل تحریر الوسیله کتاب الوصیه. قم: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
31
ـ سیوری حلی، مقداد بن عبد الله. (1404ق). التنقیح الرائح لمختصر الشرایع. قم: کتابخانه آیت الله مرعشی.
32
ـ سیوطی، جلال الدین. (بی تا). الدر المنثور فی التفسیر بالمأثور. چاپ سوم. بیروت: دار الفکر.
33
ـ شبر، عبد الله. (1404ق). الاصول الاصیله و القواعد الشرعیه. قم: کتابفروشی داوری.
34
ـ شوشتری، محمد تقی. ( 1406ق). النجعه فی شرح اللمعه. تهران: کتابفروشی صدوق.
35
ـ شهید اول، محمد بن مکی. (1417ق). الدروس الشرعیه. چاپ دوم. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
36
ـ ــــــــــــــــــــــــــ .(1410ق). اللمعه الدمشقیه. بیروت: دار التراث.
37
ـ شهید ثانی ، زین الدین. (1413ق). مسالک الافهام لتنقیح شرایع الاسلام. قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه .
38
ـ ــــــــــــــــــــــ.(1410ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. قم: کتابفروشی داوری.
39
ـ صیمری، مفلح بن حسن. (حسین). (1420 ق). غایه المرام فی شرح شرایع الاسلام. بیروت: دار الهادی.
40
ـ طاهری، حبیب الله. (1418ق). حقوق مدنی. چاپ دوم. قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
41
ـ طباطبائی، محمد حسین. (1382). المیزان فی تفسیر القرآن. ترجمه محمد باقر همدانی. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
42
ـ طباطبائی قمی، سید تقی. (1425ق). هدایه الاعلام إلی مدارک شرایع الاسلام. قم: انتشارات محلاتی.
43
ـ طبرسی، فضل بن حسن. (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات ناصر خسرو.
44
ـ طوسی، محمد بن حسن. (1365). تهذیب الاحکام. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
45
ـ ــــــــــــــــــــــــ . (1400ق). النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی. بیروت: دار الکتب العربی .
46
ـ ــــــــــــــــــــــــ . (1387ق). المبسوط. تهران: المکتبه المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه.
47
ـ ــــــــــــــــــــــــ . (1407 ق). الخلاف. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
48
ـ ــــــــــــــــــــــــــــ . الف .(1413ق). قواعد الاحکام. قم : دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
49
ـ علامه حلی، حسن بن یوسف. ب. (1413ق). مختلف الشیعه. تصحیح گروه پژوهش دفتر انتشارات اسلامی. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
50
ـ ــــــــــــــــــــــــــــ . (1421ق). تحریر الاحکام الشرعیه. قم: مؤسسه امام صادق g.
51
ـ ــــــــــــــــــــــــــــ .(1410ق). ارشاد الاذهان. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
52
ـ عمیدی، عمید الدین بن محمد اعرج. (1416ق). کنز الفوائد فی حلّ مشکلات القواعد. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
53
ـ فخر المحققین حلی، محمد بن حسن. (1387ق). ایضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
54
ـ فرطوسی حویزی، حسین. (1416ق). التوضیح النافع فی شرح ترددات صاحب الشرایع. چاپ دوم. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
55
ـ کلانتری خلیل آباد، عباس؛ علیمحمدی، طاهر؛ ارژنگ، اردوان. (1392). «تأملاتی پیرامون شرط بودن اسلام در وصی». فصلنامه مطالعات اسلامی فقه و اصول. ش94. صص:105-122.
56
ـ کلینی، محمد بن یعقوب. (1429ق). الکافی. قم: دار الحدیث للطباعه و النشر.
57
ـ کیدری قطب الدین، محمد بن حسین.(1416ق).اصباح الشیعه بمصباح الشریعه. قم: مؤسسه امام صادقg.
58
ـ لطفی، اسد الله. (1377). «وصیت مسلمان برای کافر». مجله مطالعات اسلامی. ش39و40. صص:153-164.
59
ـ مجلسی، محمد باقر. (1410ق). بحار الانوار. بیروت: مؤسسه الطبع و النشر.
60
ـ محقق حلی، نجم الدین جعفر. (1418ق). المختصر النافع. چاپ ششم. قم: مؤسسه المطبوعات الدینیه.
61
ـ محقق داماد، مصطفی. (1420ق). وصیت تحلیل فقهی و حقوقی. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی
62
ـ محقق کرکی، علی بن حسین. (1414ق). جامع المقاصد. قم: مؤسسه آل البیتg.
63
ـ مرتضی زبیدی، محمد بن محمد. (بیتا). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: دار الفکر.
64
ـ مفید، محمد بن محمد. (1413ق). المقنعه. قم: کنگره جهانی هزاره شیخ مفید علیه الرحمه.
65
ـ مقدس اردبیلی ، احمد. (1403ق). مجمع الفایده و البرهان. قم: دفتر انتشارات اسلامی.
66
ـ مکارم شیرازی، ناصر. (1374). تفسیر نمونه. چاپ 32. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
67
ـ میرزای قمی ، محمد حسن. (1413ق). جامع الشتات. تهران: مؤسسه کیهان.
68
ـ نجفی، محمد حسن. (1404ق). جواهر الکلام . چاپ هفتم. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
69
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی دگردیسی معرفتی مهدی اخوان ثالث در نگاه به مکتب رضوی
مهدی اخوان ثالث، شاعر توانای معاصر، از معدود شاعرانی است که با دو رویکرد متفاوت درباره امام رضاg سخن گفته است. مطالعۀ دفترهای شعری اخوان نشان می دهد که وی در دهههای نخستین شاعری خود نگاه خوشبینانه ای به ملزومات بیرونی و نمودهای اجتماعی مکتب رضوی ندارد؛ اما در اواخر دورۀ شاعری، این تلقی جای خود را به باور و فراتر از آن عشق و ارادت قلبی به مقام امام رضا g می دهد. این دگردیسی در نظام فکری اخوان ثالث به عنوان یک شاعر برجسته و دگراندیش معاصر بسیار حائز اهمیت است و نشان میدهد که شعر دگراندیش معاصر نیز از تأثیرات اندیشۀ رضوی برکنار نمانده است. نظر به اهمیت این موضوع، تحقیق حاضر در پی تبیین چگونگی و چرایی این دگردیسی اعتقادی است؛ به عبارتی در این پژوهش در پی پاسخ به این سؤالیم که تغییر دیدگاه اعتقادی اخوان به جایگاه امام رضا g چگونه و به چه دلایلی رخ داده است. روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی است. با مد نظر قرار دادن آرا برخی صاحب نظران و با تحلیل اشعار شاعر، نتیجه پژوهش نشان میدهد که دگردیسی معرفتی اخوان بر اساس دو فرضیۀ «تکامل» و «تناقض» قابل تبیین است؛ بر اساس فرضیۀ «تکامل»، شاعر با تجدید نظر در مواضع پیشین خود، سیری تکاملی را تجربه کرده و با ارادت به ساحت رضوی، بُعد دینی اعتقادی اندیشهاش را به کمال رسانده و بر اساس فرضیۀ «تناقض»، شاعر تا پایان عمر در حیرت و تناقض معرفتی به سر برده است.
http://www.farhangerazavi.ir/article_129232_bb4c5c5036cb36b72aa7cfbd848a8e35.pdf
2021-04-21
63
82
10.22034/farzv.2021.129232
امام رضا (ع)
ادبیات معاصر
شعر رضوی
دگردیسی معرفتی
مهدیاخوان ثالث
رسول
حیدری
heydari.ra@lu.ac.ir
1
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
LEAD_AUTHOR
ـ آجودانی، ماشاالله. (1393). یا مرگ یا تجدد؛ دفتری در شعر و ادب مشروطه. تهران: نشر اختران.
1
ـ اخوان ثالث، مهدی.(1348). بهترینِ امید(برگزیده عقیده و نثر و شعر). تهران: آگاه.
2
ـ ـــــــــــــــــــ .(1373). حریم سایه های سبز 2 (مجموعه مقالات اخوان). زیر نظر مرتضی کاخی. تهران: زمستان.
3
ـ ـــــــــــــــــــ .(1382). صدای حیرت بیدار؛ گفتگوهای اخوان. زیر نظر مرتضی کاخی. تهران: زمستان و مروارید.
4
ـ ـــــــــــــــــــ .( 1384). حریم سایه های سبز 1 (مجموعه مقالات اخوان). زیر نظر مرتضی کاخی. تهران: نشر زمستان و مروارید.
5
ـ ـــــــــــــــــــ .( 1388). ارغنون. تهران. زمستان.
6
ـ ـــــــــــــــــــ .(1389الف). آخر شاهنامه. تهران: زمستان.
7
ـ ـــــــــــــــــــ .(1389ب). تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم. تهران: مروارید و زمستان.
8
ـ ـــــــــــــــــــ .(1390الف). زمستان. تهران: زمستان.
9
ـ ـــــــــــــــــــ .(1390ب). سه کتاب (در حیاط کوچک پاییز در زندان، زندگی میگوید امّا باید زیست، دوزخ امّا سرد). تهران: زمستان.
10
ـ ـــــــــــــــــــ .(1390ت). از این اوستا. تهران: زمستان.
11
ـ ـــــــــــــــــــ .(1393). سال دیگر ای دوست ای همسایه. تهران: زمستان.
12
ـ پژوم، جعفر. (1381). نامی و نامه ای از مهدی اخوان ثالث. تهران: سایه.
13
ـ حیدری، رسول. (1393). «تأملات فلسفی و هستی شناسانه در شعر مهدی اخوان ثالث». فصلنامه علمی-تخصّصی مطالعات زبان و ادبیات غنایی. س 4 . ش 12. صص: 29-44.
14
ـ خرمشاهی، بهاءالدین. (1376). در خاطره شطّ. تهران: جاویدان.
15
ـ زرقانی، مهدی. (1383). چشم انداز شعر معاصر ایران. تهران: نشر ثالث.
16
ـ شفیعی کدکنی، محمدرضا (1390). با چراغ و آینه؛ در جستجوی ریشه های تحوّل شعر معاصر ایران. تهران: سخن.
17
ـ ــــــــــــــــــــــــــ. (1391). حالات و مقامات م. امید. تهران: سخن.
18
ـ طاهباز، سیروس. (1370). دفترهای زمانه؛ بدرودی با مهدی اخوان ثالث و دیدار و شناخت م. امید. تهران: ناشر: گردآورنده.
19
ـ عظیمی، میلاد؛ طیّه، عاطفه. (1393). پیر پرنیان اندیش. تهران: سخن.
20
ORIGINAL_ARTICLE
نشانهشناسی شخصیت امام رضا (ع) در «هاچین و واچین» زهرا داوری بر پایة نظریة فیلیپ هامون
فیلیپ هامون، نشانهشناس فرانسوی، شخصیّت را عنصری نشانهای دانسته و بر این اساس، مبانی نظری نشانهشناسی شخصیّت را تبیین کرده است، چنانکه نشانهشناسی ادبی شخصیّت، ارتباط میان مؤلف، متن و خواننده را میکاود و هدف اصلی آن یافتن مناسبت میان تصویر (دالّ) و تصوّر (مدلول) است. ادب عامه (شفاهی) با جلوههای گوناگونش بازتاب فرهنگ و اندیشۀ مردم است و ترانههای کودکانه از گونههای ادب شفاهی است که گاهی سیمای شخصیتهای مذهبی را با هدف الگوسازی تربیتی- اخلاقی ترسیم میکند. سیمای عملی و سجایای اخلاقی امام رضا (ع) الگویی متعالی برای کودکان است و زهرا داوری با بهرهگیری از شخصیّت حضرت در ترانههای کودکانه «هاچین و واچین» الگوسازی کرده و گامی مهمّ برای پیشرفت تربیتی و اخلاقی کودکان برداشته است. این پژوهش با هدف تبیین سیمای امام رضا (ع) در «هاچین و واچین» زهرا داوری بر اساس نظریه نشانهشناسی شخصیّت فیلیپ هامون با رویکردی توصیفی تحلیلی انجام شده و سیمای امام رضا (ع) را از حیث دالّ (نام، جایگاه نحوی و بعد بلاغی) و مدلول (صفات، کنش گفتاری و کنش رفتاری) بررسی و تحلیل کردهاست، چنانکه دستاورد پژوهش نشان میدهد، درک مناسبی از شخصیّت امام رضا (ع) و کارکرد داستانی آن با استفاده از دانش نشانهشناسی شخصیّت فراهم شده است؛ یعنی داوری سیمای عملی و سجایای اخلاقی امام رضا (ع) را با استفاده از زبان عامیانه و بیان کودکانه به مخاطب (کودکان) شناسانده است.
http://www.farhangerazavi.ir/article_129233_6750c64be697addca6569e2d35c47844.pdf
2021-04-21
83
104
10.22034/farzv.2021.129233
واژههای کلیدی: امام رضا (ع)
نشانهشناسی
فیلیپ هامون
ترانههای کودکانه
زهرا داوری
«هاچین و واچین»
خلیل
بیگزاده
kbaygzade@yahoo.com
1
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه رازی
LEAD_AUTHOR
پریسا
احمدی
parisaahmadi66@yahoo.com
2
دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی
AUTHOR
ـ ابن بابویه، محمد بن علی. (1378). عیون اخبارالرضا. ج 2. قم: مطبعه الاسلامیه.
1
ـ احمدی، بابک. (1375). ساختار و تاویل متن. ج 1. چاپ سوم. تهران: مرکز.
2
ـ اخوت، احمد. (1371). دستور زبان داستان. اصفهان: فردا.
3
ـ الهامی، فاطمه. (1385). «انعکاس باورهای عامیانه و عقاید خرافی در شعر». پیک نور. دوره 5. ش3. صص: 104- 114.
4
ـ استون، الین و ساوانا، جرج. (1382). «نشانهشناسی شخصیّت». مترجم: داوود زینلو. مجله هنر. ش 55. صص: 48- 63.
5
ـ اسدی، سعید و فرهنگ، فربد. (1389). «نشانهشناسی نام شخصیّتهای نمایشی در نمایشنامه مرگ فروشنده». نشریۀ هنرهای زیبا- هنرهای نمایشی و موسیقی، ش 39. صص: 13-23.
6
ـ بابلی، کورش. (1388). «نقش امام رضا g در فرهنگ و تمدن تشیع و ایران». مجله پیام. ش 98. صص: 132-151.
7
ـ برنز، پیتر. (1385). درآمدی بر مردمشناسی گردشگری. ترجمۀ هاجر هوشمند. چاپ دوم. تهران: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری
8
ـ جعفریان، رسول. (1370). دین و سیاست در دورۀ صفوی. قم: انصاریان.
9
ـ حسینی، سیدعلی. (1386). «فرهنگ و ارزش/ فضیلت و پاداش زیارت امام رضا علیه السلام». مجلۀ فرهنگ جهاد. ش49. صص: 20-43.
10
ـ حمداوی، جمیل. (2015). الاتجاهات السیمیوطیقیة. بیروت: المنظمه العربیه للترجمه.
11
ـ داوری، زهرا. (1395). هاچین و واچین. مشهد: بنیاد بینالمللی فرهنگی هنری امام رضا g.
12
ـ ــــــــــــ. (1395). خبرگزاری فرهنگ رضوی. مصاحبه (29/8/1395).
13
ـ دینه سن، آنه ماری. (1380). درآمدی بر نشانهشناسی. ترجمه مظفر قهرمان. آبادان: پرسش.
14
ـ دهخدا، علیاکبر. (1377). لغتنامه. ج16. زیر نظر محمد معین و سیدجعفر شهیدی. تهران: دانشگاه تهران.
15
ـ راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1387). ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن. ترجمه و تحقیق همراه با تفسیر لغوی و ادبی قرآن از غلامرضا خسروی حسینی. تهران: المکتبه المرتضویه لاحیاء آثار الجعفریه.
16
ـ زرقانی، سیدمهدی؛ اخلاقی، الهام. (1391). «تحلیل ژانر شطح بر اساس نظریۀ کنش گفتار». فصلنامه ادبیات عرفانی دانشگاه الزهرا. س سوم. ش6. صص: 62-80.
17
ـ سیدرضایی، طاهره؛ حسنی، طاهره. (1390). «تجلی خدا در شعر کودک و نوجوان». کتاب ماه کودک و نوجوان. س پانزدهم. ش171. صص: 79- 88.
18
ـ شرفشاهی، کامران. (1394). «نقش و جایگاه شعر کودک و نوجوان رضوی». روزنامه اطلاعات. 28/5/94.
19
ـ طاهرینیا، علیباقر؛ حیدری، زهره. (1393). «ساختار نشانهای شخصیّت حضرت مریم h در قرآن کریم». فصلنامه لسان مبین (پژوهش ادب عربی). س پنجم. ش 15. صص: 45- 64.
20
ـ عامری، محمدعلی و دیگران. (1395). «نشانهشناسی ادبی شخصیّت فرعون در قرآن کریم». فصلنامه پژوهشهای ادبی- قرآنی. س چهارم. ش 2. صص: 144- 165.
21
ـ عطائی، محمدرضا. (1392). امام رضا g در آثار دانشمندان اهل سنت. چاپ سوم. مشهد: به نشر
22
ـ عیاشی، منذر. (1429ق). العلاماتیۀ و علم النص. دمشق: دارالمحبۀ.
23
ـ فضلالله، محمدرضا. (1379). «درآمدی بر تربیت دینی با توجه به پیشرفت ادراکات دینی در کودکان و نوجوانان». در تربیت اسلامی ویژه تربیت دینی. به کوشش محمدعلی حاجی دهآبادی و علیرضا صادقزاده قمصری. تهیه و تنظیم مرکز مطالعات تربیت اسلامی وابسته به معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش. تهران: تربیت: 123- 142.
24
ـ محمدی رفیع، شایا. (1384). «شخصیّتپردازی در شعر کودک». کتاب ماه کودک و نوجوان. ش 99. صص: 55- 62.
25
ـ نراقی، ملااحمد. (1371). معراجالسعاده. ج 1. تهران: هجرت.
26
ـ هامون، فیلیپ. (1990). سمیولوجیة الشخصیات الروائة. ترجمۀ سعید بنگراد. (د، ط). المغرب: دارالکلام.
27
ـ هیئت، محمدامین. (1390). اخلاق اسلامی. ج 1. تهران: دارالانصار.
28
ORIGINAL_ARTICLE
تربیت فرزند در خانواده از منظر سیرۀ امام رضا(ع)
تربیت در خانواده فراهم کنندۀ موجبات رشد و تعالی انسان و اساس تربیت رسمی و عمومی است. از این رو هدف از انجام این پژوهش، بررسی رویکردهای تربیت فرزند در خانواده از منظر سیرۀ امام رضا(ع) است. مقالۀ حاضر به روش توصیفی تحلیلی، با هدف درکی دقیق از احادیث و روایات و سیرۀ امام رضا(ع) دربارۀ تربیت فرزند در خانواده انجام شده است. به این منظور از احادیث، روایات و تئوریهایی که دلالتها و اشارات مستقیم به بحث تربیت فرزند در خانواده داشته و به صورت ضمنی و تلویحی مرتبط با سیرۀ نظری و عملی امام رضا(ع) بوده، استفاده شده است. در سه رویکرد تربیت دینی، اجتماعی و علمی برخی از مقولههای بهدست آمده عبارتند از: پرورش هویت اجتماعی،گفتوگو، پرورش حس مسئولیتپذیری نسبت به جامعه و طبیعت و پرورش تفکر انتقادی. تجزیه و تحلیل امور با معیارهای صحیح و پیوستگی علم و عمل، یکی از شاخصههای تفکر انتقادی است. پیشنهاد این پژوهش، تدوین سندی معطوف به تربیت فرزند در خانواده از دیدگاه اسلام است. این سند برای خانواده قابلیت اجرایی و دولت نقش نظارتی و حمایتی دارد.
http://www.farhangerazavi.ir/article_129234_ae4cf5e738fa9bfb293d9202a232ffe8.pdf
2021-04-21
105
138
10.22034/farzv.2021.129234
تربیت
رویکردهای تربیتی
خانواده
سیرۀ امام رضا(ع)
رابعه
هراتی
ra_harati@yahoo.com
1
دانشجوی دکترای فلسفه تعلیم و تربیت، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران؛ مربی فرهنگیان مشهد
AUTHOR
علیرضا
محمودنیا
alirezamahmmudnia@yahoo.com
2
دانشیار گروه فلسفه تعلیم و تربیت، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
LEAD_AUTHOR
اکبر
صالحی
salehihidji2@yahoo.com
3
دانشیار گروه فلسفه تعلیم وتربیت، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
AUTHOR
سوسن
کشاورز
ss.keshavarz@yahoo.com
4
دانشیار گروه فلسفه تعلیم وتربیت، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
AUTHOR
قرآن کریم. ترجمۀ محسن قرائتی.
1
نهجالبلاغه. ترجمه محمد دشتی. قم: ساداترضوی.
2
ـ ابنبابویه، محمدبنعلیبنالحسین قمی. (1378). عیون اخبارالرّضا علیهالسّلام. بهتحقیق و تصحیح مهدی لاجوردی. ج1 و2. تهران: جهان.
3
ـ ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ. (1413ق). من لا یحضره الفقیه. بهتحقیق و تصحیح علیاکبر غفاری. ج3. چاپ دوم. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
4
ـ ابنشعبه الحرانی، ابیمحمدحسن. (۱۳۷۶). تحف العقول. ترجمۀ محمدباقر کمرهای. چاپ ششم. قم: کتابچی.
5
ـ ابنشهرآشوب،محمدبنعلی. (1379) . مناقب آل ابیطالب. ج4. قم: علامه.
6
ـ ابوالحسنی، سیدرحیم. (۱۳۸۸). تعیین و سنجش مؤلفههای هویت ایرانی. تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
7
ـ برنامۀ درسی ملی جمهوری اسلامی ایران. (۱۳۹۱). تهران: شورای عالی آموزشوپرورش.
8
ـ بستان، حسین و همکاران. (۱۳۸۸). اسلام و جامعهشناسی خانواده. چاپ چهارم. ویراست دوم. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
9
ـ بهپژوه، احمد. (۱۳۷۸). اصول برقراری رابطۀ انسانی با فرزندان در دورۀ دبیرستان. تهران: انجمن اولیا و مربیان.
10
ـ پاینده، ابوالقاسم. (۱۳۸۲). نهج الفصاحه؛ مجموعهکلمات قصار حضرت رسولn. چاپ چهارم. تهران: دنیای دانش.
11
ـ پناهی، علیاحمد. (1398). نقش زن و مرد در خانواده با رویکرد اسلامی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
12
ـ پورامینی، محمدباقر. (1392). سبک زندگی؛ منشور زندگی در منظر امام رضاg ؛ پرسمان رضوی. ج7. چاپ دوم. مشهد: انتشارات آستانقدس رضوی.
13
ـ جاهد، حسینعلی. (1387). اصول و فلسفه تعلیم و تربیت؛ تعلیم و تربیت اسلامی. تهران: جهش.
14
ـ جعفری تبریزی، محمدتقی. (۱370). «حق کرامت انسانی». نشریۀ دانشکدۀ حقوق و علوم سیاسی. ۲۷ (0). صص:77-98.
15
ـ جوادی آملی، عبدالله. (۱۳۹۱). مفاتیح الحیات. چاپ نود وپنجم. قم: اسرا.
16
ـ حرعاملی، محمدبنحسن. (1409ق). وسائل الشیعه. ج4و6. قم: مؤسسه آلالبیت.
17
ـ ــــــــــــــــــــــــــ.(1412ق). وسائل الشیعه. ج14. بیروت: داراحیاءالتراثالعربی.
18
ـ حیدری نراقی، علیمحمد. (۱۳۸۶). رسالۀ حقوق امامسجادg. شرح نراقی. چاپ هفتم. قم: مهدی نراقی.
19
ـ دوئرتی، ویلیام؛ مکدانیل، سوزان. (۱۳۸۹). خانوادهدرمانی. ترجمۀ علی نیلوفری. تهران: ارجمند.
20
ـ راغب اصفهانی، حسینبنمحمد. (۱۴۱۲ق). مفردات الفاظ القرآن. بهتحقیق و تصحیح صفوان عدنان داوودى. بیروت: دارالعلم و دمشق: الدار الشامیة.
21
ـ ساروخانی، باقر. (۱۳۷۰). دایرةالمعارف علوم اجتماعی. تهران: کیهان.
22
ـ سالاری فر، محمدرضا. (1385). نظام خانواده در اسلام. قم: هاجر.
23
ـ ستیر، ویرجینیا. (۱۳۸۸). آدمسازی در روانشناسی خانواده. ترجمۀ بهروز بیرشک. چاپ هفتم. تهران: رشد.
24
ـ سند تحول بنیادین آموزشوپرورش. (۱۳۹۰). تهران: دبیرخانۀ شورای عالی انقلاب فرهنگی.
25
ـ سیوطی، عبدالرحمنبنابیبکر. (1429ق). الجامعالصغیر فیاحادیثالبشیرالنذیر. ج1. بیروت: دارلفکرللطباعه والنشرو التوزیع.
26
ـ شرفی، محمدرضا. (۱۳۸۸). مهارتهای زندگی در سیرۀ رضوی. مشهد: مؤسسۀ خدمات مشاورهای.
27
ـ شریعتی، سیدصدرالدین؛ صحرایی، فاطمه. (۱۳۹۸). «بررسی نقش والدین در تربیت عاطفی کودک با بهرهگیری از سیرۀ امام رضاg». فصلنامۀ فرهنگ مشاوره و رواندرمانی. 38 (10). صص:59 -80.
28
ـ شعاعکاظمی، مهرانگیز؛ سیف، سوسن. (۱۳۸۹). خانوادهدرمانی از دیدگاه ستیر. تهران: پازینه.
29
ـ شعیرى، محمدبنمحمدبنحیدر. (بیتا). جامع الاخبار. نجف: مطبعة حیدریة.
30
ـ طبرسی، فضلبنحسن. (۱۴۱۷ق). اِعلام الوری باَعلام الهدی. ج۲. قم: آل البیت.
31
ـ طبرسی، حسنبنفضل. (1370). مکارمالاخلاق. قم: شریفرضی.
32
ـ طوسی، محمدبنحسن. (۱۴۱۴ق). الامالی. قم: دار الثقافة.
33
ـ عطاردی، عزیزالله. (۱۳۶۳). جوامع الحکم. دهلی: ایرانین آرط پرنترز.
34
ـ ـــــــــــــــــــ. (۱۴06ق). مسند الامام الرضا ابیالحسن علیبنموسیg. ج2. بیروت: دار الصفوة.
35
ـ عمید، حسن. (1343). فرهنگ فارسی عمید. چاپ پانزدهم. تهران: امیرکبیر.
36
ـ قائمی امیری، علی. (۱۳۹۱). خانواده در اسلام. تهران: شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران.
37
ـ قرائتی، محسن. (1386). تفسیر نور. ج7. چاپ چهاردهم. تهران: مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن.
38
ـ کلینی، محمدبنیعقوب. (۱۴۰۷ق). الاصول من الکافی. بهتحقیق و تصحیح علىاکبر غفارى و محمد آخوندى. ج3 و ۴. چاپ چهارم. تهران: دار الکتب الاسلامیه.
39
ـ گیدنز، آنتونی. (۱۳۹۵). جهان لغزنده است. ترجمۀ علی عطاران. تهران: کتاب پارسه.
40
ـ مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیموتربیت رسمی و عمومی در جمهوری اسلامی ایران. (۱۳۹۰). تهران: دبیرخانۀ شورای عالی آموزشوپرورش.
41
ـ مجلسی، محمدباقر. (۱۴۰۳ق). بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهارb. ج1 و2 و3 و ۴۹ و71 و79 ،97 و101. چاپ دوم. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
42
ـ محمدپور، احمد. (1392). روش تحقیق کیفی ضدروش. ج اول. چاپ دوم . تهران: جامعه شناسان.
43
ـ مرکز راهبردی فناوریهای همگرا. (15/06/1394). «فناوریهای اجتماعی: تقویت عملکرد انسانی، وقتی کامپیوتر تنها یک ابزار نیست بلکه یک همراه است». قابلیت دسترسی در آدرس اینترنتی: https://nbic.ir/paper/3616
44
ـ مسعودی، علیبنحسین. (1384). اثبات الوصیه للامام علیبنابیطالب. قم: انصاریان.
45
ـ مطهری، مرتضی. (۱۳۷۷). یادداشتهای استاد مطهری. ج۱۱. تهران: صدرا.
46
ـ ــــــــــــــــ. (1388). نقدی بر مارکسیسم. ج1. تهران: صدرا.
47
ـ منسوب به جعفر بن محمد الصادقg. (۱۳۶۰). مصباح الشریعه. ترجمۀ مصطفوى. تهران: انجمن اسلامى حکمت و فلسفۀ ایران.
48
ـ منسوب به علی بن موسی الرضاg.(بیتا). صحیفهالرضاg. مشهد: ندای اسلام.
49
ـ مهدیزاده، حسین. (1390). «سبک زندگی پیشینهی دانش سبک زندگی». سوره اندیشه. ش50. صص: 57 – 59.
50
ـ مینوچین، سالوادور. (۱۳۸۱). خانواده و خانوادهدرمانی. ترجمۀ باقر ثنائی. چاپ چهارم. تهران: امیرکبیر.
51
ـ مینوچین، سالوادور ؛ فیشمن، اچ.چارلز. (۱۳۹۷). فنون خانوادهدرمانی. ترجمۀ فرشاد بهاری و فرح سیا. چاپ دهم. تهران: رشد.
52
مؤسسۀ خدمات مشاورهای جوانان و پژوهشهای اجتماعی. (۱۳۹۰). مجموعۀ زندگی رضوی؛ ارتباط با خانواده درکلام رضوی. مشهد: آستان قدس رضوی.
53
ـ موسوی، سیدابوالقاسم؛ جواهری، محمدرضا؛ اکرمی، ایوب. (۱۳۹۷). «روشهای ایجاد و تعمیق باور به وجود خداوند در تربیت اعتقادی بر اساس سیرۀ امام رضاg». دوفصلنامۀ علمیپژوهشی آموزههای تربیتی در قرآن و حدیث.2 (3). صص:89-105.
54
ـ میرزمانی، اعظم. (۱۳۹۱). «آیا هرطور که بخواهیم میتوانیم زندگی کنیم؟ تأثیرات سیاستگذاری عمومی بر سبک زندگی». سورۀ اندیشه. ش۶۰ و ۶۱. صص87 - ۹۰.
55
ـ نقیبزاده، میرعبدالحسین. (۱۳۸۶). نگاهی به فلسفۀ آموزشوپرورش. چاپ بیست ویک. تهران: طهوری.
56
ـ نوابینژاد، شکوه. (۱۳۸۰). سه گفتار دربارۀ راهنمایی و تربیت فرزندان. چاپ هفتم. تهران: انجمن اولیا و مربیان.
57
ـ نوریطبرسی، حسین. (1408ق). مستدرک الوسائل. ج3. قم: موسسه آلالبیت لاحیاءالتراث.
58
ـ واسعی، سیدعلیرضا. (۱۳۹۵). «تعامل با خانواده در سنت رضوی (رویکرد تبارشناسانه)». فصلنامۀ فرهنگ رضوی. 16(4). صص:251- 276.
59
ـ هومن، علیحیدر. (۱۳۸5). راهنمای عملی پژوهش کیفی. تهران: سمت.
60
ـ یوسفیان، نعمت الله. (1389). تربیت دینی کودکان. قم: زمزم هدایت.
61
- Bensely, D Alan, (1997), Critical Thinking in Psychology, Pacific grove, California.
62
- Milgram, R.M., (1990), Teaching gifted andtalented learners in regular Classrooms. U.S.A.
63
- Onder FulyaCenkseven, Yasin Yilmaz (2012), The Role of Life Satisfaction andParenting Styles in Predicting Delinquent Behaviors among High School Students, Educational Sciences: Theory & Practice, 12(3): 1744-1748.
64
- Satir, William, (1975), ConjointFamily Therapy. Palo Alto.cA: science and Behavior Books.
65
- Tajfel, H., (1978), Differentiation Between Social Groups, London: Academic.
66
- Tezci, Erdogan; Sezer, Fahri; Aktan, Sumer; Gurgan, Ugur. (2016). Do Lifestyles ShapeSelf-Regulated Learning Strategies?, Eurasian Journal of Educational Research, 65, 239-258.
67
- Venera G; Zakirova and Ekaterina L. Nikitinab, (2016), Developingthe Pedagogical Culture of Parents by Means of Social Partnershipwith a Supplementary Education Institution, International Journal of Environmental andScience Education, v11, n8, 2099-2111.
68
- Weiju Zhao1; Zhiping Zhang andJuan Liu (2017), The “Family” Section in Current Elementary SocialStudies Textbooks in China, Journal of Education and Training Studies, Vol. 5, No. 10, URL: http://jets.redfame.com.
69
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل واژهگزینی قرآنی در حوزة مفاهیم تربیتی اخلاقی، با گفتمانکاوی حضرت رضا(ع) در «عیون اخبار الرضا(ع)»
تربیت اخلاقی از اساسیترین نیازهای جوامع بشری است؛ به طوری که دین بدون آن در دستیابی به اهدافش ناتوان است. قرآن کریم و به تبع آن معصومان(ع)، اهتمام فراوانی به اتمامِ مکارم اخلاق مبذول داشتهاند. «تحلیل گفتمانی» به عنوان یکی از علوم بینرشتهای علوم انسانی، ساز و کاری عالمانه در کشفِ ارتباط بینِ «دیدگاههای فکری اجتماعی» و «ساختارهای گفتمانی» و استخراج پیام واقعیِ لایههای زیرین متن است. پرسش اساسی مقاله که به روش توصیفی، تحلیلی و آماری نگارش یافته، چیستی ارتباط فرهنگیِ کاربست واژگان قرآنی تربیتی، اخلاقی حضرت رضا(ع) با محوریت کتاب عیون است. دستاورد مقاله آن است که 30/1 درصد از کل واژگان کتاب عیون، واژههای تربیتی و اخلاقی است که با عنایت به اینکه «عیون»، تألیفی مستقل در حوزۀ تربیتی و اخلاقی نیست و مشتمل بر طیف گستردهای از مطالب تاریخی، اجتماعی، اعتقادی و... است، این درصد قابل توجه است؛ همچنین اساسیترین اهداف رسالت پیامبر(ص) در قالب وفورِ نسبیِ کاربست تکواژههایی همچون: علم، ایمان، صدق، طاعت، تذکّر، حکمت، ذنب، ظلم، تقوا، اصلاح، تقّرب، معرفت، بصیرت، عدالت، اخلاق و... و «واژگان متناسب و همآوا»، در بیان حضرت تجلی کرده است. آمار کمّی این کاربستها، به وضوح، معنادار و نشانۀ لایههای زیرین اندیشه تربیتی، اخلاقی قرآن مدّ نظر حضرت و طبقهبندی مفاهیم دارای اولویت در باور این بزرگوار است.
http://www.farhangerazavi.ir/article_129235_6edfa285fa79729697a2942c25b858e1.pdf
2021-04-21
139
177
10.22034/farzv.2020.225473.1517
تحلیل واژگانی
مفاهیم اخلاقی
گفتمانکاوی
عیون اخبار الرضا(ع)
سید عبدالله
اصفهانی
esfahaniquran@gmail.com
1
استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم
LEAD_AUTHOR
- قرآن کریم. ترجمه سید علی اکبر قرشی.
1
- ابن بابویه، محمد بن علی. (1378ق). عیون اخبار الرضاg. تهران: نشر جهان.
2
- ابن مسکویه، احمد بن محمد بن یعقوب. (بیتا). تهذیب الاخلاق و تطهیر الاعراق. اصفهان: انتشارات مهدوی.
3
- ابن منظور، محمد ابن مکرم. (1414ق). لسان العرب. بیروت: دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع.
4
- ایزدی، مهدی؛ مهدوی، حسین. (1392). «معرفتگرایی به مثابه رویکرد مبنایی تربیت اخلاقی از دیدگاه امام سجادg در صحیفه سجادیه». مجله تحقیقات علوم و قرآن و حدیث. س یازدهم. ش1(پیاپی21). صص:7-49.
5
- بامداد، محمدعلی. (1343). ادب چیست؟ ادیب کیست؟ تهران: اشرفی.
6
- بوطی، محمد سعید. (1426). فقه السیره النبویه. بیروت: دارالفکر.
7
- حبیبی، رضا. (1394). «مبانی تعلیم و تربیت از دیدگاه آیت الله جوادی آملی». مجله حکمت اسرا. س7. ش3(25). صص:67-97.
8
- حمید زاده، بهرام. (1380). « تربیت دینی در کلام امام خمینی». مجله تربیت اسلامی. ش5. صص: 81-92.
9
- خاقانیاصفهانی، محمد؛ خورسندی، محمود؛ بکایی، وجبهه السادات. (1394). «تحلیل لایههای درونی اندیشه عقّاد با گفتمانکاوی در کتاب ساره»، فصلنامه لسان مبین(پژوهش ادب عربی). س ششم. ش19. صص:1-22.
10
- خسروی نیک، مجید؛ یارمحمدی، لطف الله. (1380). «شیوهای در تحلیل گفتمان و بررسی دیدگاههای فکری-اجتماعی». نامه فرهنگ. ش42.صص:173-181.
11
- داوودی، محمد؛ سید علی، حسینی زاده. (1398). سیره تربیتی پیامبرn و اهلبیتb. چاپ دهم. قم: پژوهشگاه حوزه ودانشگاه.
12
- دیلمی، احمد؛ آذربایجانی، مسعود. (1381). اخلاق اسلامی. چاپ دهم. قم: دفتر نشر معارف.
13
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1416ق). مفردات الفاظ قرآن. بیروت: دارالشامیه.
14
- زبیدی، محمدمرتضی. (1414ق). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: دارالفکر.
15
- الزیات، احمد و مصطفی ابراهیم. (1386). المعجم الوسیط. چاپ ششم. تهران: موسسه الصادق للطباعه و النشر.
16
- شریعتمداری، علی. (1396). اصول و فلسفه تعلیم و تربیت. تهران: امیرکبیر.
17
- شریعتمداری، جعفر. (1381). شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه. چاپ سوم. مشهد: انتشارات آستان قدس.
18
- شمیسا، سیروس. (1373). کلیات سبکشناسی. تهران: انتشارات فردوسی.
19
- صفری فروشانی، نعمت الله. (1386). «مقاله بررسی دو اثر تاریخنگاری شیخ صدوق». فصلنامه نامه تاریخپژوهان. ش 10. صص:166-207.
20
- طریحی، فخر الدین. (1375). مجمع البحرین. تهران: کتابفروشی مرتضوی.
21
- طباطبایى، محمد حسین. (1390ق). تفسیر المیزان. بیروت: موسسه الاعلمی للمطبوعات.
22
- علیپور، مرضیه. (1393). «بررسی جلوههای بصری عیون اخبار الرضاg». فصلنامه فرهنگ رضوی. دوره2. ش7. صص:81-106.
23
- فراهیدی، خلیل ابن احمد. (1409ق). العین. قم: نشر هجرت.
24
- قرشی، سید علیاکبر. (1352). قاموس القرآن. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
25
- کبیری، زینب؛ معلمی، حسن. (1388). «مبانی و شیوههای تربیت اخلاقی در قرآن کریم از دیدگاه علامه طباطبایی». معرفت اخلاقی. س اول. ش1. صص:67-90.
26
- مصباح یزدی، محمدتقی. (1373). فلسفه اخلاق. چاپ چهارم. تهران: نشر موسسه اطلاعات.
27
- مطهری، مرتضی. (1372). مجموعه آثار استاد مطهری. تهران: صدرا.
28
- ـــــــــــــــــ. (1367). تعلیم و تربیت در اسلام. تهران: صدرا.
29
- معارف، مجید. (1387). شناخت حدیث. تهران: انتشارات نبأ.
30
- مکارم شیرازی، ناصر. (1374). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الإسلامیة.
31
- منصوری، رضا. (1364). «رابطه زبان و تفکر و نقش آن در واژهگزینی». نشر دانش. دوره5. ش29. صص:5-9.
32
- مولایی پارده، برزو؛ محمدی، ناصر؛ سارلی، زبیده. (1396). « تفسیر و تحلیل واژگان تربیتی در صحیفه سجادیه». فصلنامه تحقیقات جدید درعلوم انسانی. تابستان1396. ش1. صص: 33-74.
33
- یارمحمدی، لطف الله؛ خسروی، مجید. (1380). «زبان، فرهنگ و مفاهیم». نامه فرهنگ. ش42. صص:173-181.
34
- یارمحمدی، لطف الله. (1379). «بهرهگیری مترجم از تحلیل گفتمان». فصلنامه مترجم. س9. ش32. صص:3-10.
35
- ـــــــــــــــــــــ. (1380). «تناسب کاربرد روشهای کمی و کیفی در تحلیل گفتمانها». نامه فرهنگ. ش39. صص:48-54.
36
ORIGINAL_ARTICLE
تبیین عناصر برنامۀ درسی تربیت اخلاقی با توجه به سیرۀ رضوی
تربیت اخلاقی متربّیان از مهمترین بخشهای هر نظام آموزشی است. هدف پژوهش حاضر، تبیین عناصر برنامۀ درسی تربیت اخلاقی با توجه به سیرۀ تربیتی امام رضا(ع) است. رویکرد پژوهش حاضر کیفی و روش آن سنتزپژوهی است. جامعۀ پژوهش کلیه مقالاتی هستند(30 مقاله) که از سال 1387 تا 1399 دربارۀ سیرۀ تربیتی امام رضا(ع) ارائه شدهاند. نمونۀ پژوهش 19 مقاله است که این تعداد بر اساس پایش موضوعی، اشباع نظری دادهها و به صورت هدفمند انتخاب شدهاند. دادههای پژوهش از تحلیل کیفی اسناد مورد مطالعه، گردآوری شدهاند. با تجزیه و تحلیل دادهها، ویژگی عناصر برنامه درسی با توجه به نظریه میلر در 6 بُعد، 25 عامل و 48 مؤلفه سازمان یافت. براساس یافتهها اهداف برنامۀ درسی تربیت اخلاقی باید کثرتگرا، انعطافپذیر، غایتگرا و دموکراتیک باشد، روشهای تربیت اخلاقی ایجابی، اصلاحی، روشهای فعال، روشهای مستقیم و روشهای غیرمستقیم است. یادگیرنده، خودانگیخته، تعاملگرا، مستقل و مسئولیتپذیر است و معلم دارای مهارتهای حرفهای، مهارتهای ارتباطی، آراسته به فضایل اخلاقی و آراستگی ظاهری است؛ ارزیابی فرایند تربیت اخلاقی فرایندی مستمر، جامع بوده و در آن به خودسنجی و اصل اعتدال توجه میشود و محیط یادگیری، دارای جوی اخلاقی و دینی است.
http://www.farhangerazavi.ir/article_129236_c95d29e943540c6cb5e1b92139e01c23.pdf
2021-04-21
179
201
10.22034/farzv.2021.129236
سیره رضوی
سیره تربیتی
تربیت اخلاقی
برنامه درسی
میثم
غلام پور
meysam.gholampoor@birjand.ac.ir
1
دانشجوی دکترای برنامهریزی درسی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
AUTHOR
هادی
پورشافعی
h.pourshafei@birjand.ac.ir
2
دانشیار مدیریت آموزشی، گروه علوم تربیتی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
LEAD_AUTHOR
مقصود
فراستخواه
m.farasatkhah@yahoo.com
3
استاد برنامه ریزی آموزش عالی، موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی
AUTHOR
محسن
آیتی
m-ayati@birjand.ac.ir
4
دانشیار برنامهریزی درسی، گروه علوم تربیتی، دانشگاه بیرجند، بیرجند، ایران
AUTHOR
قرآن کریم. ترجمه آیت الله مکارم شیرازی.
1
ـ ابراهیمی قوام، صغری؛ حسین زاده یوسفی، غلامحسین. (1387). «نظریه سازنده گرایی و کاربرد آن در آموزش». رشد مدارس. ش 4. صص:24-33.
2
ـ ابن بابویه، محمدبن علی.(1317). عیون اخبار الرضاg. ج 1 و 2. ترجمه آقانجفی اصفهانی. اصفهان: نبوغ.
3
ـ ـــــــــــــــــــــــــ.(1378). عیون اخبار الرضاg. علی اکبرغفاری. چاپ دوم. تهران: جهان.
4
ـ ـــــــــــــــــــــــــ.(1403ق). معانی الأخبار. قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
5
ـ ابن شعبه حرانی، حسن ابن علی. (1404ق). تحف العقول. قم: جامعه مدرسین.
6
ـ اسماعیلی، رضا. (1379). بررسی اوضاع و ویژگیهای فرهنگ عمومی استان اصفهان. اصفهان: انتشارات اداره کل دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی اصفهان.
7
ـ افکاری، فرشته. (1393). «نقد و بررسی رویکردهای تربیت اخلاقی در دوره ابتدایی در کتابهای درسی بخوانیم، بنویسیم، قرآن، هدیههای آسمانی، تعلیمات اجتماعی و طراحی الگوی برنامه درسی». رساله دکتری. دانشگاه علامه طباطبایی.
8
ـ بهشتی، سعید؛ رشیدی، شیرین. (1392). «اصول تربیت عقلانی بر مبنای سخنان امام رضاg». پژوهش در مسائل تعلیم و تربیت اسلامی.ش 18. صص: 51-67.
9
ـ پورشافعی، هادی؛ طالب زاده، لیلا؛ آرین، ناهید. (1395). نظریهها و الگوهای آموزش و تدریس ماهیت و کاربرد. مشهد: جهاد دانشگاهی مشهد.
10
ـ جانیپور، محمد؛ سروری مجد، علی. (1393). «تبیین شیوههای تربیتی امام رضاg در راستای ایجاد سبک زندگی اسلامی بر مبنای تحلیل محتوای دعاهای صحیفه رضویه». فصلنامه فرهنگ رضوی. س 2(7). صص: 53-79.
11
ـ جوادی آملی، عبدالله. (1374). تفسیر موضوعی قرآن. ج2. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجا.
12
ـ جویس، برویس؛ ویل، مارشال؛ کالهون، امیلی. (1391). الگوهای تدریس. ترجمه محمدرضا بهرنگی. تهران: کمال تربیت.
13
ـ حسنی، محمد. (1395). «بررسی رویکرد تربیت اخلاقی در نظام تربیت رسمی و عمومی دوره ابتدایی». تربیت اسلامی.س 11 (22). صص: 1-28.
14
ـ حسینیان، سیمین. (1385). اخلاق در مشاوره و روانشناسی. تهران: کمال تربیت.
15
ـ حیدرزاده، نسرین؛ اسمعیلی، زهره؛ فرجللهی، مهران؛ صفایی، طیبه. (1397). «طراحی و اعتبار یابی الگوی تربیت اخلاقی متناسب با ویژگیهای دانشآموزان دوره ابتدایی ایران با تأکید بر سند تحول بنیادین آموزش و پرورش». پژوهش درنظامهای آموزشی. ویژهنامه بهار 97. صص: 231-247.
16
ـ خاکپور، حسین؛ محمودی، مرضیه؛ سعیدی گراغانی، منصوره. (1393). «نقش و آثار مدیریت فرهنگی امام رضاg بر جامعه شیعه». فصلنامه فرهنگ رضوی. س 2(8). صص: 31-56.
17
ـ داودی، محمد؛ حسینیزاده، علی.(1393). سیره تربیتی پیامبرn و اهل بیتb. قم/تهران: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و سازمان سمت.
18
ـ دلبری، شهربانو؛ زحمتکش، زهرا. (1396). «به کارگیری شیوههای تسامح و تساهل در سیره تربیتی امام رضاg». فصلنامه فرهنگ رضوی. س 5(20). صص: 31-67.
19
ـ دهقان سرخ آبادی، سیده محدثه؛ کرامتی، انسی. (1396). «روشهای آموزشی در سیره رضوی و دلالت های آن برای تربیت عقلانی در دانشگاه فرهنگیان». فصلنامه فرهنگ رضوی. س 5(17). صص: 35-57.
20
ـ رشیدزاده، فتح الله. (1393). تبیین فرازهایی از اندیشههای نظامی- دفاعی فرماندهی معظم کل قوا. تهران: دانشکده افسری امام علی g.
21
ـ زرسازان، عاطفه. (1396). «واکاوی مؤلفههای تعلیم در تبیین آموزههای وحی در سیره رضوی». فصلنامه فرهنگ رضوی. س 5(18). صص: 63-94.
22
ـ زین آبادی، حسنرضا؛ عدلی، مریم. (1396). «اصول و روشهای تربیتی با نگرش به اراده و اختیار انسان در سیره رضوی». فصلنامه فرهنگ رضوی. س 5(17).صص: 59-96.
23
ـ سبحانی یامچی، محمد.(1398). «روشهای تربیتی فرهنگسازی اقامه نماز در سیره رضوی». فصلنامه فرهنگ رضوی. س 7(4). صص: 157-186.
24
ـ شاملی، عباسعلی؛ ملکی، حسن؛ کاظمی، حمیدرضا. (1390). «برنامه درسی، ابزاری برای نیل به تربیت اخلاقی». نشریه اسلام و پژوهشهای تربیتی. س 3(2). صص:77-98.
25
ـ شریفی، عنایت الله؛ لطفی قادیکلائی،مهر علی.(1397). «سبک تربیتی امام رضا(علیه السلام) در تربیت کودکان». فصلنامه فرهنگ رضوی. س 6(23). صص: 181-211.
26
ـ شریفی، عنایت الله؛ خوانینزاده، محمدحسین؛ خلعتبری لیماکی، حسام الدین.(1396). «روشهای تبلیغی امام رضاg». فصلنامه فرهنگ رضوی. س 5(19). صص: 149-176.
27
ـ طالبی، ابوتراب.(1380). «بررسی تعارض بین ارزشهای اخلاقی مذهبی و کنشهای اجتماعی دانش آموزان دبیرستانهای منطقه 3 و 5 شهر تهران». رساله دکتری. دانشگاه تربیت مدرس.
28
ـ طبرسی، ابوالفضل علی بن حسن بن فضل. (1385). مشکاه الأنوار. نجف اشرف: انتشارات کتابخانه حیدریه.
29
ـ عاملی، زین الدینبن علی. (1413ق). مسالک الأفهام إلی تنقیح شرائع الإسلام. ج8. قم: المعارف الإسلامیه.
30
ـ عظیمزاده اردبیلی، فائزه؛ حمیدیپور، معصومه. (1393). «سازوکارهای حمایتی از تربیت کودک در آموزههای دینی با تأکید بر سیره رضوی». فصلنامه فرهنگ رضوی. س 2(5). صص: 141-167.
31
ـ علی دخت مازافای، حسن؛ سیفی جگرکندی، مهدی؛ یوسفزاده، محمد و خیری، میلاد.(1394). «تربیت اجتماعی در سیره امام رضاg ». اولین همایش ملی پژوهشهای نوین در حوزه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی ایران. تهران. بهمن1394.صص:
32
ـ غلامپور، میثم؛ پورشافعی، هادی؛ قاسمیان، عباس.(1397). «نقش اعتماد و عدالت سازمانی بر اخلاق حرفهای معلمان مقطع ابتدایی». مجله اخلاق زیستی.س 8(27). صص: 73-83.
33
ـ غلامپور، میثم؛ رستمی نژاد، محمدعلی؛ پورشافعی، هادی.(1398). «شناسایی عوامل کلیدی موفقیت دوره های MOOC : سنتزپژوهی براساس مدل روبرتس». پژوهش های برنامه درسی. ش 2. دوره 9. صص: 139-162.
34
ـ فتحی واجارگاه، کورش. (1394). اصول و مفاهیم اساسی برنامه ریزی درسی. تهران: علم استادان.
35
ـ فروزش، سجاد؛ محسنیزاده، معصومه.(1393). «مؤلفههای تربیت دینی و روشهای آن در سبک زندگی امام رضاg». مجموعه مقالات همایش ملی سبک زندگی در فرهنگ رضوی. صص: 441-455. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.
36
ـ قطبی، ثریا؛ رهنما، اکبر؛ رهبری پاک، نسرین؛ نجفی، حسن.(1395). «تحلیل روشهای آموزشی امام رضاg با تکیه بر مسند الإمام الرضاg». فصلنامه فرهنگ رضوی.س 4(16). صص: 47-69.
37
ـ مجلسی، محمدباقر.(1389). بحارالانوار. ج49. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
38
ـ ــــــــــــــــــــ. (1404ق). مرآه العقول فی شرح أخبار آل الرسول. تهران: دارالکتب الإسلامیه.
39
ـ مطهری، مرتضی.(1384). حکمتها و اندرزها. جلد اول. تهران: صدرا.
40
ـ ـــــــــــــــــ. (1385). تعلیم و تربیت در اسلام. تهران: صدرا.
41
ـ مهر محمدی، محمود. (1393). برنامه درسی، نظرگاهها، رویکردها و چشم اندازها. مشهد: به نشر (انتشارات آستان قدس رضوی).
42
ـ میرزامحمدی، محمدحسن؛ جهانی جوانمردی؛ فاطمه؛ نوروزی، محمد. (1396). «بازشناسی آموزههای تربیتی امام رضاg و کاربست آن در عصر حاضر». فصلنامه فرهنگ رضوی. س 5(20). صص: 69-104.
43
ـ نجفی، محمد؛ قربانی، منصوره؛ نصرتی هشی، کمال؛ شاهی، محمد. (1393). «روشهای تربیت اخلاقی در سیره رضویg». پژوهشهای اخلاقی.س 5(1). صص: 113-127.
44
ـ نقیپورفر، ولی الله؛ زاهدی، عبدالرضا؛ فتحی، یعقوب. (1398). «سیره تعلیمی- تربیتی امام رضا(علیه السلام) در مناظره با اصحاب ادیان و مذاهب». فصلنامه فرهنگ رضوی. س7(1). صص: 183-213.
45
ـ نوروزی، مجتبی؛ کاظمی، ابوالفضل؛ شاهمرادی، سیده فاطمه. (1396). «راهکارهای تربیت دینی در فضای مجازی با تأکید بر آموزههای قرآن و سیره رضوی». فصلنامه فرهنگ رضوی. س5(19). صص: 177-211.
46
ـ نوری، حسین. (1408ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. قم: آل البیتb.
47
ـ نیک آیین، محمود؛ بختیار نصرآبادی، حسنعلی؛ بهرامی، حمزه علی، نصرتی هشتی، کمال، عباسپور، نفیسه. (1394). «آثار تربیتی امام رضا g در تعالی باورهای معنوی مردم ایران». فصلنامه فرهنگ رضوی. س3(12). صص: 97-118.
48
ـ نیکخواه، محمد؛ نصر اصفهانی، احمد رضا؛ عزیزی، حسین. (1390). «مهارتها و روشهای آموزش و تدریس در تعالیم پیامبرn و اهل بیت b». مجموعه مقالات اولین همایش ملی تحول بنیادین در نظام برنامه درسی ایران. صص: 543-553. مشهد: نشر دانشگاه فردوسی.
49
ـ هاشمی اردکانی، سیدحسن؛ میرشاه جعفری، سیدابراهیم. (1387). «روش مناظره علمی در سیره تربیتی امامان معصومb (مطالعه موردی: مناظرات علمی امام رضاg)». تربیت اسلامی. س3(7). صص: 7-21.
50
ـ یبلویی، بهاره؛ مستحفظیان، مینا؛ مشکاتی، زهره. (1395). «رابطه بین مؤلفههای اخلاقی با ویژگیهای شخصیتی». فصلنامه اخلاق در علوم رفتاری. س 11(1). صص: 137-144.
51
- Cooper, H., & Hedges, L. V. (2009). Research Synthesis as a scientific process. In H. Cooper, L. V. Hedges, and J. C. Valentine (eds.), The Handbook of Research synthesis and meta-Analysis (pp. 3-16). US: Russell Sage.
52
- Moffett, J. (2015). Twelve tips for “flipping” the classroom. Medical Teacher, 37(4), 331-336.
53
- Prashar A. (2015). Assessing the flipped classroom in operations management: A pilot study. Journal of Education for Business, 90(3), 126-138.
54
ORIGINAL_ARTICLE
سبک و سیرۀ امام رضا (ع) در تربیت اخلاقی افراد جامعه
شیوه تربیتی امام علی بن موسی الرضا (ع) یکی از ابعاد سبک زندگی آن حضرت است. این پژوهش در صدد است با روش توصیفی تحلیلی، سبک تربیتی اختصاصی امام رضا (ع) را در تربیت اخلاقی افراد جامعه بررسی کند و به این سؤال اساسی پاسخ دهد که سبک و سیرۀ امام رضا (ع) در تربیت اخلاقی افراد جامعه چگونه بوده و از چه روشهایی در تربیت اخلاقی افراد جامعه استفاده کرده است؟ از نظر نگارنده، آموزش باورها و جهانبینی، رویارویی با فرقههای انحرافی و نهضت ترجمه، آشنا کردن متربیان با آموزههای اخلاقی، ایجاد فضای مساعد تربیتی در جامعه از مهمترین روشهای تربیتی شناختی امام رضاg در تربیت اخلاقی افراد جامعه است. پذیرش ولایتعهدی، سفر به مراکز علمی، مناظرهها، موعظه، تشویق و تنبیه، امر به معروف و نهی از منکر، مراقبت و نظارت و پرهیز از معاشرت متربیان با صاحب رذایل اخلاقی از مهمترین روشهای رفتاری امام رضا (ع) در تربیت اخلاقی افراد جامعه است.
http://www.farhangerazavi.ir/article_129238_d5ab65a3697360d481a84f3873ba5ab3.pdf
2021-04-21
203
224
10.22034/farzv.2021.234312.1536
امام رضا(ع)
روش های تربیت اخلاقی
سبک تربیتی امام رضا(ع)
جامعه
عنایت
شریفی
enayat.sharifi@yahoo.com
1
دانشیار گروه معارف اسلامی دانشگاه علامه طباطبائی
LEAD_AUTHOR
قرآن کریم.
1
ـ ابن بابویه، محمد بن علی. (1363). عیون اخبارالرضا. چاپ دوم. تهران:کتابفروشی طوس.
2
ـ ـــــــــــــــــــــــ .(1385). من لایحضره الفقیه. ترجمه علی اکبر غفاری. قم: دفترانتشارات اسلامی.
3
ـ ـــــــــــــــــــــــ.(1388). التوحید. ترجمه علی اکبر غفاری. قم: علویون.
4
ـ ـــــــــــــــــــــــ.(1403ق). الخصال. قم: جامعه مدرسین.
5
ـ ـــــــــــــــــــــــ. (1376). الامالی.ترجمه کمره ای. تهران: کتابچی.
6
ـ ابن شهر آشوب مازندرانی، محمدبن علی.(بی تا). مناقب آل ابی طالب. تصحیح: سید هاشم رسولی. قم: مطبعه علمیه.
7
ـ برقی، ابی جعفر احمد بن ابی عبدالله. (1342). رجال برقی. تهران: دانشگاه تهران.
8
ـ بهشتی، سعید؛ رشیدی، شیرین.(1392). «اصول تربیت عقلانی برمبنای سخنان امام رضاg». پژوهش در تعلیم و تربیت اسلامی. س 21. ش 18. صص: 52-67.
9
ـ پور امینی، محمد باقر. (1393). سبک زندگی، منشور زندگی از منظر امام رضا g. مشهد: به نشر.
10
ـ الجر، خلیل.( 1367). فرهنگ لاروس. مترجم: سید حمید طبیبیان. چاپ دوم. تهران: چاپخانه سپهر.
11
ـ جعفریان، رسول. (1378). حیات فکری سیاسی امامان شیعه. چاپ یازدهم. انتشارات: انصاریان.
12
ـ حسین زاده، حسین. (1397). نگرشی بر سبک زندگی از منظر امام رضا g.گلستان : انتشارات طاهری .
13
ـ دهخدا، علی اکبر.(1377). لغتنامه دهخدا. تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ نشر کتاب.
14
ـ زین آبادی، حسن رضا؛ عدلی، مریم. (1396). « اصول و روشهای تربیتی با نگرشی به اراده و اختیار انسان در سیره رضوی». فصلنامه فرهنگ رضوی. ش17. صص:59-96.
15
ـ سبحانی یامجی، محمد. (1398).« روشهای تربیتی فرهنگسازی اقامۀ نماز در سیرۀ رضوی». فصلنامه فرهنگ رضوی. ش 28. صص: 157-186.
16
ـ سلیمان گلی، آسیه. (1397). سیره اخلاقی و سیاسی امام رضا g در سبک زندگی اسلامی. گلستان: انتشارات نوروزی.
17
ـ سید قطب، سید قطب بن ابراهیم شاذلی. ( بی تا). فی ظلال القرآن . چاپ هقدهم. بیروت و قاهره : دارالشروق.
18
ـ شریفی، عنایت الله؛ لطفی قادیکلائی، مهرعلی. (1396). «سبک تربیتی امامرضاg در تربیت کودکان». فصلنامه فرهنگ رضوی. ش 23. صص:181-211.
19
ـ طبرسی، ابو منصور احمدبن علی. (1403ق). الاحتجاج. مشهد: نشر مرتضی.
20
ـ طوسی، ابوجعفر محمدبن الحسن. (1348). اختیار معرفة الرجال. تصحیح: حسن مصطفوی. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
21
ـ عصاره نژاد دزفولی، سینا؛ فرخی، میثم. (1399). « دلالتهای بنیادین سیاستگذاری تربیتی اسلامی، برگرفته از قول و سیره رضوی». فصلنامه فرهنگ رضوی. ش29. صص: 193-216.
22
ـ عطاردی قوچانی، عزیزالله. (1397ق). اخبار و آثار امام رضاg. تهران: کتابخانه صدر.
23
ـ ـــــــــــــــــــــــــــ.(1413ق). مسند الامام الرضا ابی الحسن علی بن موسی g. لبنان: دار الصفوه.
24
ـ عمید، حسن. (1390). فرهنگ عمید. تهران: امیرکبیر.
25
ـ قطب الدین راوندی، سعید بن هبه الله. (1408ق). الخرایج و الجرایح . قم: مؤسسه امام مهدی f.
26
ـ کشی، محمدبن عمر. (1382). رجال کشی. تهران: سازمان چاپ و انتشازات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی .
27
ـ کلینی، محمدبن یعقوب. (1365). الکافی. تصحیح علی اکبر غفاری. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
28
ـ مجلسی، محمد باقر.(1403ق). بحارالانوار. بیروت: مؤسسه الوفاء.
29
ـ مرکزاطلاعات و مدارک اسلامی.(1392). فرهنگ نامه اصول فقه. چاپ چهارم. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
30
ـ مطهری، مرتضی. (1384). مجموعه آثار. قم: انتشارات صدرا.
31
ـ معین، محمد. (1390). فرهنگ معین. چاپ دوازدهم. تهران: سرایش.
32
ـ مفید، محمد بن محمد. (1413ق). الارشاد. قم: موسسه آل البیت b.
33
ـ ــــــــــــــــــــــ.(1413ق). الاختصاص. تصحیح و تعلیق علی اکبر غفاری. قم: کنگره هزاره شیخ مفید.
34
ـ ملکوتی فر، ولی الله. (1388 ). تربیت در نهج البلاغه. سبزوار: امیدمهر.
35
ـ میرزا محمدی، محمدحسین؛ جهانی جوانمردی، فاطمه؛ نوروزی، محمد. (1396).« بازشناسی آموزههای تربیتی امام رضاg و کاربست آنها در عصر حاضر». فصلنامه فرهنگ رضوی. ش20. صص:69-104.
36
ـ نجفی، محمد؛ قربانی، منصوره؛ نصرتی هشی،کمال؛ شاهی، محمد. (1393). «روشهای تربیت اخلاقی درسیره رضوی». مجله پژوهش های اخلاقی. ش17 . صص:113-127.
37
ـ نوبختی، حسن بن موسی. (1355ق). فرق الشیعة. نجف: مطبعة الحیدریة.
38