اکرم رضایی؛ محمد غفوری فر؛ علیرضا حسینی
چکیده
سبکشناسی میکوشد تا از طریق مطالعۀ ساختار متن و تجزیه و تحلیل عناصر آن، جنبههای ادبی، زیباییشناسی و عاطفی ورای متن را کشف کند. یکی از مهمترین موضوعات قابل بررسی در سبک شناسی، سبک شناسی آوایی ...
بیشتر
سبکشناسی میکوشد تا از طریق مطالعۀ ساختار متن و تجزیه و تحلیل عناصر آن، جنبههای ادبی، زیباییشناسی و عاطفی ورای متن را کشف کند. یکی از مهمترین موضوعات قابل بررسی در سبک شناسی، سبک شناسی آوایی یا موسیقایی اثر ادبی است که افزون بر تشریح واحدهای آوایی (صدا و آهنگ) در یک موقعیت زبانی، به کشف واکنشهای روحی و عاطفی آفرینندۀ اثر کمک می کند. از جمله متونی که شایستگی بررسی و تحلیل سبکشناسانه را دارد، قصیدۀ «تائیه» مشهور به «مدارس آیات» دعبل خزاعی است که آن را در محضر امام رضا (ع) و در مدح آن امام همام و اهل بیت (ع) سرود. دعبل از برجستهترین شاعران متعهد شیعی است که آوازة شجاعت و ظلمستیزیاش زبانزد همگان بوده و سوزوگداز وی در مصیبتهای اهل بیت (ع) در تکتک ابیات این قصیده موج می زند. این پژوهش، با رویکرد سبکشناسی توصیفی و روش توصیفی تحلیلی، به تبیین نمودهای برجستة سبکشناسی آوایی این قصیده پرداخته و نقش آن را در ارتباط با اهداف و اندیشة شاعر بررسی کرده است. نتایج این پژوهش نشان میدهد در سطح آوایی هر یک از عناصر آوایی، موسیقی بیرونی (وزن عروضی)، موسیقی کناری، موسیقی درونی (واج آرایی، تکرار، جناس، ردالعجز الی صدر)، موسیقی معنوی (تضاد، مقابله و مراعات نظیر) علاوه بر زیبایی و مجذوب ساختن مخاطب به موسیقی قصیده، امکان درک و فهم معانی را نیز برای او فراهم می کند.