سید علااء الدین شاهرخی
چکیده
خاندان برمک از ابتدای به قدرت رسیدن عباسیان، عملاً ادارۀ سرزمینهای پهناور خلافت اسلامی را در دست گرفتند. یحیی برمکی و پسرانش در 17 سال نخست خلافت هارون الرشید، از نفوذ و قدرت نامحدودی برخوردار شدند. ...
بیشتر
خاندان برمک از ابتدای به قدرت رسیدن عباسیان، عملاً ادارۀ سرزمینهای پهناور خلافت اسلامی را در دست گرفتند. یحیی برمکی و پسرانش در 17 سال نخست خلافت هارون الرشید، از نفوذ و قدرت نامحدودی برخوردار شدند. مصادف شدن این دوران با امامت حضرت موسی کاظم(ع) رهبر شیعیان امامیه، موجب شد تا دستگاه خلافت بارها با بهانههای مختلف، آن حضرت و بسیاری از خاندان و بستگان ایشان را اذیت و آزار کند و حتی به شهادت برساند. چگونگی ارتباط ایشان و رفتار این خاندان ایرانی با امام و خاندانش در منابع نقل شده است؛ اما در این خصوص ابهام و گاه تردید و تناقضهایی وجود دارد که نیازمند بررسی جامع و دقیق است. این پژوهش به شیوۀ توصیفی تحلیلی و با نقل و بررسی این گزارشها تلاش دارد برخی حقایق مربوط را آشکار سازد. ارادت دیرینۀ ایرانیان به خاندان پیامبر(ص)، همچنین ایرانی بودن برمکیان اهمیت این مطالعه را در کنار ضرورت آشکارسازی حقایق تاریخی دوچندان میکند. یافتههای این پژوهش بیانگر این واقعیت است که خاندان برمکی بهرغم وابستگی کامل به خلافت عباسی و به کارگیری توان مدیریتی خود برای بقای آن در مواجهه با امام کاظم(ع) روش یکسانی نداشتند. برخی از آنان تحت هیچ شرایطی مایل نبودند در ریختن خون آن حضرت مشارکت کنند در حالی که برخی دیگر برای رضایت خلیفه به این کار نیز اقدام کردند؛ همچنین بر خلاف تعدادی از گزارشها مبنی بر گرایش آنها به تشیع و امام هیچ گونه گزارش تایید شدهای در تایید این فرضیه موجود نیست.