سید علاالدین شاهرخی
چکیده
فعالیتهای گروههای مسلح و فرقههای مذهبی ناهمگون، با ادعای پیروی از اسلام در قرنهای نخستین هجری موجب شده بود که فضای فرهنگی جهان اسلام جولانگاه اختلاف، کینهورزی و خشونت دستگاه خلافت و گروههای ...
بیشتر
فعالیتهای گروههای مسلح و فرقههای مذهبی ناهمگون، با ادعای پیروی از اسلام در قرنهای نخستین هجری موجب شده بود که فضای فرهنگی جهان اسلام جولانگاه اختلاف، کینهورزی و خشونت دستگاه خلافت و گروههای مختلف مسلمان نسبت به یکدیگر گردد. این روند در آستانة خلافت مامون عباسی به اوج خود رسید. تحمیل ولایتعهدی از جانب مامون بر امام رضا(ع) و حضور ایشان در ایران فرصت مناسبی برای پیگیری و تحقق آرمانهای ارزشمند وحدتگرایی در جامعه پر از آشوب توسط امام بود. این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر منابع و دادههای روایی و تاریخی میکوشد به پاسخ این پرسش بپردازد که راهبردهای فرهنگی امام رضا(ع) بهعنوان یک دانشمند و رهبری دینی برای ایجاد وحدت در میان مسلمانان چه بود؟ یافتههای این پژوهش بیانگر آن است که امام با محوریت رهنمودهای قرآن مجید و سنت نبوی در منصب جدید و در پایتخت در ایران با اتخاذ راهبردهای فرهنگی هدفمند و کارآمد بیشترین بهرهبرداری را برای نیل به وحدت اسلامی کرد. آن حضرت مهمترین عنصر تاثیرگذار را در نوع نگرش و تفکر جامعه دانست و راهبردهای فرهنگی خود را نیز بر این اساس ساماندهی کرد. در این زمینه، گفتوگو بین مسلمانان یا با غیرمسلمانان بهجای دستور قتل مخالف اعتقادی بهکار گرفته شد؛ نقش و جایگاه مقام امام در این چهارچوب تبیین شد؛ ارتقای آگاهی عالمان و عامه مردم از حقایق دینی و نه توهمات منحرفان محور قرار گرفت و سرانجام اینکه در تمامی شرایط بر حسن خلق و رعایت احترام و کرامت انسانها تاکید شد.