نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ابراهیم رحیمی زنگنه ¹
• خلیل بیگ‌زاده ²

¹ استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی

² دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی

چکیده

دین اسلام مهم‌ترین عامل وحدت ملی و اقتدار فرهنگ اسلامی‎ـ‎ایرانی است. آموزه‌های دینی، سیمای معصومین(علیهم‎السلام)، سخنان و روایات سازنده و شجاعانة آنان برای روشنگری و استبدادستیزی از مبانی مهمّ ادبیات پایداری در زبان و ادب فارسی است، چنان‏که مناظره‌های امام‎رضا(علیه‎السلام) با بزرگان و دانشمندان ادیان گوناگون در شمار این مبانی نظری است. بر این اساس، مناظره‌های امام‎رضا(علیه‎السلام) مبتنی بر فرهنگ پایداری، تأثیر شگرفی در ادب فارسی داشته و جلوه‌هایی از پایداری را در شعر رضوی معاصر پدید ‌آورده‌است. پژوهش پیشِ‎رو با هدف تبیین جلوه‌های پایداری در مناظره‌های امام‎رضا(علیه‎السلام) و بازنمایی آن در سروده‌های رضوی صفارزاده و موسوی گرمارودی است که با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی انجام شده و نشان داده ‌‌است که امام‎رضا(علیه‎السلام) بهترین و کارآمدترین استراتژی فرهنگی را در پاسداری از حریم آموزه‌های دینی و عقاید مذهبی خویش در برابر ناآگاهی مدعیان فرقه‌های گوناگون برگزیده ‌است. نتیجه بررسی‌ها حاکی است، جلوه‌هایی مانند نهضت فکری علیه ناآگاهی، شجاعت در رویارویی با منکران، آزاداندیشی، دادگری، شکیبایی و پایداری، پناه‌دادن به مظلومان، شهادت‌طلبی مبتنی بر آگاهی‌بخشی از موضوعات مناظره‌های امام‎رضا(علیه‎السلام) است که در اشعار رضوی شاعران مورد نظر بازنمایی گردیده و این پژوهش آنها را تحلیل کرده و نشان داده‌‌است.

کلیدواژه‌ها

• امام رضا(علیه‎السلام)
• مناظره
• صفارزاده
• موسوی گرمارودی
• ادبیات پایداری